Jak zabezpieczyć kredyt hipoteczny w CHF lub EUR przed ryzykiem walutowym? – przewodnik

Kredyt w walucie innej niż zarabiamy, to olbrzymie ryzyko. Nie da się go wyeliminować, ale można je ograniczać stosując hedging.

W tym wpisie chcę upiec dwie pieczenie na jednym ogniu. Po pierwsze rozwijam temat tego, jak mądrze posługiwać się kredytami hipotecznymi – tym razem walutowymi. A po drugie – w ramach kontynuacji cyklu “Elementarz Inwestora” – pokażę Wam wspólnie z ekspertami TMS Brokers, w jaki sposób rynek Forex oraz instrumenty pochodne mogą zabezpieczyć nas przed ryzykiem walutowym.

Jeśli oczekujesz szybkich wniosków, to brzmią one następująco: da się zabezpieczyć przed ryzykiem walutowym, ale opłacalne jest to wyłącznie krótkoterminowo (np. na najbliższe 12 miesięcy). Zabezpieczenie przed ryzykiem walutowym na cały okres trwania kredytu… równoważne jest z jego przewalutowaniem, czyli nie ma większego sensu. Dodatkowo trzeba jeszcze zapłacić marżę brokera, co podwyższa koszt takiej operacji.

Z góry uprzedzam: artykuł jest bardzo długi i przedstawia złożone mechanizmy. Mógłby być cyklem wpisów, ale przyznam, że trudno było mi go podzielić na części. Uznaję, że osoby zainteresowane tematem skorzystają na przeczytaniu go od “deski do deski”. Zaopatrz się więc w herbatkę i zobacz, jak wziąć się za rogi z kredytem we franku lub euro.

Naucz się władać mieczem, zanim pójdziesz w bój

Chcę Wam także po raz kolejny pokazać, że instrumenty finansowe – jakiekolwiek by nie były – nie są ani dobre ani złe. Są narzędziami takimi jak nóż, młotek lub kij baseballowy. To jak zostaną wykorzystane, zależy od tego w czyje ręce wpadną. A media dużo chętniej pokazują nam dewiacje, niż sytuacje normalne. O nożach, młotkach i “baseballach” słyszymy najczęściej wtedy, gdy staną się narzędziem przestępstwa. Podobnie jest z instrumentami i rynkami finansowymi. Część z nich powstawała w zupełnie innych celach, niż to o czym czytamy w gazetach.

Jednym z takich terminów, które dzisiaj budzą najczęściej pejoratywne skojarzenia, jest hedging kojarzony ze spekulacją i wysokim ryzykiem. A przecież nie zawsze tak było. Hedging to mechanizm finansowy, który powstał w celu ograniczania ryzyka różnego rodzaju transakcji. Z powodzeniem stosowany był i jest do ograniczania ewentualnych strat w obrocie towarami oraz “ubezpieczania się” od niekorzystnych zmian cen instrumentów finansowych. Codziennie korzystają z niego firmy prowadzące wymianę z zagranicą. Wykorzystują go, by podnieść swoje bezpieczeństwo.

Dzisiaj zastanowię się, czy i w jaki sposób hedging może przydać się posiadaczom kredytów w walucie 🙂

Czytaj także: Co robić z kredytem hipotecznym we frankach (lub euro), gdy kurs mocno wzrasta?

Jak działa hedging?

Żeby dobrze zrozumieć na czym polegał (i nadal polega) hedging przedstawię przykład rolnika, który uprawia pszenicę w celach zarobkowych (to taki klasyczny, często podawany przykład). To czy osiągnie on w swoim biznesie sukces, zależy od wielu czynników, z których część jest całkowicie poza jego kontrolą.

Rolnik decyzję o tym, ile hektarów swojej ziemi obsieje pszenicą, musi podjąć z dużym wyprzedzeniem. I o ile może z wyprzedzeniem kupić i zmagazynować odpowiednią ilość nawozu, zna z grubsza koszty paliwa do traktora (może je zmagazynować, jeśli się postara), wie z grubsza ile będzie kosztowało go wynajęcie kombajnu (a może ma własny i zna wysokość opłat leasingowych), to jednej rzeczy nie wie – po ile za kilka miesięcy będzie mógł sprzedać pszenicę. Cena skupu może być niska, średnia lub wysoka. Najbardziej obawia się tej niskiej – bo nie wie, czy zwrócą mu się koszty. A rolnik, przecież jeśli już zasieje pszenicę, to nie może w połowie jej upraw przerzucić się na coś innego. Gdy zauważy, że jest “pod kreską”, to będzie już za późno. Będzie musiał doczekać do żniw, by przynajmniej częściowo zredukować wysokość strat. Nie zazdroszczę rolnikom – trzeba mieć sporo miłości do swojego fachu, by wiedząc, że na plonach się nie zarobi, nadal ochoczo wychodzić co rano do pracy.

Czy rolnik, w jakiś sposób może się zabezpieczyć przed ryzykiem tego, że za pół roku ceny skupu pszenicy będą tak niskie, że nie pokryją jego kosztów? Mógłby, gdyby już dzisiaj podpisał z kimś umowę, która zagwarantuje mu konkretną stawkę skupu pszenicy. Do tego właśnie służą giełdy towarowe.

Rolnik zawiera tam kontrakt. Sprzedaje obietnicę (kontrakt), że konkretnego dnia w przyszłości, np. za 6 miesięcy, dostarczy określoną ilość pszenicy, np. 10 ton, w konkretnej cenie, np. 750 zł za tonę. Jeśli na giełdzie towarowej znajdzie kogoś, kto będzie gotowy “podpisać” taki kontrakt (czyli go kupić) , to jedyne o co musi się zatroszczyć, to to by w terminie dostarczyć uzgodnioną ilość pszenicy. Czyli mówiąc inaczej zapewnia sobie stałą, przewidywalną cenę sprzedaży swojej pszenicy. Znając koszty jej produkcji (jako rolnik ma przecież doświadczenie) nie musi się martwić o to, czy zarobi czy nie. On klienta na odbiór pszenicy już sobie zapewnił i to po z góry określonej cenie.

Przed czym zabezpieczył się w ten sposób? Jeśli w momencie zbiorów pszenicy cena jej skupu będzie rekordowo niska, to rolnik ryzykowałby, że nie pokryje ona kosztów produkcji – nie mówiąc już o zapewnieniu zysku. To dlatego często w sezonie żniw lub zbioru innych plonów (np. buraków) słyszymy doniesienia o protestach rolników – są oni rozczarowani tym, że skupujący nie chcą płacić więcej. Nasz rolnik, który z wyprzedzeniem zawarł kontrakt, ma to w nosie. On ma gwarancję, że sprzeda zboże w cenie 750 zł za tonę.

Ale co będzie jeśli cena skupu pszenicy będzie w danym roku rekordowo wysoka, np. wyniesie 1000 zł za tonę? Nasz rolnik będzie musiał nadal sprzedać 10 ton pszenicy po 750 zł za tonę, czyli można powiedzieć, że zarobi mniej niż Ci koledzy, którzy nie zawarli wcześniej takiego kontraktu. Jak więc widać tego typu “umowy handlowe” mogą być mieczem obosiecznym. Z jednej strony pozwalają zredukować ryzyko straty, w sytuacji, gdy ceny skupu spadają, ale ograniczają także możliwość zarabiania, jeśli ceny skupu rosną. To co de facto “kupuje” rolnik, to święty spokój co do elementu, który trudno jest mu przewidzieć – ceny skupu pszenicy w przyszłym roku.

Sprawdź również: Pszenica i giełda amerykańska z wojną w tle, czyli pierwsze kroki na rynku kontraktów terminowych

Żeby nie było tak różowo, to trzeba wspomnieć o jeszcze jednym ryzyku – przypadku, gdy rolnik nie może się wywiązać z obietnicy dostarczenia 10 ton pszenicy. Może mieć to miejsce, gdy ma on słaby rok i, np. ze względu na złe warunki atmosferyczne (susza lub podtopienia), plony są mniejsze od spodziewanych. Co wtedy się stanie? Co jeśli wyprodukował tylko 5 ton pszenicy? Do wywiązania się z kontraktu zabraknie mu 5 ton, ale to przecież nie interesuje jego kontrahenta. On oczekuje, że dostanie 10 ton.

Rolnik w takim przypadku będzie musiał od kogoś innego odkupić brakujące 5 ton i dostarczyć kontrahentowi całe 10 ton. I niestety te 5 ton będzie musiał zakupić po cenie rynkowej obowiązującej w danym momencie. Jeśli klęski żywiołowe miały charakter ogólnokrajowy, to jest wysoce prawdopodobne, że popyt na zboże w danym momencie przewyższać będzie wysokość zbiorów. Jest więc duża szansa, że jednostkowa cena będzie wysoka, np. 1000 zł / tonę. Rolnik poniesie więc srogą karę za to, że nie wywiązał się ze swojej obietnicy. Nie dość, że sam będzie musiał sprzedać swoje plony po 750 zł / tonę, to brakujące 5 ton będzie musiał dokupić po 1000 zł / tonę, by sprzedać je za chwilę po 750 zł. To boli.

“Jeśli nie możesz czegoś przewidzieć, to przynajmniej się przygotuj”

Howard Marks, współzałożyciel Oaktree Capital Management

Ale jeśli myśli z wyprzedzeniem i widzi niską wydajność swoich plonów, to nie musi czekać z założonymi rękami do daty zapadalności jego kontraktu. Przykładowo: 2–3 miesiące przed żniwami i w czasie, gdy dopiero słyszy się zapowiedzi o nadciągających powodziach, może zawrzeć kolejny kontrakt – tym razem stając się stroną kupującą brakujące mu 5 ton. Może nie uda mu się “kupić” kontraktu idealnie przeciwstawnego do tego, który sam posiada (czyli po 750 zł / tonę z dostawą w tym samym dniu, w którym on musi dostarczyć innemu kupującemu pszenicę), ale uzgodnienie ceny np. 850 zł / tonę, także pozwali mu ograniczyć straty – a przynajmniej zagwarantować ich z góry znany poziom.

Hedging na innych rynkach

Jak więc widzicie z powyższego przykładu nasz rolnik z producenta pszenicy powoli przekształcił się w tradera na giełdzie towarowej próbując po prostu zabezpieczyć swój rolniczy biznes przed nieznanymi mu ryzykami.

Dzisiaj hedging nie ogranicza się do giełd towarowych. Można go także stosować na rynku akcji oraz rynku walut. Na tym pierwszym służą do tego instrumenty pochodne (opcje, kontrakty terminowe), o których będziemy pisali w dalszej części “Elementarza Inwestora”. Z kolei ryzyko walutowe można “hedgować” na rynku Forex (ale nie tylko, gdyż istnieją także opcje i kontrakty walutowe).

I tak powoli dochodzimy do istoty mojego przydługiego wstępu: zarówno Forex, jak i instrumenty pochodne, traktować można na różne sposoby. Dla rolnika lub przedsiębiorcy eksportującego lub importującego towary i rozliczającego się w walucie obcej, instrumenty te będą sposobem zabezpieczenia się, np. przed ryzykiem zmienności ceny lub ryzykiem walutowym. Z kolei spekulanci, nazywani ładnie traderami, będą wykorzystywać dźwignię finansową dostępną na tych rynkach, z zamiarem wzbogacenia się – bez fizycznego obracania towarami, surowcami lub walutami, które ukryte są w tych instrumentach. Powstały nawet wyspecjalizowane fundusze hedgingowe, które zajmują się takim tradingiem na dużą skalę. To m.in. je uważa się za przyczynę powstania kryzysu finansowego w 2008 r. Nic więc dziwnego, że obecne znaczenie słowa hedging ma raczej negatywne konotacje.

Zobacz także: Jak wybrać kredyt hipoteczny

Zanim wejdziemy na rynek Forex…

W sposób naturalny rodzi się więc pytanie: czy, skoro opcje, kontrakty i Forex mogą służyć do zabezpieczania transakcji walutowych przedsiębiorstw, to można je wykorzystać do zabezpieczania ryzyka walutowego, np. w wieloletnich kredytach hipotecznych udzielanych w CHF i EUR?

Jako, że właśnie rozpoczęliśmy tematykę Forex w ramach “Elementarza Inwestora”, to dzisiaj skupię się na omówieniu sensowności zabezpieczania kredytu hipotecznego w walucie właśnie na FX. Jeśli jednak nie wiesz co to jest Forex, to odsyłam Cię do świetnego artykułu Zbyszka z bloga APP Funds.

Dla jasności: to co opisuję w tym artykule ma tylko pokazać możliwości hedgingu kredytu walutowego. Sam tej metody jeszcze nie stosuję i dopiero ostrożnie rozpoznaję możliwości w tym zakresie, przy wsparciu osób znacznie bardziej doświadczonych ode mnie. I o ile dopuszczam myśl, że mogę krótkoterminowo skorzystać z takiego zabezpieczenia kredytu, to nie przewiduję mojego spekulowania na Forex. Z przyjemnością jednak w ramach cyklu EI pokazywać Wam będę zastosowania narzędzia, jakim jest FX – oczywiście mając cały czas w pamięci, że jest to miecz obosieczny i używając go nieumiejętnie sami możemy się dotkliwie poranić.

Lada chwila będę miał również możliwość bliskiego rozmawiania z osobami, które zarabiają na spekulacji walutami. Nie chcę ich naśladować, ale chcę poznać ich historię, motywację, spróbować odszukać w nich te cechy charakteru, które pozwalają im odnosić sukcesy.

Ale od razu apeluję do Was o rozwagę! Niektórzy brokerzy (często egzotyczni) wabią klientów fałszywymi obietnicami szybkich zysków! Nie ma czegoś takiego jak szybkie zyski – szczególnie tam, gdzie nie ma wiedzy, wypracowanej samodzielnie metody inwestowania, konsekwencji, chęci do nauki, silnej psychiki i umiejętności panowania nad emocjami. Ja wiem, że mi niektórych z tych elementów brakuje i świadomie odpuszczam rynek FX koncentrując się na innych sposobach zarabiania pieniędzy.

Po pierwsze: kiedy warto się zabezpieczać?

Pamiętacie przykład naszego rolnika? Pamiętacie, jak zabezpieczał się, gdy zaczęło mu brakować zakontraktowanej pszenicy? Gdyby, przewidując zawirowania na rynku, nie podpisał kolejnego kontraktu na 5 ton, to musiałby je później kupić drożej.

Właśnie w taką pułapkę wpadli posiadacze kredytów hipotecznych we franku szwajcarskim, którzy brali kredyty w 2008 roku. Wysokość spłacanej przez nich w złotówkach raty wzrosła o kilkadziesiąt procent ze względu na umocnienie franka z poziomu ok. 2 zł do 3,5 zł.

Ale tak naprawdę problem ryzyka walutowego dotyczy każdej waluty, o czym banki aktualnie zobowiązane są informować przyszłych kredytobiorców. Sami jednak wiecie najlepiej jak jest – informacje informacjami, ale my wiemy lepiej. Wystarczyło nam pokazać niższą wysokość raty płaconej co miesiąc i “wskakiwaliśmy” w 30-letnią umowę kredytową w walucie, w której nie zarabiamy.

No dobrze. Co więc dzisiaj mogą zrobić osoby, które wzięły kredyt przy tanim franku i płaczą, że kurs tak bardzo wzrósł? Prosta odpowiedź brzmi – nic. To tak jakby zabrały się za kopanie studni w momencie, gdy wokół szaleje już pożar 😉 Mogą się jedynie modlić, by kurs spadł lub krótkoterminowo zabezpieczyć się przed jego dalszym wzrostem – czyli “zamrozić” jego aktualną cenę (to za chwilę rozwinę). Na pocieszenie mogę im powiedzieć, że prawdopodobnie i tak nadal płacą niższą miesięczną ratę, niż gdyby w 2008 roku wzięły kredyt w złotówkach.

To podobnie jak z naszym rolnikiem. Gdyby tuż przed dniem skupu zorientował się, że musi dokupić brakujące plony za 1000 zł i chciałby z kimś podpisać kontrakt, że ten mu sprzeda ten sam produkt następnego dnia za 750 zł, to ze świecą musiałby szukać takiego frajera. Analogicznie – raczej nie znajdziemy dzisiaj nikogo, kto byłby chętny sprzedać nam franki za 2 zł. Ale gdybyśmy próbowali to zrobić w 2008 roku – mogłoby się udać znaleźć osoby liczące na to, że frank nadal będzie spadał (popatrzcie na wykres) i które grając na jego spadki zobowiązałyby się nam sprzedać tak tanio walutę za pół roku, rok czy dwa.

Rynek Forex jest właśnie taką gigantyczną giełdą, na której w ten sposób możemy handlować walutami. Trzeba jednak pamiętać o kilku elementach, jeśli chcemy na nim zabezpieczać kredyty walutowe:

• Musimy mieć konkretny plan działania.
• Musimy pamiętać, że obsługa zajmowanych przez nas pozycji na rynku Forex też kosztuje (swapy, marża brokera, powiększanie depozytu) – zaraz to rozwinę.
• Dla utrzymania skuteczności zabezpieczenia, nie możemy ulegać chwilowym emocjom.
• Hedgingu musimy dokonać z wyprzedzeniem, czyli zanim kurs waluty poszybuje do góry.

Na początek odpowiednia platforma

Przede wszystkim żeby móc przeprowadzać transakcje na FX, trzeba posiadać tam rachunek inwestycyjny. Nie jest przedmiotem tego wpisu przedstawianie oferty brokerów, ale faktem jest, że pierwszym problemem, na jaki natrafiają nowicjusze, jest wybór odpowiedniej dla nich platformy transakcyjnej. TMS Brokers, partner cyklu “Elementarz Inwestora”, oferuje aż cztery takie platformy do wyboru. Na potrzeby zabezpieczenia kredytu hipotecznego w walucie z powodzeniem wykorzystać można platformę GO4X, która na prawdziwym rachunku wymaga minimalnej wpłaty w wysokości 1000 zł (tzw. depozyt – najmniejszy ze wszystkich 4-ech platform).

Platforma ta ma jeszcze jedną zaletę – pozwala handlować mikrolotami, czyli obracać minimalnie tysiącem jednostek waluty bazowej, np. 1000 EUR, 1000 CHF. Jeśli jednak chcecie zacząć przygodę z walutami, to lepiej rozpocząć od konta demo, o czym pisał już Zbyszek 🙂

Jak krok po kroku wygląda zabezpieczanie kredytu?

Jak przenieść sytuację rolnika handlującego pszenicą na rynek walut? O tym rozmawiałem z Marcinem Ciechońskim, Dyrektorem Departamentu Doradztwa Korporacyjnego z TMS Brokers. Poniżej, krok po kroku, przedstawiam zapis naszej rozmowy, a następnie rozwijam kwestie kosztów.

Michał: Marcinie, mam kredyt hipoteczny, którego rata wynosi 677 EUR. Załóżmy, że aktualny kurs EUR wynosi 4,20 zł, dobrze się z nim czuję i chciałbym przez najbliższe 10 miesięcy płacić ratę według tego kursu – bez względu czy rzeczywisty kurs na rynku pójdzie w dół czy w górę. Czy da się to zrobić?

Marcin: Chcąc zabezpieczyć kredyt w euro musimy zawrzeć oczywiście transakcję na parze EUR/PLN. W związku z tym, że dla posiadacza kredytu niekorzystna jest sytuacja osłabienia złotego, musimy zabezpieczyć się przed wzrostem kursu. Tak jak wcześniej wspominaliśmy możemy zabezpieczyć dowolną ilość rat. Konsekwencją zawarcia instrumentu finansowego będzie wirtualne przewalutowanie zabezpieczonych rat.

Mechanizm działania instrumentu finansowego będzie zabezpieczał nas przed wzrostem kursu, jednak musimy pamiętać o tym, że koszt punktów swapowych zniweluje pozytywną różnicę w oprocentowaniu EURO…

Michał: Moment… co to są punkty swapowe i o jakiej różnicy mówisz?

Marcin: Jeśli chcielibyśmy zabezpieczyć EUR poprzez kupienie dzisiaj, np. 12 rat z góry w kantorze, to musimy pamiętać o tym, że po włożeniu tych pieniędzy na lokatę w euro otrzymamy znacznie niższe oprocentowanie, niż gdybyśmy te same pieniądze trzymali nadal w złotówkach na lokacie w PLN. Czyli pojawi nam się koszt utraconych odsetek.

Inwestując na rynku lewarowanym nasz wynik również będzie skorygowany o podobną wartość, czyli koszt tego, że zabezpieczeniem jest tylko 1% depozytu, a reszta kwoty mogłaby leżeć na lokacie i gdyby nie punkty swapowe dawać nam dodatkowy dochód.

Michał: Jasne. Do tematu depozytu zaraz dojdziemy. Czyli mówiąc inaczej z perspektywy rynku nie ma znaczenia, czy pieniądze trzymam w złotówkach – które mają wyższe stopy procentowe (WIBOR), czy w euro – które mają niższe stopy procentowe (EURIBOR), bo różnica w wysokości tych stóp i tak zostanie rozliczona…

Marcin: Dokładnie. Punkty swapowe jest to więc mechanizm wyrównujący dodatkowe zyski / straty wynikające z różnicy oprocentowania walut np. EUR i PLN. Dodatkowo zawierają one także marżę brokera.

Gdyby oprocentowanie w strefie euro było wyższe niż w Polsce punkty swapowe nie byłyby dla nas kosztem, tylko każdego dnia zwiększały wartość naszego rachunku (w przypadku trzymania EUR kupionych za PLN).

Istota hedgingu polega na tym, że nie da się na nim zyskać ani stracić. Wynika to z faktu równoważenia się wyników związanych z niższą/wyższą ratą i wyceną zawartego instrumentu.

Mówiąc inaczej: jeśli złoty się osłabia, czyli euro kosztuje np. 4,30 zł, to w złotówkach zapłacisz wyższą ratę o 10 groszy za każde euro. I ten wyższy koszt rekompensowany będzie zyskiem z instrumentu finansowego – bo będziesz go “sprzedawał” także po wyższej cenie – dokładnie o te 10 groszy.

I z drugiej strony: jeśli złoty będzie się umacniał, np. w momencie zapłaty raty euro będzie kosztować 4,00 zł, to zapłacisz niższą ratę (w złotówkach zyskasz), ale na Twoim rachunku maklerskim pojawią się straty równe oszczędnościom wynikającym z niższej raty. Bilans wychodzi na zero z tą poprawką, że nasz rachunek dodatkowo będzie obciążany różnicą oprocentowania pomiędzy EUR a PLN (punktami swapowymi).

Michał: Mechanizm rozumiem. Kiedy więc warto skorzystać z hedgingu?

Marcin: Załóżmy, że posiadacz kredytu zauważył, że sytuacja na rynku złotego jest coraz słabsza i obawia się dalszego osłabienia krajowej waluty. Do tej pory korzystał z niskich kursów ponieważ kredyt brał przy kursie 4,20. W związku z tym, poziom ten traktuje jako granicę, po przekroczeniu której chce zabezpieczyć ryzyko osłabienia złotówki.

Posiadacz kredytu nie chce przewalutowywać całego kredytu, ponieważ w długim terminie uważa, że złoty będzie mocny i chce wtedy nadal korzystać z niskich stóp procentowych w strefie euro.

Michał: Powiedz mi teraz, czy mogę idealnie zabezpieczyć moje raty w wysokości 677 EUR?

Marcin: Niestety minimalna wartość transakcji to 1000 euro i prawdziwy hedging możemy zastosować tylko do takich kwot kredytu.

Michał: OK, to roboczo przyjmijmy, że moja rata wynosi 1000 euro. Jaki instrument finansowy powinienem nabyć? Jak w praktyce wygląda taka operacja?

Marcin: W takim przypadku, aby „przewalutować” raty na najbliższe 10 miesięcy, należy zawrzeć transakcję kupna 10 000 EUR (10 *1000 EUR) wykorzystując do tego elastyczny kontrakt CFD (Contract for Difference). W chwili zawarcia transakcji na naszym rachunku zostanie zablokowany depozyt zabezpieczający transakcję oraz pojawi się na nim taka kwota euro. Tak jakbyś zakupił 10 000 EUR przy kursie 4,20 zł.

Każda zmiana kursu o 1 grosz będzie pomniejszała lub powiększała nasz rachunek o 100 zł. W tym momencie warto przypomnieć, że w 2008 były okresy, w których kurs EUR/PLN rósł ponad 20 groszy… w ciągu tygodnia! W naszym przypadku oznaczałoby to wzrost wartości rachunku o ponad 2000 zł. Niestety nie należy tego traktować jako nasz zarobek, ponieważ dokładnie o tyle samo wzrósł koszt zabezpieczonych przez nas rat kredytu, bo na rynku euro kosztuje już nie 4,20 zł a 4,40 zł.

Michał: No dobrze. Tak wygląda teoria. A teraz powiedz mi co w praktyce mam zrobić, gdy przychodzi termin zapłaty raty kredytu w euro do mojego banku? Trzymajmy się tego, że mam do spłaty 1000 EUR.

Marcin: Aby nasze zabezpieczenie spełniało swoją funkcję, musimy pamiętać, że ważną kwestią jest zmniejszanie zabezpieczenia wraz z każdą spłaconą ratą. Istotnym aspektem jest to, aby moment zmniejszenia otwartej pozycji w CFD był jak najbliższej momentu spłaty raty.

W praktyce wygląda to tak, że 2 czerwca, np. w kantorze internetowym, kupujemy 1000 EUR po kursie 4,40 zł i przelewamy je do banku obsługującego nasz kredyt spłacając miesięczną ratę. Teoretycznie dołożyliśmy do tego interesu 200 zł w stosunku do momentu, w którym euro było po 4,20 zł. Ale to nie koniec. W tym samym dniu logujemy się do platformy transakcyjnej, na której mamy otwartą pozycję CFD w wysokości 10 000 EUR i sprzedajemy 1000 EUR z naszego rachunku po 4,40 zł. W efekcie na tej platformie odzyskaliśmy różnicę 200 zł między kosztem zakupu a ceną sprzedaży tych 1000 EUR. I na tym polega hedging. Czynność tę powtarzamy w każdym miesiącu, aż do spłaty ostatniej zabezpieczonej raty.

Pamiętaj jednak, że Ty nie masz raty 1000 EUR lecz 677 EUR. A więc opisane wyżej działania wiążą się przehedgowaniem, czyli możliwością poniesienia dodatkowej straty w przypadku osłabienia euro i zarobienia w przypadku jego umocnienia.

Gdzie są ukryte koszty? Czy to się opłaca?

Samo prowadzenie rachunku Forex jest bezpłatne. Przeprowadzanie transakcji dla kwot rzędu 1000 EURPLN także jest bezpłatne. Jedynym istotnym kosztem są punkty swapowe, które na rynku FX naliczane są w przypadku tych pozycji, które nie zostaną zamknięte w ciągu tego samego dnia obrotu.

Jak duże to są koszty? Dla przedstawionego powyżej przykładu, czyli zabezpieczenia 10 000 EUR na okres 10 miesięcy z uwalnianiem co miesiąc 1000 EUR, koszty swapa wyniosą 705 zł. W bardzo dużym uproszczeniu można więc powiedzieć, że wykupienie takiego zabezpieczenia kredytu kosztuje nas – przy takich założeniach – ok. 7 groszy na każde euro. Można to potraktować jako cenę “ubezpieczenia od ryzyka walutowego”.

Dodatkowym kosztem jest trzymanie na nieoprocentowanym rachunku depozytu pieniężnego w złotówkach.

Ile depozytu potrzeba?

Podstawową korzyścią operowania na rynku FX jest to, że korzystamy na nim z dźwigni finansowej. Zbyszek już opisywał, że przy spekulacji ma to tak samo swoje dobre, jak i złe strony, ale w przypadku hedgingu – upatrywać w tym należy wyłącznie korzyści.

W praktyce oznacza to, że aby kupić kontrakt CFD na 10 000 EUR musimy fizycznie posiadać na rachunku tylko 1% tej kwoty. Jeśli otwieramy pozycję przy założeniu kursu EURPLN na poziomie 4,20 zł, to minimalny wymagany depozyt wyniesie 10 000 x 4,20 zł x 1% = 420 zł i co miesiąc będzie się zmniejszał o 42 zł.

Warto jednak zapewnić pewną nadwyżkę depozytu, aby mieć środki na pokrycie ewentualnych strat wynikających z niekorzystnej zmiany kursu EUR. Broker wymaga bowiem, by depozyt stanowił 1% aktualnej wyceny EUR. O ile większa powinna być ta kwota? Na to pytanie odpowiada Adam Korecki, Dyrektor Departamentu Obsługi Klienta TMS Brokers posiadający licencję maklera papierów wartościowych:

„Moim zdaniem na platformę należy wpłacić środki, które pokryją potencjalną niekorzystną zmianę kursu EURPLN w wysokości 20 groszy. Jeśli kontrakt opiewa na 10 000 EUR, to taki zapas wymaga dodatkowych środków w wysokości 2000 zł i może być zmniejszany w miarę spłaty kolejnych rat co miesiąc o ok. 10%.”

Całkowity depozyt w opisywanym przypadku powinien więc wynosić ok. 2420 zł i stanowi on zabezpieczenie kontraktu o wartości 10 000 EUR.

To może zabezpieczyć cały kredyt?

Można byłoby się zastanawiać, czy przy takich kosztach nie zaczyna być opłacalny hedging nie na rok, tylko na kilkadziesiąt lat – do końca trwania kredytu.

Niestety nie jest to opłacalne – właśnie ze względu na naliczanie punktów swapowych oraz duże koszty utrzymania otwartej pozycji. Punkty swapowe działają jak procent składany. A zapewnienie depozytu gwarantującego zabezpieczenie przed sporymi wahnięciami kursów dla całej kwoty kredytu, może oznaczać, że na nieoprocentowanym rachunku brokera trzymamy kilkadziesiąt tysięcy złotych (lub więcej).

Próba zabezpieczenia kredytu na cały okres kredytowania, jest w zasadzie równoważna z jego przewalutowaniem – czyli operacją, której chcemy zazwyczaj uniknąć. I przewalutowanie dokonywane na rynku FX jest jeszcze kosztowniejsze niż w banku, gdyż dochodzi dodatkowa prowizja brokera ukryta zazwyczaj w punktach swapowych (czytaj: nie stanowią one dokładnego odzwierciedlenia różnicy w stopach procentowych dwóch walut).

Zabezpieczenie całego kredytu ma jednak w niektórych przypadkach sens. Możemy je zastosować wtedy, gdy wiemy, że w skończonym czasie będziemy refinansować kredyt hipoteczny. Może to mieć miejsce, np. gdy wiemy, że w ciągu dwóch miesięcy będziemy sprzedawać nieruchomość i spłacać ciążący na niej kredyt we franku szwajcarskim. Mamy pewność, że do takiej transakcji dojdzie, a jednocześnie widzimy, że kurs franka zaczyna nam “uciekać”. Jeśli chcemy mieć konkretną kwotę ze sprzedaży tej nieruchomości (bo np. planujemy kupić inne mieszkanie w konkretnej cenie i “spinamy” transakcję co do złotówki), to możemy wyeliminować ryzyko walutowe kupując kontrakt CFD.

Wspólnym mianownikiem przedstawionych w tym artykule sytuacji jest krótkoterminowość. A korzyścią – komfort psychiczny i przewidywalne koszty – nie zawsze zarobek, bo przecież kursów walut nie da się przewidzieć.

Emocje mają kluczowe znaczenie!

Powyższy plan jest doskonały, ale ma jeden słaby punkt – Ciebie – osobę, która będzie widziała rosnącą lub malejącą wartość rachunku maklerskiego i której reakcje są nieprzewidywalne.

Jeżeli stosujemy hedging, to nie może być mowy o żadnej spekulacji! Realizujemy po prostu plan. Co miesiąc spłacamy ratę kredytu i co miesiąc zmniejszamy pozycję – za każdym razem i bez względu na aktualny kurs.

A pokusa jest duża. Jeśli po uruchomieniu hedgingu kurs waluty zaczyna spadać, to na platformie transakcyjnej będzie widać realną stratę. Jakoś tak się dzieje, że jednocześnie mało skłonni bywamy do zauważenia zysku w takiej samej wysokości przy kupowaniu walut w kantorze internetowym. I może się okazać, że po dwóch czy trzech miesiącach nie wytrzymamy ciśnienia i zamkniemy całą pozycję (sprzedamy wszystkie waluty z rachunku inwestycyjnego) by “zredukować stratę” (oczywiście przy hedgingu nie ma mowy o stracie!). A co się stanie jeśli kurs się w takie sytuacji odwróci? Wtedy będzie już “pozamiatane”. Nie mamy już zabezpieczenia na kolejne miesiące i zostanie poniesiona realna strata.

Jeśli kursy walut pędzą w drugą stronę, czyli rosną, to na platformie transakcyjnej będziemy widzieli rosnące saldo rachunku. Wtedy także mogą pojawiać się dwojakie pokusy, np. “zrealizuję teraz zyski i zamknę pozycję” albo “skoro kurs rośnie, to dokupię więcej walut i urośnie mi jeszcze więcej”. Wtedy kończy się hedging i zaczyna czysta spekulacja. Jest kwestią czasu, kiedy machając mieczem sami się ugodzimy.

Niedoświadczonym proponuję bolesne, ale obrazowe ćwiczenie: weźcie nunchako i spróbujcie nim operować tak jak Bruce Lee. Kiedyś próbowałem i nie raz dostałem w łokieć, plecy albo ucho 😉 Skutecznie leczy to ze zbyt szybkiego wykonywania wymachów i skłania do mozolnego ćwiczenia techniki.

Alternatywne instrumenty poza rynkiem Forex

Kredyty walutowe można także zabezpieczać poza rynkiem Forex – korzystając z instrumentów dostępnych bezpośrednio na Giełdzie Papierów Wartościowych: kontraktów futures na waluty oraz opcji walutowych. Mają one jednak inną specyfikę i nie pozwalają skorzystać z lewarowania (dźwigni finansowej) w tak dużym stopniu jak na Forex.

Tu znowu podparłem się opinią Marcina Ciechońskiego z TMS Brokers:

„Kontrakty na waluty na GPW działają podobnie do opisanych wyżej CFD, jednak potrzebujemy znacznie większego depozytu niż na platformach forexowych np. GO4X.

Opcje walutowe są idealnym rozwiązaniem, ponieważ pozwalają korzystać z możliwego umocnienia złotego i zabezpieczają posiadacza przed potencjalnym osłabieniem. Mają jednak jedną wadę, która powoduje, że są mało popularne. Jest to koszt opcji który musimy zapłacić z góry.

Koszt opcji zabezpieczającej kurs EUR/PLN na poziomie 4,20 za dwa miesiące dochodzi obecnie do 4 gr, czyli dla jednej raty o wartości 1000 EUR będzie to 40 PLN.

Poza tym, podobnie jak w przypadku wcześniej opisanych instrumentów, ciężko będzie znaleźć platformę, która oferuje możliwość zawarcia transakcji na tak niskich nominałach. Przykładowo platforma GO4X nie oferuje możliwości handlu opcjach, natomiast inna nasza platforma – TMS Direct – oferuje taką możliwość, ale dla nominałów większych niż 10 000 EUR.”

Tradycyjne sposoby redukowania ryzyka walutowego

Jeśli powyższe sposoby zabezpieczania kredytu wzbudzają Twoje przerażenie, to pozostają Ci tradycyjne sposoby obniżania kosztów kredytu walutowego:

• podpisanie aneksu do umowy kredytowej umożliwiającego spłatę kredytu bezpośrednio w walucie obcej
• zakup waluty w kantorze internetowym wtedy, gdy notuje ona okresowe minimum notowań.

Warto tutaj korzystać z takich kantorów, które pozwalają nam ustawić zlecenia oczekujące aż EUR lub CHF osiągnie określony przez nas poziom. Ja korzystam z tej funkcji kantoru internetowego Alior Banku, gdzie ustawione mam zlecenia zakupu EUR np. po 4,10 zł (przy cenie aktualnie wynoszącej ok. 4,20 zł).

To o czym warto pamiętać, to że przy zakupie waluty w kantorze i jej późniejszym trzymaniu na nawet oprocentowanym rachunku, nadal ponosimy poniekąd koszty różnic w stopach procentowych walut. Tracimy bowiem odsetki, które otrzymalibyśmy trzymając na lokacie złotówki, za które kupiliśmy nasze euro.

Jest jeszcze jedna wada takiego rozwiązania: waluty możemy kupować tylko za te środki, które posiadamy. Tu nie możemy skorzystać z lewarowania.

Jeśli zbudowaliśmy już poduszkę finansową obejmującą, np. 6 miesięcy naszych kosztów i jednocześnie spłacamy kredyt w walucie, to warto w celu ograniczenia ryzyka walutowego, przeznaczyć 6-krotność wysokości raty kredytowej na zakup waluty w dogodnym według nas momencie. W ten sposób część naszej poduszki finansowej będzie po prostu przechowywana w euro lub franku.

Podsumowanie

Podsumowując cały wpis jednym zdaniem: jak najbardziej da się zabezpieczyć przed negatywnymi skutkami zmiany kursów walut, ale ma to sens wyłącznie krótkoterminowo. W przypadku próby zabezpieczenia kredytu na cały okres kredytowania, jest to równoważne z jego przewalutowaniem – i to droższym niż w banku.

Na koniec dodam, że jeśli nie “czujesz” tematu lub nie masz zaufania do siebie (ja w niektórych aspektach nie mam), to na pewno nie warto działać wbrew sobie 🙂 Zalecam daleko posuniętą ostrożność. W tej grze liczy się nie to, ile możemy zaoszczędzić, tylko ile możemy stracić. A to drugie prędzej czy później się przytrafi, jeśli będziemy sobie pozwalali na odstępstwa od obranej strategii hedgingowej.

Ufff… starałem się napisać ten wpis w taki sposób, żeby wszystko było zrozumiałe. Jeśli jednak coś jest niejasne, to zapraszam do zadawania pytań. Przy okazji odsyłam wszystkich przyszłych kredytobiorców do materiału “Jak mądrze wziąć kredyt hipoteczny?” oraz odwiedzenia sekcji “Zakup mieszkania” 🙂

Jeszcze w maju będę miał dla Was kolejny materiał w temacie kredytów hipotecznych – wideorelację z mojego 1,5-godzinnego wystąpienia na temat poprawiania scoringu BIK i naszej wiarygodności kredytowej. Będzie nieco fajnych, nowych informacji.

Spokojnego weekendu Wam życzę i skutecznego “ładowania baterii” przed nowym tygodniem.

Zdjęcie na początku: © Vladimir Koletic – Fotolia.com