Czego nauczyłem się na konferencji „Inwestuj Inteligentnie”, czyli prawdy i mity dotyczące Forex

Krzesła zapełnione aż do ostatniej minuty – to bardzo obiektywna miara jakości konferencji zrealizowanej wspólnie z profesjonalnymi inwestorami oraz TMS Brokers.

Konferencję “Inwestuj Inteligentnie” zapowiadałem już w tym wpisie. Dzisiaj pora podsumować to wydarzenie, a także podzielić się z Wami moimi przemyśleniami i wyniesionym stamtąd naukami. Bo pomimo, że byłem współorganizatorem tego wydarzenia, to byłem tam również po to, by się uczyć – podobnie jak 350 osób, które wzięły udział w konferencji na Stadionie Narodowym. Kolejne osoby oglądały nas przez Internet – dzięki streamingowi na stronach Onetu.

Wszystkim Wam serdecznie dziękuję za udział w tym wydarzeniu. Mam nadzieję, że była to dla Was prawdziwa uczta 🙂 I już na wstępie dziękuję także naszemu Partnerowi – TMS Brokers, który był głównym organizatorem tego wydarzenia i świetnie wywiązał się ze swojego zadania oddając głos Agnieszce i Krzysztofowi – profesjonalnym inwestorom, oraz nam – blogerom, czyli Zbyszkowi i mi. Wiem, że niełatwo było nam zaufać, ale finalny efekt jest bardzo dobry. Myślę, że konferencją “Inwestuj Inteligentnie” dobitnie pokazaliśmy, jak robić dobre merytorycznie konferencje bez bełkotu marketingowego.

A teraz pora na relację z samego wydarzenia oraz kilka wniosków, które stamtąd wyniosłem. Próbowałem przede wszystkim zmierzyć się z kilkoma mitami dotyczącymi rynku Forex…

Relacja z konferencji

Zamiast rozpisywać się na temat konferencji pozwolę Wam ocenić ją samodzielnie. Są już dostępne wszystkie materiały wideo z pierwszej połowy konferencji, która dostępna była dla wszystkich za darmo. I w mojej opinii warto poświęcić czas i obejrzeć je “od deski do deski” – szczególnie, jeśli myślicie o inwestowaniu na rynkach kapitałowych.

Konferencja zaczęła się od wystąpienia Sebastiana Job, menedżera Forex-University koordynującego całą konferencję oraz Marcina Kotowskiego, członka zarządu TMS Brokers, który powitał wszystkich gości.

Sebastian uczciwie ostrzegł, że żaden z prelegentów naszej konferencji nie był szkolony w zakresie wystąpień publicznych i poprosił o wyrozumiałość. Ja też Was o nią proszę 🙂 Oglądając poniższe wideo skoncentrujcie się proszę na wartości merytorycznej, a nie na sposobie naszego wysławiania się bądź prezencji.

 

I tyle było wystąpień przedstawicieli TMS 🙂 Sprawnie przejąłem mikrofon i opowiedziałem nieco o cyklu “Elementarz Inwestora” oraz przewodniku “Inwestycje: START!”, który nadal możecie pobrać ze strony konferencji.

Potem przystąpiliśmy wspólnie ze Zbyszkiem do przepytywania Agnieszki Kowalczyk i Krzysztofa Piróga w ramach panelu dyskusyjnego “Blogerzy kontra bohaterzy”. Zadaliśmy zarówno nasze pytania, jak również te pochodzące od Was. Tutaj szczególnie dziękuję Piotrowi, Kasi, Przemkowi, Krzysztofowi oraz osobie podpisującej się jako InvestStock, na których pytania mogli odpowiedzieć inwestorzy.

Po serii naszych pytań przekazaliśmy mikrofon publiczności. Powiem, że szczerze podziwiam anielską cierpliwość naszych gości 😉

 

Po przerwie wystąpiła Agnieszka ze swoim wykładem “Spekulacja to kobieta” przedstawiającym temat psychologii inwestowania. Z Agnieszką mieliście się okazję już spotkać w 28-ym odcinku podcastu.

Ale prawdziwa miazga miała dopiero nastąpić 🙂 Po Agnieszce występował Krzysztof Piróg – inwestor, który żyje z inwestowania i zarabia na tym miliony. Krzysztof miał aż trzy wykłady w trakcie całej konferencji. Pierwszy z nich dostępny był bezpłatnie dla wszystkich uczestników a pozostałe dwa – zastrzeżone dla klientów TMS Brokers.

Czytaj także: Blogerzy prześwietlają inwestorów, czyli dlaczego warto być na konferencji “Inwestuj Inteligentnie”

W trakcie pierwszej prezentacji wydarzyła się rzecz bez precedensu. Aby wytrącić argumenty wszystkim sceptykom twierdzącym, że “osoby odnoszące sukcesy w inwestowaniu nie dzielą się swoją wiedzą” Krzysztof pokazał fragmenty swoich PIT-ów. Rok w rok od 2007 roku osiąga on dochód i żadnego z lat w tym okresie nie zakończył stratą. Nie pokazywał pełnych kwot – jedynie ich fragmenty, ale zaprezentował za to zysk na trzech rachunkach prowadzonych w TMS Brokers, na których zarobił ponad 1 mln 388 tys. zł.

Co najważniejsze, Krzysztof w swoich wykładach był bardzo wyważony. W świetny sposób omówił swoją strategię inwestowania opartą na modelu statystycznym, który wypracowywał m.in. grając w blackjacka. Niech Was nie zwiedzie luzacki styl Krzysztofa – ten gość to wytrawny inwestor, który już nikomu nie musi nic udowadniać. Zdecydowanie warto go posłuchać. Ja w jego wykładach nie usłyszałem niczego, co mógłbym uznać za kontrowersyjne. Wręcz przeciwnie – była to doskonała lekcja – także pokory.

UWAGA: filmy z nagraniami prezentacji Agnieszki oraz Krzysztofa znajdą w ciągu kilku dni na stronie konferencji „Inwestuj Inteligentnie” i dostępne będą dla tych osób, które pobrały przewodnik „Inwestycje: START!”.

Konferencja moimi oczami

Powiedzieć, że na konferencji świetnie się bawiłem – to zdecydowanie za mało. Jestem bardzo dumny z tego, że wspólnie ze Zbyszkiem z bloga App Funds, udało nam się współtworzyć tak merytoryczną konferencję.

Szczególnie łapiącym za sercem momentem było zobaczenie lasu rąk po zadaniu pytania “Kto z Was zna lub czyta mój blog?” 🙂 Nie ukrywam, że po panelu, emocje mi już trochę opadły i mogłem spokojnie rozkoszować się wystąpieniami prelegentów oraz spotkaniami z uczestnikami konferencji podczas przerw. I od razu dziękuję tym wszystkim z Was, którzy podeszli po prostu przybić piątkę 🙂 Uwielbiam poznawać na żywo Czytelników.

Postawiłem sobie taki cel, aby na konferencji poznać kilka założeń dotyczących inwestowania na Forex, a w szczególności – zmierzyć się z mitami, które narosły wokół tego rynku. Potwierdzić niektóre z nich lub je obalić. Poniżej przedstawiam wnioski z rozmów z mądrzejszymi ode mnie. Warto przed ich analizą zapoznać się z wcześniejszymi materiałami dotyczącymi rynku forex, gdyż w dalszej części artykułu używam pojęć wytłumaczonych w tych artykułach:

• “Giełda nie chce rosnąć? Zajrzyjmy na Forex”
• “Jak zabezpieczyć kredyt hipoteczny w CHF lub EUR przed ryzykiem walutowym? – przewodnik”

Mit 1: Broker forex zarabia na stratach klientów

Mit ten jest tylko częściowo prawdziwy. Nie zawsze tak jest i nie zawsze jest to złe.

Najpierw należy rozróżnić dwa typy brokerów: pośredników (agentów, ECN) i animatorów rynku (tzw. market makers). Ci pierwsi otrzymane od klientów zlecenia przekazują od razu do większych instytucji finansowych zarabiając po prostu prowizję od każdej transakcji. W tym przypadku nie ma mowy o zarabianiu na stratach klientów – agent nie ma w tym interesu.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadki market makers. Taki dom maklerski posiada własnych dealerów oraz zaplecze (tzw. dealing desk) służące do rozliczania transakcji. Przyjmując zlecenie od klienta staje się on automatycznie drugą, przeciwstawną stroną transakcji. W dużym uproszczeniu oznacza to, że gdy klient traci, to broker zarabia. I odwrotnie – gdy klient zarabia, to broker traci. I tu pojawia się ewidentny konflikt interesów. Takie są fakty.

Idąc dalej: wiele zależy od postawy i strategii samego market makera. Broker sam decyduje, w jaki sposób zabezpieczać będzie zlecenia składane przez klienta. Ma tutaj kilka możliwości:

• Przede wszystkim w jego portfelu zleceń znajdować się mogą przeciwstawne zlecenia różnych klientów, które się znoszą (np. gdy jeden klient otwiera pozycję długą, a drugi krótką o takiej samej wielkości, to ryzyko brokera jest zerowe).
• Zlecenia mogą być zabezpieczane przez brokera w dużym banku poprzez otworzenie tam identycznej pozycji, jak ta, którą otworzył u niego klient – to jest rzetelne podejście. Wtedy jeśli klient zarobi (a broker straci na tej transakcji), to broker pokryje swoją stratę z zysku na takiej samej transakcji w dużym banku. Broker jest w pełni zabezpieczony, a jednocześnie zarabia na kliencie na prowizji i na swapach. Poza tym broker zawsze ma w dużym banku lepsze warunki, niż klient u niego 🙂 Czysta sytuacja.
• Broker może utrzymywać transakcje na własne ryzyko bez ich zabezpieczania – i to jest najbardziej konfliktogenna sytuacja. Oznacza ona bowiem ni mniej ni więcej, że broker traci własny kapitał, gdy klienci zaczynają zarabiać.

Co może robić taki broker, który “niecierpliwi się”, gdy jego klienci zarabiają? Ma on do dyspozycji cały arsenał brudnych chwytów: może rozłączać klienta uniemożliwiając mu trading, może poszerzać spread (pogarszając warunki dla klientów), może zamknąć rachunek lub po prostu – zwinąć biznes zostawiając klienta “na lodzie”. Zdarza się to w przypadku egzotycznych brokerów, którzy coraz agresywniej wchodzą do Polski.

Skąd dowiedzieć się, w jaki sposób działa market maker i który z nich jest naszym przeciwnikiem, a który nie? Bez względu na to co jest napisane na stronie internetowej brokera warto zwrócić uwagę na następujące elementy:

1. Czy broker – bez względu na kraj działania – podlega pod lokalny nadzór finansowy? Brokerzy działający w Polsce powinni być pod kontrolą KNF.
2. Bez względu na to czy broker podlega pod nadzór finansowy, to warto sprawdzić stronę KNF (Komisji Nadzoru Finansowego) oraz stronę zagranicznego organu nadzoru w kraju, w którym zarejestrowany jest broker i zweryfikować jawnie publikowane listy ostrzeżeń. Jeśli broker się na nich znajduje, to lepiej omijać go z daleka.
3. Historia brokera – warto po prostu sprawdzić, ile lat istnieje dana firma. Nie oznacza to oczywiście, że nie upadnie, ale jednak ci brokerzy, którzy mogą pochwalić się co najmniej dwucyfrowym wiekiem, są oznaką pewnej stabilności i raczej zorientowani będą oni na długofalową współpracę z klientem niż szybki zarobek.

Nie warto też zapominać, że w przypadku polskich domów maklerskich, klienci chronieni są przez System Rekompensat prowadzony przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW) – odpowiednik Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG). KDPW gwarantuje zwrot 100% środków do równowartości 3000 euro i 90% nadwyżki ponad tą kwotę do równowartości 22 000 euro.

Mit 2: Platformy Forex to tylko waluty

To stwierdzenie to zdecydowanie nieprawda, ale faktem jest, że klienci działający na rynku fx w zdecydowanej większości koncentrują się na obrocie walutami. Szacuje się, że około 80% z nich spekuluje na trudnej parze EUR/USD.

A przecież na rynku Forex można w doskonały sposób stosować dywersyfikację obracając kontraktami na indeksy giełdowe (z natury zdywersyfikowane), np. DAX, surowce, miedź czy złoto i srebro.

Przykłady takiej zdywersyfikowanej strategii podawali właśnie Krzysztof oraz Agnieszka. Z prezentacji tej drugiej po raz kolejny wyniosłem naukę, że należy szukać rynków pod własną strategię a nie strategii pod konkretny rynek. Mam wrażenie, że wielu z klientów brokerów uparcie trzyma się pary walutowej EUR/USD szukając dla niej swojej strategii.

Mit 3: Im wyższa dźwignia finansowa tym lepiej

Dźwignia finansowa jest zarówno największą zaletą, jak i wadą rynku forex. Jest to miecz obosieczny, o czym pisałem już w artykule dotyczącym zabezpieczenia kredytów w walucie. Wszystko jest fajnie, dopóki zarabiamy na danej pozycji, ale jeśli tracimy, to duża dźwignia może oznaczać spore kłopoty.

Jaka dźwignia jest dopuszczalna? Przyjmuje się, że w przypadku płynnego rynku, np. pary EUR/USD, dla małych pozycji dopuszczalna jest dźwignia 1:200. W przypadku mniej płynnych rynków dźwignia wynosić może 1:50, 1:40 lub nawet 1:25.

Brokerzy ścigają się jednak na wielkość oferowanego “lewara”. Można spotkać się z propozycjami inwestowania z dźwignią 1:400, 1:500, a nawet 1:1000. Oczywiście można mówić, że każdy trader wie co robi, ale faktem jest, że możliwość takiego lewarowania się raczej stwarza pozory, że brokerowi zależy na tym, by klienci tracili pieniądze.

Sprawdź również: Pszenica i giełda amerykańska z wojną w tle, czyli pierwsze kroki na rynku kontraktów terminowych

Nie można też zapominać, że duża dźwignia to także ryzyko dla brokera. Przykładowo: w przypadku tzw. luk weekendowych, kiedy rynek otwiera się dużo wyżej lub niżej (wyższe lub niższe kursy), na kontach klientów grających na dużej dźwigni może pojawić się debet. A to nie pasuje brokerowi z kilku powodów: po pierwsze klient musi uzupełnić depozyt, co zazwyczaj nie jest mile wykonywaną czynnością. Po drugie – nadzory finansowe nie lubią debetów na kontach klientów. Dla jasności: w znakomitej większości przypadków rynkowych konta klientów są chronione przed powstaniem debetu (mechanizm stop out), jednak odpowiednio duża luka może skutkować powstaniem ujemnego salda rachunku.

Tu warto przypomnieć naczelną zasadę inwestowania: wielkość naszej pozycji powinna być tak obliczona, aby maksymalna wielkość straty z pojedynczej transakcji wynosiła maksymalnie 2–3% posiadanego kapitału.

Mit 4: Tradingu nie da się połączyć z pracą na etacie

Wiele osób wyobraża sobie, że inwestowanie na rynku fx wymaga pracy w sposób niemalże ciągły w godzinach 9:00 – 17:00, bo wtedy jest największa zmienność kursów, a także pojawiają się dane makroekonomiczne. Takie podejście determinuje tzw. daytrading, czyli otwieranie i zamykanie pozycji wielokrotnie w ciągu tego samego dnia.

Nie twierdzę, że jest to zła strategia. Ale nie jest to jedyny sposób. Zarówno Agnieszka, jak i Krzysztof pokazywali inne metody. Takie, które nie wymagają ciągłego ślęczenia z nosem w komputerze.

Rynek forex pozwala spekulować w dowolnym horyzoncie czasowym. Równie dobrze do zmian pozycji może dochodzić co 5 sekund, jak i co 4 lata i to kolejny element, na który warto zwrócić uwagę porównując oferty brokerów: jaki jest maksymalny czas przetrzymywania otwartej pozycji. Niektórzy brokerzy pozwalają by był to np. tylko rok.

“Mamy klientów, którzy posiadają otwarte pozycje od 2006 roku. Dzięki punktom swapowym może być to opłacalne. Przykładowo na pozycji długiej na parze CAD/JPY codziennie dopisywane są dodatnie punkty swapowe. Możemy zarabiać, trzymając otwartą pozycję.”

Sebastian Job, menedżer Forex-University

Mit 5: Najlepsi traderzy mają wysoką skuteczność

Pokutuje taki mit, że dobry inwestor to taki, który potrafi przewidzieć, po ile będzie ropa, dolar lub gdzie będą konkretne indeksy za miesiąc czy rok. To nieprawda.

Dobry trader nie przewiduje przyszłości – dobry trader godzi się ze stratami umiejętnie zarządzając kapitałem.

Niektórzy z najlepszych traderów mają skuteczność na poziomie 40%, co oznacza, że częściej tracą niż zyskują. I nawet jeśli ich skuteczność wynosi “tylko” 30%, to nadal mogą zarabiać kokosy. Jak to możliwe? Sekret tkwi w tym by na tych dodatnich transakcjach zarabiać znacznie więcej niż tracimy na tych minusowych. Wracamy tu do kolejnej złotej zasady, która przewijała się w artykułach Zbyszka:

“Tnij straty i pozwól zyskom rosnąć”

Jeśli inwestor na Forex zawiera 100 transakcji i w 40% z nich zarabia średnio po 100 pipsów (łącznie 4000 pipsów) i jednocześnie w 60% transakcji traci średnio po 50 pipsów (łącznie 3000 pipsów), to i tak jest 1000 pipsów do przodu.

Dobry trader nie jest na rynku po to by mieć rację co do przyszłości, ale po to, żeby zarabiać. Łatwiej powiedzieć niż zrobić. Trzeba mieć odpowiednią strukturę psychiczną, by pomimo większego odsetku transakcji zakończonych na minusie, systematycznie realizować obraną strategię. I jak to mówili moi rozmówcy, o ile warsztat inwestycyjny można opanować w kilka miesięcy, to odpowiednią psychikę wykształca się latami. Tego na koncie demo nie da się nauczyć – chociażby dlatego, że tam nie mamy poczucia obracania własnymi pieniędzmi.

I w tym kontekście jeszcze raz odsyłam do wykładu Krzysztofa Piróga i opisu, w jaki sposób gra w blackjacka pozwoliła mu nauczyć radzić sobie ze stratą. Jak sam mówi, w tej grze strata i zysk pojawiały się średnio co kilkanaście sekund.

Mit 6: Aby nauczyć się grać, trzeba stracić

Oczywiście wiele osób, które weszły na rynek forex straciło cały depozyt, ale moi rozmówcy przyznają się też, że gdyby postępowali zgodnie z zasadami opisywanymi m.in. w cyklu “Elementarz Inwestora”, to ich sytuacja wyglądałaby inaczej.

Najczęściej popełniany błąd, to przecenianie własnych możliwości bez zapoznania się z elementarnymi zasadami zarządzania kapitałem.

Zobacz także: WNOP 028: Psychologia inwestowania z perspektywy kobiety – rozmowa z Agnieszką Kowalczyk

Jeśli na etapie edukacji przyjmiemy, że maksymalne ryzyko w pojedynczej transakcji nie może przekroczyć 1% wartości naszego kapitału, to trzeba się naprawdę postarać by stracić cały depozyt.

Jeśli ktoś chce zacząć przygodę z rynkiem forex, to powinien przede wszystkim przeczytać przynajmniej jedną książkę na ten temat, a także zapoznać się z darmowymi materiałami i szkoleniami oferowanymi, np. przez brokerów.

Pora się pożegnać…

Nie chciałem się rozpisywać, ale znowu wyszedł “tasiemiec”. Dziękuję Ci za lekturę oraz jeszcze raz dziękuję wszystkim osobom zaangażowanym w organizację konferencji “Inwestuj Inteligentnie” 🙂

Jest 3:38 nad ranem a ja z rana razem z rodziną wsiadam do auta i udaję się na 2-tygodniowe wakacje. Planuję Wam jeszcze to i owo napisać – zwłaszcza, że zbliżają się drugie urodziny mojego bloga – ale nie oczekujcie proszę w najbliższym czasie dużej aktywności. Nadal nie napisałem artykułu “OFE vs ZUS”. W skrócie – ja zostaję w OFE z tą symboliczną częścią, która może tam pozostać.

I już na koniec przypominam Wam o dwóch okazjach, które wkrótce się kończą:

• Tylko dzisiaj do około godziny 16:00 (poniedziałek 30 czerwca) można jeszcze założyć 3-miesięczną “Lokatę bezkarną” w BGŻOptima dającą rekordową premię i wysokie, efektywne oprocentowanie wynoszące od 4,84% do nawet 35,24% rocznie. Dla pytających: zgodnie z regulaminem promocji do uzyskania premii liczy się data złożenia wniosku o otwarcie lokaty. Pieniądze na samą lokatę mogą wpłynąć w kolejnych dniach. Otrzymałem jednak od Comperii informację, że możliwość składania wniosków objętych premią decyzją banku kończy się około 16:00 a nie o północy. Już nieaktualne – bank skończył przyjmowanie wniosków o lokatę z premią ok. godz 14:00.
• Tylko do środy 2 lipca do godziny 22:00 trwa promocja cenową na mój kurs “Budżet domowy w tydzień”. Szeroko opisywałem go w tym artykule. Przypominam, że w środę kończę sprzedaż i nie wiem jeszcze kiedy rozpocznę ją ponownie.

Moje biuro przenosi się w polskie góry. Do usłyszenia 🙂