Jak rozliczyć podatek od dywidendy zagranicznej i zysk na akcjach. Jaki PIT wybrać?

Coraz więcej osób inwestuje przez zagraniczne biura maklerskie. Te nie dostarczają jednak PIT-8C. Polski inwestor musi samodzielnie obliczyć podatek i złożyć odpowiedni formularz PIT.

Pewnie nie przesadzę, jeśli powiem, że jednym z kluczowych powodów powstrzymujących wiele osób przed inwestowaniem poza Polską, jest niepewność co do sposobu rozliczania podatków od zysków na obrocie akcjami oraz przychodów z tytułu dywidend. Obawy są jak najbardziej uzasadnione, o czym przekonują się osoby, które siadają do rozliczenia rocznego PIT-a z tego tytułu.

W Polsce popularyzuje się oferta zagranicznych biur maklerskich dających łatwy dostęp do różnych instrumentów finansowych. Degiro i Lynx – to chyba najpopularniejsi obecnie w Polsce brokerzy zagraniczni (chociaż Degiro przestało ostatnio rejestrować nowe konta). Oprócz nich po polsku zaczynają komunikować się z nami zagraniczne fintechy, np. słowacki Finax pozwala inwestować w zautomatyzowany sposób w ETF-y. Analogiczne możliwości, ale po angielsku, oferuje ETFmatic.

Wszystkie Większość tych firmy łączy jedna, bardzo niewygodna cecha – nie dostarczają polskim klientom formularza PIT-8C / PIT/ZG z podsumowaniem rocznych wyników naszego inwestowania. AKTUALIZACJA: słowacki Finax jest chlubnym wyjątkiem – polscy klienci mogą pobrać już zestawienie podatkowe (w PLN) korzystając z sekcji Oferta > Dokumenty > Dokumenty podatkowe. To formularz, z którego dane łatwo jest przenieść do PIT/ZG (dochody zza granicy). To się chwali!

O ile w polskich biurach maklerskich PIT-8C to standard, to zagraniczni brokerzy – pomimo aktywnego pozyskiwania klientów w Polsce – nadal przerzucają obowiązek prawidłowego wyliczenia podatku na swoich polskich klientów. Ja sam mam dokładnie ten sam problem inwestując za pośrednictwem amerykańskiego Interactive Brokers.

W tym artykule skupię się na tym jak wypełnić PIT roczny rozliczając podatek od obrotu akcjami oraz otrzymywanych dywidend od spółek zagranicznych. To forma dokumentacji „krok po kroku”, która także mi ma ułatwić kolejne rozliczenie za rok (sam łapię się na tym, że co roku szukam tych samych pól). Ufam, że komuś jeszcze się przyda. 🙂

Dla jasności: zasygnalizuję tu tylko kilka wyzwań związanych z podatkami od dywidend, ale w zasadzie powinien to być temat oddzielnego, bardziej szczegółowego wpisu. Dziś przede wszystkim instrukcja co wpisać w którym PIT-cie i dlaczego.

Dla jasności 2: nie jestem doradcą podatkowym, więc cały ten artykuł ma charakter informacyjny i PIT-y wypełniacie na własną odpowiedzialność. Staram się tworzyć rzetelne materiały, ale jeśli wyłapiecie jakiś błąd, to dajcie mi znać proszę. 🙂 Jeśli chcecie uzyskać profesjonalną i wiążącą poradę, to polecam udanie się do doradcy podatkowego. Możecie również poradzić się korzystając z usług Krajowej Informacji Skarbowej (KIS).

Dlaczego warto korzystać z zagranicznego biura maklerskiego?

Kilka słów wyjaśnienia dlaczego sporo osób kupujących zagraniczne akcje lub ETF poprzez polskie biura maklerskie w końcu dochodzi do wniosku, że kompletnie się one do tego nie nadają.

Pierwszym i najważniejszym powodem są koszty. Naturalnym jest, że chcąc inwestować na GPW zakłada się konto w polskim domu maklerskim. Jeśli jednak przyjdzie nam do głowy rozpocząć inwestycje na zagranicznych rynkach, to przekonamy się, że nie wszystkie instrumenty są dostępne w ofercie polskich biur oraz, że za obrót tamtejszymi papierami zapłacimy istotnie wyższe prowizje – zwłaszcza przy małych zakupach. Przykładowo: w tym samym biurze maklerskim minimalna prowizja za zakup akcji na GPW to 5 zł, a w przypadku akcji zagranicznych – od 38 zł do nawet 220 zł w zależności od giełdy, na której dokonywana jest transakcja. Dla porównania: minimalna prowizja, którą płacę w Interactive Brokers przy zakupach akcji notowanych w USA to 1 USD.

Prawdziwy problem z polskimi biurami maklerskimi ukryty jest jednak znacznie głębiej. Poza ETF-ami inwestuję także w akcje indywidualnych spółek regularnie wypłacających dywidendy. Koncentruję się na USA i to właśnie ten przypadek tu rozwijam, ale musicie mieć świadomość, że sytuację trzeba przeanalizować odrębnie dla każdego z rynków (to jest temat na oddzielny artykuł).

O ile w przypadku ETF-ów możemy sami wybrać takie, które nie wypłacają nam dywidend lecz je reinwestują (tzw. Accumulating ETFs), to w przypadku akcji spółek – nie mamy wyboru. Jeśli mamy w portfelu firmę, która dzieli się częścią zysków wypłacając dywidendę, to otrzymamy pieniądze na rachunek maklerski i od otrzymanej kwoty potrącony zostanie tzw. podatek u źródła (withholding tax). W USA standardowy wymiar tego podatku to 15%, ale jeśli broker nie ma pewności skąd pochodzi jego klient, to naliczy podatek w podwójnej wysokości, czyli 30%. I nie ma absolutnie znaczenia, że w Polsce podatek od zysków kapitałowych wynosi 19%.

Co można więc zrobić? Będąc klientem takiego amerykańskiego brokera wystarczy wypełnić amerykański formularz podatkowy W-8BEN (online), w którym potwierdzamy naszą rezydencję podatkową w Polsce. W efekcie stajemy się w pełni zidentyfikowanym klientem i podatek u źródła pobierany będzie w podstawowej (a nie podwójnej) wysokości = 15%. Jednocześnie podlegamy pod umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy USA i Polską, dzięki czemu wystarczy zapłacić w Polsce brakujące 4% do pełnego wymiaru polskiego podatku od zysków kapitałowych (łącznie 19%) i w zasadzie jesteśmy OK. 🙂

Na czym polega więc problem polskich biur maklerskich? Z tego co mi wiadomo (plotki mówią, że wyjątkiem jest DM Citi Handlowy, ale osobiście tego nie sprawdzałem) to żaden polski broker nie pozwala wypełnić amerykańskiego formularza W-8BEN. W efekcie – jako klienci polskiego DM nie jesteśmy jednoznacznie identyfikowalni dla Amerykanów, co skutkuje obciążaniem wszystkich dywidend (wypłacanych z tytułu posiadania akcji amerykańskich spółek) u polskiego brokera, podatkiem u źródła w wysokości 30%. Auć!

Jeśli ktoś buduje strategię inwestycyjną opartą np. na amerykańskich spółkach dywidendowych jest to po prostu zbędny i niepożądany koszt znacząco obniżający rentowność inwestowania.

W tym artykule nie będę analizował niuansów, ale warto mieć na uwadze takie punkty:

• To, że potrącono podatek u źródła = 30% zamiast 15%, nie oznacza automatycznie, że w Polsce nie trzeba będzie dopłacić 4%, które dodawałoby sie do podstawowego wymiaru podatku. 😉
• Nawet po wypełnieniu W-8BEN od dywidend niektórych amerykańskich spółek będzie potrącany wyższy podatek u źródła, np. dla firm typu MLP (głównie sektor energetyczny) inwestorom spoza USA naliczany jest podatek w wysokości 37%.
• Nie wszystkie spółki notowane na giełdzie w USA są z USA. 🙂 Przykładowo: w przypadku kanadyjskich spółek pobierany jest kanadyjski podatek u źródła, więc w tym przypadku wskazane jest także wypełnienie analogicznego formularza podatkowego dla Kanady, aby nie spotkała nas niemiła niespodzianka.

No i tu możemy przejść do zasad buchalterii…

Jak obliczyć podatek od dywidendy ze spółki zagranicznej?

W teorii obliczanie podatku od dywidendy jest łatwe:

1. Trzeba zsumować kwotę otrzymanych przez cały rok dywidend.
2. Trzeba wyliczyć ile podatku powinniśmy zapłacić w Polsce (19% od sumy otrzymanych dywidend z punktu 1.)
3. Trzeba zsumować kwoty zapłaconego podatku u źródła (withholding tax) od tych dywidend.
4. Następnie odjąć od kwoty z punktu 2. kwotę z punktu 3. aby otrzymać kwotę dopłaty do uiszczenia do polskiego urzędu skarbowego.

Niestety pierun tkwi w szczegółach. Rozliczamy się w polskich złotych, ale dywidendy z zagranicznych spółek otrzymujemy w walucie obcej. Fiskus wymaga, abyśmy dokonywali przeliczenia walut według konkretnego scenariusza. Dotyczy to każdej transakcji zakupu i sprzedaży akcji (o czym za chwilę) oraz także otrzymywanych dywidend.

Dla prawidłowości rozliczenia inwestor musi przeliczyć uzyskany przychód z dywidendy uzyskanej w walucie obcej według kursu średniego walut NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania dywidendy (tzw. D-1).

Najłatwiej będzie omówić to na konkretnym przykładzie. Spójrzcie na dywidendę otrzymaną od posiadanych akcji Apple (AAPL) oraz pobrany od niej podatek.

Co prawda broker podał w tym przypadku przeliczenie na PLN, ale ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Kwoty w USD trzeba przeliczyć na PLN zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi. Jak to zrobić?

• Dniem wypłaty dywidendy jest 14 listopada 2019 r.
• Sprawdzamy w kalendarzu, że poprzednim dniem roboczym była środa 13 listopada i to właśnie z tego dnia przyjmujemy kurs USD opierając się na tabeli średnich kursów walut NBP, czyli tabeli A.

Widać, że jako podstawę obliczeń powinniśmy przyjąć kursy wymiany 3,8902 zł. A więc dalej już z górki:

• Otrzymana dywidenda AAPL = 15,40 USD * 3,8902 = 59,91 zł.
• Pobrany w USA podatek u źródła = 2,31 USD * 3,8902 (bo pobrany był tego samego dnia) = 8,99 zł.
• Obliczamy, że łączny podatek do zapłacenia powinien wynieść 19% od otrzymanej dywidendy, czyli 59,91 zł * 0,19 = 11,38 zł.
• Do dopłaty do polskiego urzędu skarbowego mamy więc różnicę = podatek należny minus to, co pobrano od nas w USA, czyli 11,38 zł – 8,99 zł = 2,39 zł.

Jak obliczyć zysk i podatek ze sprzedaży zagranicznych akcji?

W analogiczny sposób przeliczamy kwoty walutowe przy obliczaniu zysku (lub straty) z obrotu akcjami. Przy czym tu sprawa komplikuje się o tyle, że trzeba pamiętać, że ewentualny zysk lub stratę wyliczamy według zasady „FIFO” (first in, first out), czyli wyliczając przy sprzedaży koszty zakupu przyjmujemy jako koszt kursy akcji według kolejności ich kupowania. Dla uproszczenia zajmijmy się banalnym scenariuszem, w którym najpierw kupujemy, a potem sprzedajemy w innej cenie taką samą liczbę akcji.

Najpierw kupujemy 20 akcji Apple w jednostkowej cenie 243,26 USD płacąc 1 USD prowizji:

A potem po tygodniu sprzedajemy te 20 akcji po 258,77 USD płacąc 1,11 USD prowizji od sprzedaży:

Przy dywidendach sprawa była prosta. Po prostu otrzymywaliśmy przychód w USD, który trzeba było prawidłowo przeliczyć na PLN. Przy sprzedaży akcji musimy wykonać więcej obliczeń.

W polskim formularzu podatkowym musimy wykazać przychody i koszty związane z obrotem akcjami, przy czym trzeba pamiętać, że:

• Przychód powstaje w momencie zbycia akcji, czyli najprościej mówiąc w dniu realizacji dyspozycji sprzedaży (nieważne kiedy faktycznie środki pojawiają się na koncie).
• Kosztem są przede wszystkim wydatki na nabycie akcji. Dla jasności: te wydatki stają się kosztem dopiero w momencie ich sprzedaży, czyli do PIT-u nie wpisuje się wydatków na nabycie akcji, które nie zostały jeszcze sprzedane. Jeśli tylko kupujemy i chcemy zarabiać na dywidendach nigdy nie pozbywając się akcji, to jedyną rzeczą, którą rozliczamy są przychody z dywidend.
• Kwota kosztów w rocznym zeznaniu PIT może być dodatkowo powiększona o inne koszty związane z obrotem akcjami. Oczywiście każdorazowo trzeba przygotować sobie listę takich kosztów, oraz umieć uzasadnić ich związek z obrotem akcjami. W szczególności mogą być to dodatkowe opłaty na rzecz biura maklerskiego, oraz odsetki od kredytu przyznanego na zakup akcji. Co do np. kosztów literatury fachowej, szkoleń lub płatnych konsultacji – tu opinie US są podzielone. W internecie można znaleźć interpretacje indywidualne, które potwierdzają zasadność niektórych kosztów, jak i takie, które temu przeczą.

Wracając do powyższych transakcji:

• Przychodem jest sprzedaż akcji AAPL w dniu 8 listopada 2019 r. o łącznej wartości 5174,29 USD (poniesiona prowizja od razu pomniejsza przychód).
• Kosztem jest wcześniejszy zakup tej samej liczby akcji AAPL w dniu 30 października 2019 r. za łączną kwotę 4866,20 USD (już z uwzględnieniem prowizji powiększającej wydatki na akcje).

Podobnie jak wcześniej dla każdej z tych transakcji trzeba przyjąć średni kurs wymiany walut NBP z dnia roboczego poprzedzającego dzień transakcji. Jest to odpowiednio:

• 3,8502 zł w dniu 7 listopada, a więc przychód wyniesie: 5174,29 USD * 3,8502 = 19 922,05 zł.
• 3,8598 zł w dniu 29 października, a więc koszt wyniesie: 4866,20 USD * 3,8598 = 18 782,56 zł.

Dochód z tych transakcji wynosi więc 19 922,05 zł – 18 782,56 zł = 1139,49 zł.

Powyżej przeanalizowałem bardzo prosty przypadek. Sytuacja komplikuje się jednak, gdy w różnych datach wykonamy, np. taką sekwencję transakcji:

• Zakup 10 akcji AAPL w cenie np. 245$.
• Zakup kolejnych 30 akcji AAPL w cenie 221$.
• Zakup 20 akcji AAPL w cenie 260$.
• Sprzedaż 45 akcji w cenie 250$ pozostawiając w portfelu kolejne 15 akcji.

Przychód wyliczymy w łatwy sposób, ale policzenie kosztów będzie już wymagało wielokrotnego mnożenia i sumowania w kolejności wcześniejszych zakupów (10 akcji po 245$, 30 akcji po 221$ i 5 akcji po 260$). A jeśli takich spółek w portfelu posiadamy kilkanaście bądź kilkadziesiąt, to robi się z tego naprawdę złożona łamigłówka.

Kiedyś liczyłem to na piechotę, ale w tym roku skorzystałem z usługi USSoft Online opracowanej przez autorów bloga USStocks.pl i żałuję, że zobiłem to dopiero teraz. Mówiąc w dużym skrócie to narzędzie przygotowuje komplet danych do rozliczeń podatkowych w Polsce na podstawie wyciągów z Interactive Brokers i Lynx. Podsumowuje przychody i koszty na akcjach, CFD, ETF-ach, opcjach i futures-ach z uwzględnieniem prowizji, opłat i kursu złotego do waluty danej transakcji. Znaczące ułatwienie dla inwestorów. 🙂 Polecam! Dla jasności: nie mam żadnych korzyści z tym związanych – po prostu jestem zadowolonym użytkownikiem, który opłacił pełną cenę tej usługi.

Poniżej widać efekt działania USSoft Online dla naszej przykładowej spekulacji na akcjach AAPL. To gotowy wydruk, który można sobie dołączyć jako podstawę dla kwot zamieszczonych w PIT. Wszystkie kwoty wyliczane są automatycznie na podstawie wyciągu zaimportowanego od brokera (kliknij, aby powiększyć):

Który PIT do rozliczenia zysków z akcji?

I tu dochodzimy do kluczowego miejsca tego tekstu, czyli skróconej instrukcji wypełniania PIT-u.

Do rozliczania zysku / straty z obrotu akcjami i innymi instrumentami finansowymi (w tym kryptowalutami) służy PIT-38. Od razu uprzedzam, że zyski z dywidend to „inna para kaloszy” – sposób ich wykazywania w PIT opisuję w kolejnej sekcji artykułu.

Po zakończeniu roku przygotowujemy i składamy tylko jeden formularz PIT-38, w którym umieszczamy zarówno dane przepisane z formularzy PIT-8C dostarczonych przez polskie biura maklerskie (sumujemy informacje ze wszystkich otrzymanych PIT-8C i wpisujemy je odpowiednio w polach o numerach 20. i 21.), oraz samodzielnie wyliczone kwoty przychodów i kosztów dotyczących obrotu akcjami za granicą. Przychody i koszty z transakcji zagranicznych wpisujemy odpowiednio w polach 22. i 23. w sekcji C. w PIT-38.

Poniżej uzupełniłem nasze przykładowe dane dotyczące zakupu i sprzedaży akcji Apple:

Na żółto zaznaczyłem pola, w które należy wpisać przychody i koszty związane z obrotem akcjami. Jeśli korzystamy z aplikacji e-Deklaracje do wypełniania PIT-38, to kwota dochodu oraz podatku wyliczona zostanie automatycznie. Jak widać, z tytułu osiągniętego zysku, zobowiązani jesteśmy zapłacić 216 zł podatku.

Gdy przychody pochodzą z zagranicy, a tak jest w naszym przypadku, to do PIT-38 należy dodać załącznik PIT/ZG, który wypełniamy określając jaka część dochodu z obrotu akcjami pochodzi z konkretnego kraju.

UWAGA: Składamy oddzielne załączniki PIT/ZG dla każdego państwa uzyskania dochodu. Jeżeli inwestowaliśmy na giełdach np. w trzech krajach, to do jednego zeznania PIT–38 dołączamy trzy załączniki PIT/ZG. Gdybyśmy zapłacili podatek w tych krajach, to w załącznikach PIT/ZG określamy pełne kwoty zapłaconego tam podatku.

W naszym przykładzie PIT/ZG będzie wyglądał następująco (dane wpisujemy w polach 32. i 33. sekcji C.3).

Który PIT do rozliczenia przychodów z dywidendy zagranicznej?

Otrzymane dywidendy zagraniczne rozlicza się w inny sposób niż obrót akcjami i w zasadzie wcale nie trzeba stosować do tego formularza PIT-38. Jeśli tylko kupowaliśmy akcje, nie sprzedawaliśmy ich przez cały rok i otrzymywaliśmy dywidendy, to podatki z tego tytułu możemy rozliczyć na swoim podstawowym formularzu rocznym (w zależności od tego, który wypełniamy):

• PIT-36
• PIT-36L jeśli jesteśmy przedsiębiorcą rozliczającym się podatkiem liniowym.
• Ostatecznie można też wybrać PIT-38.

Z ciekawości dopytałem jeszcze Krajową Informację Skarbową prosząc o wskazanie właściwego formularza i otrzymałem następującą odpowiedź:

„Odpowiadając na pytanie informujemy, że sprzedaż akcji należy rozliczyć na zeznaniu PIT-38. Zysk z dywidendy należy rozliczyć w PIT-36 w części N. Od kwoty brutto wyliczamy podatek 19%. Kwotę wyliczonego podatku może pomniejszyć podatek zapłacony zagranicą. Powstałą różnicę wykazujemy w zeznaniu podatkowym.”

Wszystkie te formularze zawierają dokładnie te same pola, więc z perspektywy podatkowej nie ma większego znaczenia, z którego PIT-u korzystamy. W żadnym z tych formularzy nie znajdziecie jednak pola, które zatytułowane byłoby „dywidendy zagraniczne”. Co ciekawsze, nie ma też pola, w którym można byłoby wpisać łączną wartość otrzymanych dywidend.

Przypomnę jeszcze raz wszystkie wyliczenia dotyczące dywidend otrzymanych od akcji Apple:

1. Otrzymana dywidenda AAPL = 15,40 USD * 3,8902 = 59,91 zł.
2. Pobrany w USA podatek u źródła = 2,31 USD * 3,8902 (bo pobrany był tego samego dnia) = 8,99 zł.
3. Obliczamy, że łączny podatek do zapłacenia powinien wynieść 19% od otrzymanej dywidendy, czyli 59,91 zł * 0,19 = 11,38 zł.
4. Do dopłaty do polskiego urzędu skarbowego mamy więc różnicę = podatek należny minus to, co pobrano od nas w USA, czyli 11,38 zł – 8,99 zł = 2,39 zł.

Fiskusa nie interesuje ile dywidend otrzymaliśmy. Do PIT-u wpisujemy wyłącznie pozycje 3. i 2. z powyższej listy, czyli odpowiednio:

• Kwotę należnego podatku od przychodów zagranicznych = 11,38 zł.
• Kwotę podatku pobranego już za granicą = 8,99 zł.

Odpowiednie pola znajdziemy na samym końcu formularzy PIT w sekcji, która nazywa się najczęściej „KWOTA DO ZAPŁATY / NADPŁATA”:

• Kwotę należnego podatku wpisuje do pola o enigmatycznej nazwie „Zryczałtowany podatek obliczony od przychodów (dochodów), o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1–5 ustawy, uzyskanych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej”.
• Kwotę podatku pobranego za granicą wpisujemy do pola „Podatek zapłacony za granicą, o którym mowa w art. 30a ust. 9 ustawy”.

W formularzach za 2019 r. są to odpowiednio:

• W PIT-36 – pola 355, 356, 357 i 358 w sekcji N.
• W PIT-36L – pola 115 i 116 w sekcji K.
• W PIT-38 – pola 45 i 46 w sekcji G.

W kolejnym polu „Różnica pomiędzy zryczałtowanym podatkiem a podatkiem zapłaconym za granicą” powinna nam się automatycznie wyliczyć kwota do dopłaty – w naszym przypadku 2,39 zł. Poniżej rysunek z przykładowymi liczbami wpisanymi do PIT-38.

Podatek od zysków na giełdzie a danina solidarnościowa 4%

Na koniec mam jeszcze wskazówkę dla tej wąskiej grupy Czytelników, którzy zaliczają się do najlepiej zarabiających Polaków.

Od 1 stycznia 2019 r. wszedł w życie nowy podatek – tzw. danina solidarnościowa. Mówiąc w skrócie: wszystkie osoby, które osiągają dochód powyżej 1 miliona złotych rocznie, zobowiązane są płacić dodatkowe 4% podatku od dochodu stanowiącego nadwyżkę ponad ten 1 milion złotych. Podatkowi temu podlega zdecydowana większość dochodów – także te osiągane z działalności gospodarczej opodatkowanej w teorii liniową stawką 19% oraz dochody z odpłatnego zbywania akcji lub pochodnych instrumentów finansowych, które objęte są podatkiem od zysków kapitałowych (podatek Belki) w wysokości 19%. W efekcie, przekraczając 7-cyfrowy dochód roczny, zapłacimy w takim przypadku 19% + 4% = 23% od nadwyżki.

Daninę solidarnościową wypełnia się na specjalnym, nowym formularzu DSF-1. Więcej szczegółów na ten temat znajdziecie w tym artykule.

Tu warto zapamiętać, że:

• Dochód ze sprzedaży papierów wartościowych wlicza się do daniny solidarnościowej.
• Dochód z dywidend NIE wlicza się do daniny solidarnościowej.

I z tym Was zostawię. To kolejny powód, dla którego konstruując swoją strategię inwestycyjną warto rozważyć podejście dywidendowe. Ale o tym szerzej w kolejnych wpisach…

Mam nadzieję, że trochę pomogłem – zwłaszcza początkującym. Trochę późno, ale wyjątkowo w tym roku, ze względu na utrudnienia związane z koronawirusem, mamy czas aż do 31 maja na wypełnienie rocznych PIT-ów za 2019 r. Jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, to życzę sprawnego uporania się z tym zadaniem! 🙂