Lokata strukturyzowana – czy warto w to wchodzić? Analiza „Elite Funds” Idea Banku (do 7% rocznie)

Struktura to nie lokata bankowa. To inwestycja, w której szanse na zysk są tak prawdopodobne, jak wypadnięcie orzełka przy rzucie monetą.

Banki dosłownie stają na uszach, aby wmówić nam, że oferowane przez nie produkty inwestycyjne niewiele różnią się od lokat bankowych. To właśnie dlatego inwestycje w różne instrumenty finansowe cechujące się wysokim ryzykiem opakowują w produkt, który nazywają „lokatą strukturyzowaną”, a ich sprzedawcy (czytaj doradcy finansowi) próbują telefonicznie przekonywać, że „to taka inna lokata z gwarancją BFG” tylko dająca wyższą stopę zwrotu, np. „do 7% w skali roku”. Im mniej pytań zadaje klient – tym lepiej. Niemniej jednak w przypadku tego typu produktów powinniśmy być jak najbardziej dociekliwi i dokładnie analizować wszystkie opisy produktu i regulaminy.

Dużym plusem lokat strukturyzowanych jest gwarancja zwrotu wpłaconego kapitału (chociaż i tutaj zdarzają się wyjątki). To jedyne co odróżnia je od samodzielnego inwestowania na giełdzie lub w funduszach inwestycyjnych. Minusów jest znacznie więcej: złożona struktura tego typu produktów utrudniająca oszacowanie potencjalnych zysków, złożone sposoby wypłaty środków (czasami zmniejszające stopę zwrotu), wymogi uzależniające wypłatę zysków od szeregu kryteriów (np. wzrostu notowań akcji kilku firm jednocześnie), limity w zakresie maksymalnego zysku, oraz kary finansowe za wcześniejsze zerwanie takiej „lokaty”.

Trzeba mieć jasność, że to nie lokata tylko inwestycja. O tyle fajna, że trudno na niej stracić. O tyle słaba, że często osiągany zysk nie rekompensuje ponoszonego ryzyka zakończenia inwestycji bez żadnego zysku. Czy warto je podejmować? Na to pytanie każdy musi odpowiedzieć sobie sam. Aby ułatwić to zadanie, pokażę dzisiaj krok po kroku jak analizuję propozycję „Lokata strukturyzowana ELITE FUNDS” od Idea Banku. Wytłumaczę także jak to możliwe, że bank gwarantuje wypłatę wpłaconego kapitału – nawet wtedy, gdy inwestycja traci.

Czym jest lokata strukturyzowana Elite Funds?

Zacznę od przedstawienia głównego bohatera tego wpisu, czyli lokaty strukturyzowanej Elite Funds oferowanej przez Idea Bank. Jej reklama na stronie banku prezentowana jest następująco.

Na pierwszy rzut oka wygląda to na atrakcyjną propozycję dla ciułaczy zniesmaczonych niskim oprocentowaniem tradycyjnych lokat bankowych. 3-letnia struktura obiecuje zarobek sięgający 7% w skali roku. Do tego produkt daje 100% gwarancji odzyskania wpłaconego kapitału. Skądinąd wiemy, że na taką „lokatę” można wpłacić już od 1000 zł do nawet 1 mln zł.

Jasno zakomunikowano także, że wysokość zysku uzależniona jest od wyniku, jaki w okresie trwania takiej inwestycji osiągnie indeks stworzony z siedmiu funduszy inwestycyjnych. Indeks – czyli w dużym uproszczeniu uśredniona wartość zysków i strat tych funduszy.

Bank oczywiście uwypukla to, co ma szansę nas przekonać, czyli hasła:

• 7% – bo przecież to więcej niż 3% na zwykłej lokacie. Za to wyraz „do” jest napisany w taki sposób, aby umniejszyć jego znaczenie (cienka czcionka, szary ginący kolor). Przecież to nic, że taka „lokata” może zarobić dla nas całe 0%. Lepiej pokazać klientowi najbardziej optymistyczny scenariusz.
• Lokata – żebyśmy odnieśli wrażenie, że jest to produkt będący synonimem tradycyjnej lokaty bankowej (czyli najpopularniejszej i najbezpieczniejszej formy odkładania oszczędności), chociaż tak naprawdę struktura nie ma z nią nic wspólnego i jest produktem inwestycyjnym.
• 100% Gwarancji Kapitału – dla podkreślenia ważności tego komunikatu bank krzyczy do nas dużymi literami – tak jak „Bardzo Ważni Internetowi Marketerzy i Mistrzowie Diamentowej Sprzedaży”. Niestety podobno statystycznie takie proste manipulacje działają.
• Atrakcyjna konstrukcja – no skoro tak napisano, to widać tak musi być. 😉

Nie warto ulegać takiej reklamie. Przy tego typu produktach diabeł tkwi w szczegółach i dlatego warto bardzo uważnie przeczytać całą załączoną dokumentację. Już po jej rozmiarze widać, że Elite Funds nie może mieć wiele wspólnego ze zwykłą lokatą bankową.

Jak działa lokata strukturyzowana

Zanim zagłębimy się w analizę produktu Elite Funds, kluczowa jest odpowiedź na pytanie jakim cudem bank jest w stanie zaoferować nam gwarancję kapitału w inwestycji, która narażona jest na stratę?

Załóżmy, że na taką lokatę strukturyzowaną wpłacamy 10.000 zł. Logika podpowiadałaby, że skoro bank uzależnia wynik od wyników konkretnego indeksu funduszy inwestycyjnych, to po prostu kupuje za nasze pieniądze ten indeks i w jakiś magiczny sposób dba o to, aby na tym nie stracić, prawda? Prosty człowiek myśli tak: „wchodzę w tę inwestycję poprzez bank, bo tam pracują specjaliści, którzy pewnie na bieżąco pilnują, czy inwestycja rośnie, a jeśli będzie spadać, to po prostu na jakiś czas wycofają się z niej, żeby ochronić ten gwarantowany kapitał”. Muszę Was rozczarować. Gdyby tak rzeczywiście było, to bylibyśmy narażeni na ryzyko spadku wartości naszego kapitału w identyczny sposób, jak to ma miejsce w funduszach inwestycyjnych.

Lokaty strukturyzowane są zdecydowanie bardziej zaawansowanymi produktami i w gruncie rzeczy od momentu rozpoczęcia takiej inwestycji wszystko dzieje się w niej automatycznie – nikt nie podejmuje decyzji „co dalej zrobić z pieniędzmi?”. Dodatkowo, poprzez odpowiednią konstrukcję tego produktu inwestycyjnego, bank zawsze na nim zarabia. My zarabiamy tylko w sprzyjających okolicznościach.

Wpłacony przez nas kapitał gwarantowany jest poprzez zastosowanie pewnej inżynierii finansowej. Pomimo, że bank jawnie tego nie mówi klientom, to tak naprawdę każda lokata strukturyzowana składa się z dwóch elementów:

• Większość naszego kapitału, np. 85%, lokowana jest w obligacjach. Tutaj zyski są przewidywalne i w kilkuletnim horyzoncie czasowym pozwalają wypracować zarobek umożliwiający zwrócenie klientowi kapitału we wpłaconej przez niego wysokości. W przypadku lokaty strukturyzowanej na kwotę 10.000 zł bank może ulokować w obligacjach np. 8500 zł.
• Za mniejszą część kapitału, np. 15%, bank kupuje tzw. opcję, czyli dokonuje swego rodzaju zakładu, jak zachowa się indeks (lub inny instrument finansowy będący przedmiotem inwestycji – tzw. aktywem bazowym) w dłuższym horyzoncie czasu. Działa to podobnie do zakładów w lotto, gdzie obstawiając za kilka złotych swoje przewidywania mamy szansę wygrać miliony. Przy opcjach mówimy o mniejszych wygranych, ale np. wydając dzisiaj 1500 zł bank ma szansę „wygrać” 7500 zł po trzech latach, jeśli zaistnieją warunki obstawione wcześniej. Może też zarobić mniej lub całkowicie stracić kwotę, za którą kupił nieudany zakład.

Umiejętne połączenie obu tych instrumentów (obligacji i opcji) pozwala stworzyć produkt, który zabezpiecza wpłacony kapitał. Nawet, jeśli „zakład z rynkiem” nie pójdzie po myśli, to same odsetki z obligacji pozwolą odzyskać wpłacony kapitał (i jeszcze zostanie na drobny zarobek dla banku). Jeśli jednak zakład o wzrost indeksu się uda, to i bank i klienci zarobią konkretne pieniądze.

Subskrypcja, czyli zapisy na lokatę strukturyzowaną

Zacznijmy od tego, że w przypadku klasycznej lokaty bankowej „widzą gały co biorą”. Mamy napisane jaki jest okres lokaty i jej oprocentowanie, składamy wniosek, wpłacamy pieniądze i od tego dnia zaczyna biec okres lokaty. Proste. Po zakończeniu okresu umownego jeszcze tego samego dnia pieniądze trafiają na konto ROR lub, jak to ma miejsce w przypadku większości sprytnych banków, lokata jest automatycznie odnawiana – zazwyczaj na dużo gorszych warunkach (przykładowo: standardowe oprocentowanie takiej odnowionej lokaty w Idea Banku wynosi 0,01% rocznie!).

Inaczej jest w przypadku lokaty strukturyzowanej. Tu proces zbliżony jest do zapisów na zakup akcji w ofercie pierwotnej, gdy firma debiutuje na giełdzie. Najpierw – w tzw. okresie subskrypcji – deklarujemy, na jaką kwotę chcielibyśmy wejść w taką „strukturę”, a następnie musimy poczekać aż bank zbierze takie deklaracje od wszystkich chętnych na konkretną, deklarowaną przez niego kwotę. W przypadku ELITE FUNDS Idea Bank chce uzbierać łącznie 5 milionów złotych do 31 stycznia 2018. Jeśli się mu to uda, to inwestycja ruszy 9 lutego 2018. Jeśli jednak środków będzie za mało, to bank ma prawo do wydłużenia okresu subskrypcji nawet o 2 miesiące (wszystkie te informacje znajdują się w „dokumencie zawierającym kluczowe informacje” w sekcji „Daty”).

I to jest pierwszy haczyk tego typu inwestycji. Nigdy do końca nie wiadomo kiedy się ona zacznie. W efekcie może się okazać, że odłożyliśmy sobie na nią środki na koncie ROR, a te nudzą się w oczekiwaniu aż bank dosprzeda strukturę kolejnym klientom. Może się też okazać, że w przypadku słabego zainteresowania do startu inwestycji w ogóle nie dojdzie.

Inaczej niż lokacie bankowej wygląda także zakończenie lokaty strukturyzowanej. W przypadku struktur w Idea Banku zastrzega on sobie aż 14 dni roboczych (!!!) na zwrot kwoty z zakończonej lokaty na konto klienta. Oznacza to, że nawet przez 3 tygodnie środki mogą być dla nas niedostępne jednocześnie nie zarabiając odsetek. Warto o tym pamiętać przy kalkulowaniu ew. stopy zwrotu z takiej inwestycji.

Sprawdź również: Uwaga na sztuczki Idea Banku! – czyli jak maksymalizować zyski z lokat i świadomie korzystać z okazji

Opłaty i inne koszty w lokacie strukturyzowanej

Kolejną różnicą pomiędzy lokatą bankową a lokatą strukturyzowaną są dodatkowe koszty pojawiające się w przypadku tych drugich. Niektóre z nich już na wstępie pomniejszane są o opłatę subskrypcyjną, którą pobiera bank. Przykładowo, jeśli na lokatę wpłacamy 10 000 zł a bank pobierze sobie już na początku 5% opłaty subskrypcyjnej, to w efekcie nasza inwestycja pracująca na zysk wyniesie tylko 9500 zł. Odrobić te pobrane 5% wcale nie będzie łatwo.

W przypadku Elite Funds nie ma na szczęście opłaty subskrypcyjnej, ale pojawia się opłata administracyjna wynosząca od 5% do 7%. O tym jaka będzie jej wysokość bank poinformuje nas dopiero po uruchomieniu lokaty strukturyzowanej, a więc pesymistycznie należy zakładać, że wynosi ona 7%. Jest to najdziwniejsza z opłat, bo według regulaminu banku pobierana jest ona już przy otwarciu lokaty, ale jednak na inwestycję przeznaczany jest cały wpłacony przez nas kapitał, np. 10.000 zł. Opłata administracyjna stanowi tylko zapis w systemie bankowym i, jak to ładnie określił konsultant banku, jest ona „wirtualnie pobrana”. Nie ma ona wpływu na wysokość gwarantowanego kapitału, czyli jeśli wytrwamy do końca lokaty, to w pesymistycznym wariancie otrzymamy zwrot całych 10.000 zł. Nie obciąża także zysku z inwestycji.

Opłata administracyjna zaboli nas tylko przy zerwaniu umowy przed terminem. Bank odliczy sobie jej koszty od wypłaconego nam kapitału (niestety gwarancja kapitału obowiązuje wyłącznie w przypadku wytrwania do końca inwestycji). Zakładając, że w przypadku Elite Funds finalna opłata administracyjna wyniesie 7%, to przy zerwaniu lokaty na 10.000 zł bez względu na wypracowaną stopę zwrotu należy liczyć się z potrąceniem 700 zł jako opłaty administracyjnej na rzecz banku.

Niezależnie od opłaty administracyjnej bank może także wymagać uregulowania oddzielnej opłaty manipulacyjnej przy przedterminowym zerwaniu lokaty strukturyzowanej (w przypadku Elite Funds takiej opłaty nie ma).

Czy można stracić na lokacie strukturyzowanej?

To pytanie jest w pełni uzasadnione. Jeśli kapitał lokaty jest gwarantowany, to w zasadzie zawsze odzyskamy wpłacone pieniądze – oczywiście o ile wytrwamy do końca inwestycji (w przeciwnym wypadku bank pomniejszy wypłatę o opłatę administracyjną oraz manipulacyjną).

Niemniej jednak wyjście po kilku latach z inwestycji z wynikiem 0% oznacza, że tak naprawdę nie zarobiliśmy pieniędzy gdzie indziej, np. na zwykłej lokacie bankowej. Gdyby przykładowe 10.000 zł włożyć na lokatę na 3% rocznie, to mielibyśmy ok. 900 zł odsetek brutto. Akurat Idea Bank przoduje od kilku lat w płaceniu relatywnie wysokich odsetek na zwykłych lokatach.

Lokata promocyjna, czyli przynęta na klienta

Dodatkową zachętą przy zakładaniu lokat strukturyzowanych jest możliwość otworzenia zwykłej lokaty bankowej na promocyjnych warunkach – przynajmniej tak deklaruje bank. Na lokacie takiej można zazwyczaj umieścić tylko pewien procent środków, np. drugie tyle środków co na lokacie strukturyzowanej, albo tylko część, np. na lokatę strukturyzowaną wpłacamy 10.000 zł a zwykłą lokatę możemy otworzyć tylko na 4000 zł.

Sprawdziłem warunki i niestety w przypadku Elite Funds takie łączenie struktury z lokatą bankową nie ma najmniejszego sensu. Bank zaproponował mi takie „promocyjne” warunki na lokatę bankową:

To niestety przykład manipulacji ze strony sprzedawcy bankowego:

1) Lokata AAA nie jest zwykłą lokatą bankową tylko kolejną strukturą. Proponowanie takiej „lokaty” klientowi pytającemu o preferencyjne warunki lokaty bankowej podpada pod definicję misselingu, czyli wciskania klientowi innych produktów, niż te, którymi jest zainteresowany.
2) Lokata na nowe środki oraz lokata stabilna, to zwykłe lokaty bankowe, ale… ich warunki niczym nie różnią się od standardowej oferty banku. W tym samym dniu wchodząc na stronę banku mogłem skorzystać z lokaty na nowe środki na tych samych warunkach – bez żadnego wymogu zakładania lokaty strukturyzowanej.

Warto zauważyć, że tzw. „promocyjna” lokata jest uruchamiana na znacznie krótszy czas niż okres trwania 3-letniej struktury Elite Funds. Opowieści o promocyjnych warunkach lokat w przypadku struktur można więc włożyć między bajki.

Od czego zależą zarobki w strukturze ELITE FUNDS?

No to skoro już wiemy, na czym stoimy, to pora przejść do omówienia instrumentu finansowego, który jest przedmiotem „zakładu z rynkiem” i stanowi rdzeń lokaty strukturyzowanej. W przypadku Elite Funds jest nim indeks NXS Elite Funds Selection Index (symbol: NXSREFS) odzwierciedlający notowania siedmiu różnych funduszy inwestycyjnych.

Jeśli nic Wam nie mówi ta nazwa, to się nie martwcie. Mi też nic nie mówi. Niewiele mi też mówią nazwy wchodzących w jego skład funduszy inwestycyjnych. Czasami mam wrażenie, że instrumenty do lokat strukturyzowanych dobierane są dosyć losowo – po prostu siedzi sobie analityk i szuka opcji na takie instrumenty finansowe, których notowania w ciągu ostatnich kilku lat raczej pięły się do góry i które dobrze będą wyglądały w prezentacjach produktowych dla klientów. 😉

Pamiętajcie, że bank tak czy siak zarobi na lokacie strukturyzowanej – bez względu na to, czy wypracuje ona zysk dla nas czy nie. Mówiąc wprost – niespecjalnie musi zależeć mu na tym, aby był to produkt, który cokolwiek zarobi. Analogia do rzutu monetą z początku artykułu jest tu jak najbardziej zasadna. To o co może się jednak zatroszczyć bank, to żeby sprzedażowo tego typu produkt dawał wyobrażenie wysokich stóp zwrotu.

Dla jasności: nie zakładam tu złej woli banków. Po prostu sytuacji na rynkach finansowych nie da się przewidzieć. Wygrywają ci, którzy podejmują ryzyko, potrafią się zabezpieczyć chroniąc kapitał oraz otwierają sobie szansę na zyski, które mogą, ale nie muszą się pojawić.

Warto zauważyć, że indeksy światowych rynków rosną już od 8 lat i istnieje dosyć duże ryzyko, że w końcu nastąpi ich załamanie. Perspektywa wkładania pieniędzy na kolejne 3 lata w lokatę strukturyzowaną w dużej mierze opartą na funduszach inwestujących sporą część środków w akcje oraz papiery wartościowe o charakterze spekulacyjnym, zakrawa mimo wszystko na dosyć duży optymizm.

W swoich materiałach Idea Bank pokazuje wykres indeksu z sześciu ostatnich lat i komunikuje, że średnioroczna stopa zwrotu wyniosła w tym okresie 7,27%.

Tu znowu mamy do czynienia z pewną manipulacją. Jeśli weźmiemy bowiem po uwagę okres tylko ostatnich trzech lat (czyli porównywalny do czasu trwania Elite Funds), to pomimo dobrej koniunktury światowej temu indeksowi udało się wykręcić „zaledwie” 12,0% stopę zwrotu w okresie od 19 stycznia 2015 r. do 18 stycznia 2018 r. Oznacza to średnioroczną stopę zwrotu na poziomie zaledwie 4% (moje obliczenia dalej we wpisie).

Tu warto wspomnieć o współczynniku partycypacji. To kolejny ważny parametr lokat strukturyzowanych, który mówi o tym, jaki będzie nasz udział w zysku wypracowanym przez instrument bazowy (indeks). W przypadku Elite Funds współczynnik partycypacji wynosi 100%, co oznacza, że np. 4% wzrostu indeksu średniorocznie przełoży się wprost na 4% zwrotu z naszej struktury. Gdyby współczynnik partycypacji wynosił np. 80%, to klient otrzymywałby 3,2% przy wzroście wartości indeksu o 4%.

Wypłata w ratach… komplikująca analizę

Kolejną sprawą, której trzeba się przyjrzeć, jest scenariusz wypłaty środków z naszej lokaty strukturyzowanej. W przypadku Elite Funds jest on dosyć skomplikowany. Bank zdecydował się bowiem sukcesywnie wypłacać klientom kapitał początkowy w sześciu ratach co pół roku. Dokładny scenariusz tych wypłat przedstawiony jest w broszurze informacyjnej.

Brzmi skomplikowanie? Jeśli tak, to znaczy, że nie powinniście wchodzić w lokaty strukturyzowane. Z uporem maniaka będę powtarzał, że powinniśmy korzystać tylko z tych form inwestowania, które jako tako rozumiemy.

Mówiąc w dużym skrócie bank co pół roku chce nam wypłacać po 5% kwoty wpłaconego kapitału wraz z wypracowanymi przez ten okres odsetkami i doliczając do tej kwoty gwarantowany zysk wynoszący 0,5% za każde pół roku (1% w skali roku). Oczywiście gwarancja zysku dotyczy tylko łącznie 25% wpłaconego kapitału. Resztę zysku musi wypracować inwestycja. Jeśli okaże się, że jest ona od początku do końca na minusie (najczarniejszy scenariusz) to z wpłaconych na lokatę 10 000 zł otrzymamy po trzech latach łącznie 10 037,50 zł brutto i zysk w postaci 37,50 zł będzie jeszcze obłożony podatkiem od zysków kapitałowych. Tak „fenomenalny” zarobek oznacza zwrot z całego zainwestowanego kapitału na poziomie 0,38% w całym okresie inwestycji (3 lata), czyli inaczej mówiąc ok. 0,13% rocznie. Słabo, co?

No to w końcu ile zarobię na strukturze Elite Funds?

Zamieńmy się jednak na chwilę w optymistów. Załóżmy, że bazowy indeks lokaty strukturyzowanej będzie rósł jak na drożdżach i już w pierwszych 6 miesiącach wzrośnie o 5%. Niby współczynnik naszej partycypacji wynosi 100%, ale niestety Idea Bank wprowadził ograniczenie w wysokości naszych zarobków. Maksymalna wielkość odsetek, jakie nam wypłaci, to zaledwie 3,5%. Co więcej w całym 3-letnim okresie subskrypcji struktury nasz maksymalny zysk ograniczony jest do 21%, co oznacza, że nie zarobimy więcej niż 7% średniorocznie nawet, jeśli indeks wzrośnie w tym czasie o 50%. Taka jest cena korzystania ze złożonych instrumentów opartych na opcjach. Bank obstawia tylko takie zakłady na rynku, które wydają się dawać mu szansę na wygraną i jednocześnie sam chce zarobić.

Pewnie ciśnie Wam się na usta pytanie: „no to w końcu ile można tak realnie zarobić na tym produkcie?”. W prezentacji struktury Elite Funds znaleźć można symulację kilku scenariuszy inwestycji dla 100 000 zł (prawdopodobnie dopiero przy takiej kwocie wypracowywane zyski przestają wyglądać żenująco): pesymistyczny, średni (neutralny) i optymistyczny. Pesymistyczny już Wam przedstawiłem. W optymistyczny nieszczególnie wierzę. Zajmijmy się zatem tym średnim, ale w nieco inny sposób niż zrobił to bank. Oto symulacja banku:

Ja nigdy nie wierzę w tego typu wyliczenia bankowe i okrągłe procenty wpisywane przez analityków banku pracujących na zlecenie działów sprzedaży. Wolę przeprowadzić swoje własne wyliczenia.

Najpierw sięgam do historycznych danych dotyczących notowań indeksu NXS Elite Funds Selection ER Index (symbol: NXSREFS) – znajdziecie je na tej stronie.

Tam z dokładnością co do dnia sprawdzam wartość indeksu w konkretnych datach – aż do trzech lat wstecz. W ten sposób otrzymuję dane, które posłużą mi do moich własnych wyliczeń.

Oczywiście dane historyczne nie mówią nam nic o tym, jak będzie się kształtowała przyszłość. Niemniej jednak pozwalają łatwo weryfikować tzw. „neutralne” scenariusze bankowców.

W sumie nie rozumiem dlaczego bank nie udostępni wśród wielu dokumentów gotowego arkusza kalkulacyjnego, który mógłby pomagać klientom w przeprowadzaniu własnych symulacji i pomagać w wyliczeniu efektywnej stopy zwrotu z inwestycji – w zależności od kwoty, którą chcą ulokować w takiej strukturze. Zawsze sam muszę przygotowywać sobie takie kalkulacje. 😉

Podstawiając historyczne wyniki do mojej tabelki wizualizującej scenariusz wypłat z Elite Funds, otrzymuję takie dane:

Częściowe wypłaty środków co pół roku powodują, że spada efektywna stopa zwrotu z całej inwestycji. Pomimo, że w symulacji indeks doczołgał się do 12% w ciągu trzech lat, to zarobiłbym niecałe 11% brutto, czyli zaledwie 3,57% średniorocznie.

Co gorsza, mówiąc zupełnie szczerze, subiektywnie uważam za mało prawdopodobne powtórzenie dotychczasowych wyników indeksu NXSREFS w kolejnych trzech latach. Raczej spodziewam się, że wynik inwestycji będzie gorszy.

Z drugiej strony w perspektywie trzech lat jak najbardziej spodziewam się wzrostu stóp procentowych w Polsce, a co za tym idzie, także stopniowego wzrostu oprocentowania depozytów. Skoro dzisiaj mogę mieć lokatę bankową na 3,00% rocznie bez żadnego ryzyka, to premia w postaci dodatkowego 0,6 pp. rocznie nie wydaje mi się szczególnie atrakcyjna – zwłaszcza przy zablokowaniu pieniędzy na kolejne 3 lata (oraz kolejne nieoprocentowane 3 tygodnie oczekiwania na zwrot środków na moje konto).

Oczywiście muszę zwrócić uwagę na to, że całkowitą stopę zwrotu można nieco podkręcić. Jeśli wypłacane co pół roku środki umieszczać będziemy na zwykłych lokatach bankowych, to te „zwolnione” wcześniej 25% kapitału także wypracuje nam jakieś odsetki i podniesie całkowitą stopę zwrotu.

Dla jasności: nie trzeba się ze mną zgadzać. Wszystko to piszę wyłącznie po to, aby pokazać Wam mój tok rozumowania wierząc, że wiedza ta będzie dla Was przydatna. Ostatecznie każdy jednak sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy gotowy jest zaakceptować ryzyko utraty zarobku z tradycyjnej lokaty bankowej po to, aby być może zarobić więcej na lokacie strukturyzowanej.

Prawdziwe wyniki lokat strukturyzowanych Idea Banku

Czy to co napisałem powyżej oznacza, że odradzam produkty strukturyzowane? Niekoniecznie. Jest to wbrew pozorom bezpieczny produkt inwestycyjny chroniący nasz kapitał (o ile tylko bank gwarantuje wypłatę wpłaconego kapitału) i dający jednocześnie szansę na wyższy zarobek – o ile tylko gotowi jesteśmy zaufać bankowi, że przy rzutach monetą osiąga dobrą średnią wygrywającego wyniku (ci, którzy wiedzą jak działa rachunek prawdopodobieństwa, pewnie teraz się uśmiechają pod nosem).

Czytając komunikaty banku można odnieść wrażenie, że w zasadzie prawie wszystkie ich lokaty strukturyzowane zarabiają. W 2016 r. bank chwalił się takim komunikatem:

„27% – taki zysk w ciągu trzech lat odnieśli posiadacze lokaty strukturyzowanej „Niemieccy Giganci” dostępnej w Idea Banku. Z 32 subskrypcji depozytów strukturyzowanych, jakie Idea Bank przeprowadził w ostatnich trzech latach, aż 31 zakończyło się zyskiem. Depozyty te są nie tylko objęte ochroną BFG, ale też 100-proc. gwarancją zainwestowanego kapitału.”

Nie lubię takich zagrywek marketingowych, w których selektywnie podchodzi się do danych lub manipuluje faktami. Prawda jest taka, że wiele z tych struktur owszem zakończyło się zyskiem, ale minimalnym – niższym niż oferowane w tym czasie przez ten sam bank zwykłe lokaty bankowe. W tych przypadkach był to zazwyczaj minimalny gwarantowany poziom odsetek, np.

• 0,7% w skali roku tam gdzie bank deklarował, że struktura zarobi „do 4%” – tak było w przypadku wszystkich siedmiu subskrypcji lokaty strukturyzowanej „Cyfrowy Zysk”.
• 2,0% w skali roku, tam gdzie bank deklarował zarobek „do 7%” – tak było w przypadku wszystkich dziesięciu subskrypcji struktury „Kapitalny Rok”.

Naprawdę trudno uznać te wyniki za satysfakcjonujące w zestawieniu z deklaracjami. Tak naprawdę bank wypłacił tylko to co zagwarantował a inwestycja nie przyniosła żadnych zysków.

Jeszcze ciekawiej było przy jedenastu subskrypcjach lokaty strukturyzowanej „Global Perspective”. Tam średnioroczna stopa zwrotu – przy blokowaniu kapitału na 3 lata – wyniosła od 0,25% do „rekordowego” wyniku 1,53%! I to w czasach, gdy giełdy światowe zaliczyły maraton wzrostów.

Z drugiej strony zdarzały się takie lokaty strukturyzowane, które dały rekordowe stopy zwrotu, np. dwuletnia „Family Business” z roczną stopą zwrotu 10,40% oraz kilka edycji „Niemieckich Gigantów”, gdzie klienci zarobili 9,00% rocznie.

Aby pomóc ocenić szanse w zderzeniu ze strukturami, pokusiłem się o przygotowanie szczegółowej tabeli z wynikami wszystkich zakończonych lokat strukturyzowanych Idea Banku. Skorzystałem w tym celu z tej oficjalnej strony a samo zestawienie jest aktualne na dzień 25 stycznia 2018 r. Wystarczy na nim kliknąć, aby je powiększyć, lub ściągnąć źródłowy arkusz, który udostępniłem poniżej.

Jak wygląda zatem prawdziwa skuteczność Idea Banku w rzucaniu monetą?

• Bank zakończył łącznie 74 lokaty strukturyzowane w okresie od 2013 do 2017 r.
• 38% struktur zakończyło się zerowym wynikiem inwestycyjnym (liczbowo 28). Zaliczam tu również te, które wypłaciły minimalne gwarantowane oprocentowanie, ale nic ponadto. Wynik ten jest daleki od cytowanego wyżej optymistycznego komunikatu z informacji prasowej banku.
• 62% struktur wypracowało zysk dla inwestorów.
• Zaledwie 38% struktur wypracowało zysk co najmniej 4% rocznie a to właśnie taki subiektywnie uznaję za minimalny akceptowalny w chwili obecnej w przypadku tych produktów.

Reasumując: statystycznie tylko 2 na 5 lokat strukturyzowanych dały zarobić co najmniej 4% w skali roku. Jest to dosyć marny rezultat biorąc pod uwagę, że Idea Bank oferował dotychczas te produkty (od 2013 r.) w silnie sprzyjających warunkach rynkowych, w których ceny akcji w zasadzie nieprzerwanie pięły się do góry.

Możecie również zapoznać się z bieżącymi rezultatami trwających jeszcze struktur Idea Banku – na tej stronie.

Uwaga na produkty spod lady!

Gdy pisałem ten artykuł, to kontaktowałem się z Idea Bankiem w celu doprecyzowania niektórych szczegółów ogólnodostępnej lokaty strukturyzowanej Elite Funds. W odpowiedzi na moją dociekliwość i poszukiwanie wyższych stóp zwrotu przemiła Pani sprzedawczyni zaoferowała mi ”produkt spod lady” – strukturę Elite Funds Go!, której opisu próżno szukać w ogólnodostępnej ofercie banku.

Produkt ten również oparty jest na indeksie NXSREFS, ale tu podobieństwa się kończą. Chociaż bank obiecuje, że „w tej lokacie nie ograniczamy górnego pułapu zysków”, na co zwracałem uwagę przy Elite Funds, to jednak zostawia sobie furtkę do zamknięcia lokaty już pod dwóch latach o ile średnioroczny wzrost indeksu w tym okresie wyniesie co najmniej 4%. Jeśli będzie niższy, to struktura potrwa 4 lata i wskaźnik partycypacji wzrośnie do 200% – co daje szansę na wyższe zyski – przy założeniu, że indeks będzie rósł. Ponadto osoby planujące zerwanie lokaty strukturyzowanej muszą się liczyć z wyższą opłatą administracyjną wynoszącą 9%–11%.

Którą lokatę strukturyzowaną wybrałbym, gdybym miał się na którąś zdecydować? Nie wiem. Pewnie rzuciłbym monetą. 😉

Przypominam o ankiecie!

Na koniec przypominam się z prośbą o wypełnienie ankiety czytelniczej. Wasze głosy dotyczące m.in. moich planów na 2018 r. i kolejne lata zbieram tylko do 31 stycznia.

Kliknij TUTAJ, aby przejść do ANKIETY →

Już teraz dziękuję wszystkim osobom, które wzięły udział w ankiecie – do chwili obecnej spłynęło ponad 2700 odpowiedzi!

Ciekawy jestem Waszych doświadczeń z lokatami strukturyzowanymi. Zarobiliście czy nie? Kiedy, ile i na którym produkcie? Jak oceniacie zasadność korzystania z tego typu produktów? Zachęcam do dyskusji w komentarzach.

A swoją drogą zobaczcie – aktualnie można mieć 2,7% w skali roku do 200.000 zł na zwykłym koncie oszczędnościowym w Banku Millennium i jeszcze do tego zgarnąć jednorazową premię w wysokości 150 zł za założenie konta. Lepszy duży wróbel w garści czy gołąb na dachu? Na szczęście jedno nie wyklucza drugiego. Ja lubię, gdy pieniądze bezpiecznie zarabiają „grosze” na drobnych lokatach i nie stronię też od inwestycji obarczonych ryzykiem i dających szansę na wyższe stopy stopy zwrotu. Ale nie są to lokaty strukturyzowane.