Ile kosztuje czas? – czyli o efektywnym zarządzaniu czasem

Czy zastanawiałeś się kiedyś ile kosztuje Twój czas? Jak obliczyć zarobki na godzinę? Ile czasu marnujemy w ciągu roku na bezproduktywne czynności?

Ja się nad tym często zastanawiam, np. rozważając czy warto poświęcić godzinę na szukanie tańszego produktu, czy warto “zabijać się” o kolejne 50 zł itp. Wątpliwości dotyczące sensu walki o każdą złotówkę, w konfrontacji z poświęcanym na to czasem, pojawiały się także w komentarzach na blogu “Jak oszczędzać pieniadze”. I wcale nie dziwię się, że je macie. Ja też mam takie rozterki. Ale jednocześnie sens tego typu rozważań jest całkowicie podważany, gdy okazuje się, że znacznie mniej produktywnie marnujemy czas w innych miejscach, np. zamęczając się oglądaniem kolejnych seriali w telewizji lub bezmyślnym przeglądaniem nieistotnych newsów w Internecie. Ja nie jestem tutaj bez grzechu – sam często przyłapywałem się na tym, że “mielę” kanały pilotem bez sensu bo “przecież należy mi się trochę odpoczynku”.

Prawda jest taka, że z odpoczynkiem nie ma to wiele wspólnego, zdrowia nie poprawia i niejednokrotnie prowadzi do frustracji, że znowu przepuszczam czas przez palce. I jakkolwiek dobra byłaby wymówka typu “należy mi się”, to istnieje wiele sposobów, by czas wykorzystać bardziej efektywnie.

Dlatego w tym artykule spróbuję odpowiedzieć na kilka podstawowych pytań:

• Dlaczego czas to najcenniejszy zasób, jaki posiadamy?
• Ile kosztuje czas?
• Jak obliczyć zarobki na godzinę?
• Ile godzin rocznie zabierają podstawowe “czasoumilacze”, np. oglądanie telewizji?
• Ile kosztuje marnowany czas?

W artykule piszę także, jakie kroki przedsięwziąłem, aby lepiej wykorzystywać swój czas. Ale nie jestem w tym mistrzem i daleko mi do ideału. Z przyjemnością przeczytam Wasze komentarze i pomysły dotyczące zarządzania czasem. Każdy z Waszych komentarzy jest dla mnie bardzo cenny, bo utwierdza mnie w przekonaniu, że warto inwestować mój czas w tworzenie tego bloga.

Czytaj także: WNOP 093: Jak się motywować? – czyli jak skłaniam się do pracy nawet, gdy nie chce mi się nic robić

Jaka jest prawdziwa wartość czasu?

Gdzieś, kiedyś przeczytałem, że czas to najważniejszy zasób jaki posiadamy 🙂 Jest to też jedyny nasz zasób, który znika bezpowrotnie. Pieniądze tym różnią się od czasu, że w przypadku ich całkowitej utraty możemy je ponownie zarobić. Wiedzą o tym doskonale biznesmeni, którym noga się powinęła, ale jednocześnie dzięki swojej odwadze, konsekwencji i determinacji potrafią się odrodzić z popiołów i osiągnąć sukces finansowy. Wiedzą o tym inwestorzy, którzy po niejednej stracie uzyskiwali w końcu zyski.

Czas jest dobrem, którego nie da się kupić. Czas jest również bardzo trudny do wyceny. Zupełnie inaczej podchodzimy do jego wyceny, gdy sprzedajemy go pracodawcom i klientom, a zupełnie inaczej, gdy poświęcamy go bliskim lub po prostu przepuszczamy między palcami. Myślę, że w największym stopniu o wartości czasu przekonują się te osoby, które dowiadują się, że, np. z powodu choroby, ich czas jest ograniczony. Dopiero wtedy zauważamy, że czas jest bezcenny.

Nie wiem jak Ty do tego podchodzisz, ale ja dostrzegam, że wartość mojego czasu wzrasta – i to nie ze względu na wysokość moich zarobków. Wzrasta, ponieważ widzę, że mam wiele do zrobienia (i chcę mieć wiele do zrobienia), a jednocześnie zdaję sobie sprawę, że na realizację wszystkich moich zamierzeń potrzeba wiele czasu… którego mam coraz mniej. I uświadamiam też sobie w coraz większym stopniu, że w miarę upływu lat moja “kuloodporność” maleje i nie jestem w stanie utrzymywać wysokiej produktywności przez większość dnia. Muszę więc pracować mądrzej a nie więcej. Zwłaszcza, że wiele zadań mogę z powodzeniem powierzyć bądź to specjalistom bądź po prostu osobom, które wykonają je taniej ode mnie.

Dotyczy to w takim samym stopniu pracy zawodowej, jak i życia prywatnego. Nie zawsze warto oszczędzić 250 zł na tym, że samodzielnie wykonamy prace hydrauliczne. Ja nie mam w tym doświadczenia. I chociaż czasami męska ambicja każe mi sięgnąć pod zlewozmywak i to i owo zamieszać tam samodzielnie, to prawda jest taka, że tracę na to dużo czasu i do tego zazwyczaj kupię nie te złączki, które powinienem więc nadpłacam za materiały (lub wycieczki do sklepu) i per saldo wychodzę na takich operacjach jak “Zabłocki na mydle”. Oszczędności z tego nie mam, chociaż w kieszeni zostało 250 zł. Przykłady z życia zawodowego też można mnożyć. Przykładowo: nie ma sensu bym próbował drukować i spinać dokumenty liczące kilkadziesiąt stron, jeśli ktoś to może zrobić za mnie lepiej i taniej. Grzechem byłoby marnować mój kosztowny czas. Nie za to mi płacą 🙂

Napisałem, że wartość mojego czasu wzrasta, bez względu na wysokość moich zarobków. Ale z drugiej strony, to właśnie wartość naszego czasu, wynikająca z wysokości zarobków, jest najlepszym “papierkiem lakmusowym” pozwalającym sprawdzić, czy opłaca nam się przeznaczyć na coś, np. godzinę, dzień lub tydzień. I dlatego warto nauczyć się szybkiego liczenia kosztu swojego czasu i przekładania go na wycenę wykonywanych na co dzień czynności. Mam nadzieję, że jak uświadomisz sobie te koszty, to zdecydujesz się coś zmieniać w swoim życiu. Na końcu artykułu powiem Ci jak ja cały czas próbuję się zmieniać, m.in. po to by wygospodarować czas na tworzenie blogu “Jak oszczędzać pieniądze” 🙂

Sprawdź również: Porady jak oszczędzać pieniądze

Metoda 1: policz ile zarabiasz na godzinę

Koszt czasu można liczyć na różne sposoby. Ja polecam dwie metody, z których pierwszą jest uświadomienie sobie ile zarabiamy w ciągu godziny naszej pracy. W tym celu warto się posłużyć załączonym arkuszem kalkulacyjnym.

Aby uzyskać prawidłowy wynik musimy w arkuszu w odpowiednich polach wpisać kwotę naszych zarobków netto (czyli to co otrzymujemy na rękę) oraz informację o tym ile dni w tygodniu przepracowujemy i ile godzin dziennie pracujemy (tu warto wpisać prawdziwą liczbę godzin spędzaną w pracy – jeśli pracujesz dłużej niż 8 godzin, to wpisz większą liczbę). Arkusz sam wyliczy sumaryczną liczbę godzin pracujących w 2012 roku.

Wyliczenie ile zarabiamy na godzinę jest wynikiem prostego dzielenia: kwotę rocznych zarobków netto należy podzielić przez liczbę przepracowanych godzin. Przykładowa kalkulacja: w przypadku osoby, która zarabia 4000 zł na rękę i pracuje przez 5 dni w tygodniu po 8 godzin dziennie (standard), jej zarobek na godzinę wynosi 23,81 zł.

Ja lubię posługiwać się tą metodą wyliczania wartości mojego czasu chociaż jest ona nieco załaszowana. Pokazuje ona bowiem, ile warta jest godzina mojej pracy, a nie każda inna godzina (np. czas spędzany w domu). Przy tej metodzie kalkulowania ceny godziny wychodzimy z założenia, że każdą pozostałą nam godzinę czasu też jesteśmy w stanie “sprzedawać” za tyle, ile płaci nam nasz pracodawca. A to nie musi być prawda – bo przecież nie sprzedaję każdej mojej pozostałej godziny innemu pracodawcy. W kalkulacjach związanych z czasem nazywam godziny liczone według tej metody “kosztem utraconych zarobków”. Czyli, jeśli zarabiałbym w pracy 4000 złotych i leniłbym się przez godzinę zamiast podjąć się dodatkowej pracy, to potencjalnie utracone przeze mnie zarobki wyniosłyby 23,81 zł / godzinę.

Metoda “ile zarabiam na godzinę” jest także przydatna przy innych obliczeniach związanych z pracą. Przykładowo: jeśli dzisiaj dojeżdżam do pracy 15 minut i zarabiam w niej 4000 zł netto, a ktoś zaoferowałby mi lepiej płatną pracę na drugim końcu miasta, oferując mi 5000 zł netto, to czy by mi się to opłacało czy nie? To zależy co potrafimy zrobić z czasem spędzanym w środkach komunikacji miejskiej (lub aucie). Jeśli dojazd do nowej firmy byłby o godzinę dłuższy i dzień w dzień zabierałby mi łącznie 2 godziny, to porównując te dwa etaty, powinniśmy dodać kolejne 2 godziny do czasu przeznaczonego na pracę. Okaże się, że jeśli ilość godzin przeznaczanych na pracę wzrośnie do 10 godzin, to, pomimo zarobków o 20% większych, wskaźnik zarobków na godzinę pozostanie na poziomie 23,81 zł. Czyli pomimo zarobków o 1000 zł większych, efektywnie wychodzimy na to samo. A należałoby jeszcze wziąć pod uwagę to, że koszt dojazdów, szczególnie w przypadku używania auta, wzrośnie. No ale jeśli lubimy spędzać czas w aucie lub autobusach, to pewnie warto zdecydować na lepiej płatną pracę :), np. dlatego, że nasza zdolność kredytowa wzrasta.

Metoda 2: wartość każdej godziny w roku

Alternatywnym sposobem liczenia kosztu czasu jest podzielenie naszych rocznych dochodów przez liczbę wszystkich godzin w roku. Wtedy wyjdzie nam prawdziwy, uśredniony koszt naszej godziny i to pozwoli nam szczegółowo liczyć koszty czasu przeznaczanego na różne czynności. Tu już nie ma żadnego zafałszowania lub koloryzowania. Tyle po prostu kosztuje nasz czas.

Dla naszego przykładowego wynagrodzenia w wysokości 4000 zł netto, koszt ten wychodzi na poziomie 5,48 zł / godzinę w zwykłym roku (365 dni = 8760 godzin) i 5,46 zł / godzinę w roku przestępnym (8784 godziny). Niewiele prawda? Ale to jest koszt każdej godziny naszego życia – także gdy śpimy.

Dokładni matematycy powiedzą zapewne, że tak nie można liczyć, bo trzeba jeszcze odjąć koszty stałe itp. itd. A ja odpowiem od razu: każda metoda liczenia, która daje Ci wyobrażenie, że czas ma konkretną wartość, jest dobrą metodą. Liczby możesz sobie próbować dopasować.

Jeśli znasz jeszcze inną, dobrą metodę liczenia kosztów upływającego czasu, to zachęcam Cię byś się nią podzielił w komentarzu 🙂

Zobacz także: Czym jest wolność finansowa

2 godziny przed telewizorem = 1 miesiąc w roku mniej

Skoro znamy już koszt naszej godziny, to możemy przejść do najciekawszej części, czyli policzenia ile kosztuje nas samodzielne wykonywanie codziennych czynności. W załączonym Excelu znajdziesz kilka przykładów, które załączam także poniżej. Kalkulacja przygotowana jest dla naszego przykładowego Pana zarabiającego 4000 zł netto / m-c.

Najpierw spójrzmy ile dziennie kosztuje go wykonywanie typowych czynności:

W zależności od wybranej metody kwoty są różne. Widać jednak, że gdyby ten Pan zamiast oglądać 2 godziny telewizję poświęcił ten sam czas na pracę, to mógłby zarobić dodatkowe 47,62 zł każdego dnia. Te jednostkowe kwoty nie są oszałamiające, ale warto zerknąć jeszcze jak te same kwoty wyglądają w skali roku:

W skali roku, koszty głupiego zmywania naczyń przez 30 minut dziennie przekładają się na 1000 zł kosztów rocznie (u Pana zarabiającego 4000 zł) lub 4345 zł dodatkowych zarobków rocznie, gdyby Pan przeznaczył ten czas na pracę. Jeszcze ciekawsze rezultaty daje spojrzenie na “efekt finansowy” oglądania telewizji przez 2 godziny dziennie. Okazuje się, że skali roku takie 2 godziny dziennie przekładają się na 30 dni wyjętych ciurkiem z życia. Wyobraźcie to sobie – jeden miesiąc w roku spędzacie przed telewizorem (non-stop)! Ile to kosztuje? Licząc według ostrożnej drugiej metody daje to ekwiwalent miesięcznej pensji naszego przykładowego Pana. A ile można byłoby zarobić gdyby przekuć ten czas na dodatkową pracę? A jak bardzo wzrosłyby nasze możliwości gdybyśmy ten czas przeznaczyli na podnoszenie własnych kwalifikacji – chociażby po to by móc liczyć na lepiej płatną pracę? A może po prostu warto zainwestować ten czas w Rodzinę i w przekazywanie swojej wiedzy dzieciom.

Mój przepis na rozmnażanie czasu

Osoby, które mnie blisko znają, czasami zadają mi pytanie “jak Ty na to wszystko znajdujesz czas?”. Nie mam jednoznacznej, krótkiej odpowiedzi, ale postaram się przedstawić kilka najważniejszych wskazówek, które wdrożyłem lub nadal staram się wdrożyć w moim życiu. Nie osiągnąłem jeszcze takiego poziomu zorganizowania jak Pan z filmu poniżej, ale dzięki temu wiem, że mam jeszcze wiele do poprawy 😉

• • Codziennie rano przygotowuję plan działania na dany dzień – tu dużą pomocą jest dla mnie ostatnio usługa http://workflowy.com. Dzięki takiemu planowi nie tracę czasu na zastanawianie się co mam zrobić w dalszej kolejności. Na bieżąco widzę też, że z mojej listy wykreślane są kolejne pozycje, co działa na mnie motywująco. Ale uczciwie przyznam się też, że jeśli mam zbyt ambitne plany, to lista rzeczy oczekujących jeszcze na mnie potrafi powodować skok ciśnienia.
  • W weekendy układam wstępny plan tygodniowy oraz weryfikuję realizację celów długofalowych – tu posługuję się jeszcze dodatkiem do programu pocztowego Microsoft Outlook, który nazywa się PlanPlus for Outlook i produktowany jest przez promotorów strategii “Getting Things Done” z firmy Franklin Covey.
  • Przestałem oglądać telewizję – i tyle. Da się 🙂 Oczywiście od czasu do czasu obejrzę sobie jakiś film, ale zauważam, że coraz mniej mnie do nich ciągnie (chociaż kolekcję filmów do obejrzenia mam sporą).
  • Wstaję rano – do pracy mam dosłownie 5 minut autem więc nie muszę się zrywać białym świtem, ale mimo to próbuję ostatnio wstawać pomiędzy 5:00 a 5:30. Nie unormowałem jeszcze wcześniejszego kładzenia się spać i jestem w okresie przejściowym przez co moja godzina pobudki jeszcze “jeździ”. Zyskany z rana czas przeznaczam na jedną z trzech rzeczy:
    • Trenuję – przesunąłem moje biegi z popołudnia na poranki dzięki czemu mam świeżą dawkę endorfin jeszcze zanim pójdę do pracy, a jednocześnie biegam z pustym brzuchem, co czyni treningi jeszcze przyjemniejszymi.
    • Tworzę bloga – moje artykuły potrafią powstawać kilka dni i tworzę je zazwyczaj w godzinach porannych.
    • Obsługuję te tematy firmowe, które wymagają skupienia – rano nikt mi w tym nie przeszkadza i praca idzie mi znacznie sprawniej. Zdarza się, że tak się zapracuję, że do firmy wyjeżdżam bliżej południa bliski poczuciu, że większość ważnej pracy na dzisiaj już zrobiłem.
  • Tam gdzie mogę staram się wykonywać kilka czynności jednocześnie, np.
    • Jedząc śniadanie czytam książkę na iPadzie
    • Biegając słucham podcastów i audiobooków
    • Jadąc samochodem prowadzę rozmowy telefoniczne (ze słuchawką bezprzewodową w uchu)
  • Korzystam z krótkich drzemek – gdy wracam z pracy i jestem zmęczony, to staram się szybko zregenerować kładąc się na 20-minutową drzemkę. Nie dłużej, bo potem zapadam już w głębszy sen.
  • Unikam dosypiania. Jeśli zbudzę się rano, to od razu wstaję. Zapożyczyłem pewną świetną technikę od Timo Kiandera prowadzącego blog http://www.productivesuperdad.com/.Doradza on aby od razu po przebudzeniu usiąść na brzegu łóżka. Dajemy wtedy wyraźny sygnał naszemu organizmowi, że pora zacząć działać. Po chwili wstaję i senność szybko mija 🙂 “Zaprogramowałem” się już na takie wstawanie bo wiem, że jeśli ponownie zamknę oczy, to będę jeszcze bardziej niewyspany i jeszcze trudniej mi będzie wstać.
  • W pracy staram się umawiać spotkania od południa do końca dnia. Przed południem staram się skupić na tych zadaniach, które muszę samodzielnie wykonać.

Wskazówki mógłbym pewnie mnożyć, ale myślę, że te są najważniejsze i w największym stopniu pozwalają mi wykrajać coraz więcej czasu na coraz więcej aktywności. Między innymi na pisanie bloga 🙂

A na koniec, żebyś przypadkiem nie pomyślał, że jestem taki super-zorganizowany, to zaproponuję mądry cytat:

Time you enjoyed wasting is not wasted time.

Czas, którego marnowanie sprawiło Ci przyjemność, to nie jest czas zmarnowany 🙂

Bardzo Ci dziękuję, że przeczytałeś kolejny, długi artykuł. Jeśli Ci się podobał, to bardzo Cię proszę o Twoje “Lubię to” dla mojego profilu na Facebooku.

Zachęcam Cię również do komentowania. Co sądzisz o sensowności liczenia kosztów własnego czasu? Czy zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Będę BARDZO wdzięczny za każdą Twoją opinię 🙂 i z góry Ci za nią dziękuję.