Co robić z pieniędzmi w obliczu epidemii koronawirusa i co zagraża finansom osobistym

Po pierwsze: nie ma co ulegać panice! To minie. Mamy epidemię do opanowania, ale poza tym nic strasznego się nie dzieje. Gospodarka sobie poradzi (prędzej czy później).

Dziękuję, że niejako zmusiliście mnie do tego wpisu swoimi mailami, wiadomościami i komentarzami w przeróżnych miejscach. Dodatkowo widziałem kilka materiałów szerzących panikę i… ponownie czuję się w obowiązku zareagować.

To bardzo dobrze, że przejmujecie się koronawirusem i zastanawiacie się nad tym, jak się zachowywać oraz jak chronić swoje portfele. Strach, obawa i chęć dobrego przygotowania się na najgorsze to prawidłowa reakcja. Wszyscy mamy prawo się bać (mniej lub bardziej). Kluczowe jest jednak to, aby nie ulegać panice i nie wykonywać żadnych nerwowych ruchów – zwłaszcza finansowych.

Cały ten wpis to moja osobista opinia, z którą możecie się zgadzać lub nie zgadzać. Miejcie też proszę na uwadze, że nie jestem żadną wyrocznią i najzwyczajniej mogę się mylić. Staram się nie wypowiadać na tematy, o których nie mam zielonego pojęcia, więc ograniczę się tylko do wyrażenia swojej opinii w zagadnieniach związanych z szeroko rozumianymi finansami osobistymi oraz tzw. zdrowym rozsądkiem.

Podsumowując od razu krótko dla tych wszystkich, którzy nerwowo obgryzają paznokcie: jakkolwiek groźnie nie wyglądałaby sytuacja, to ma ona charakter przejściowy. Oczywiście nie wiadomo jak długo będzie trwała ta „przejściowość”. Testujemy właśnie naszą reakcję na globalną pandemię. Na szczęście polski rząd staje na wysokości zadania i bardzo sprawnie reaguje na sytuację. Wprowadzenie rygorystycznych ograniczeń w zakresie podróżowania i spotykania się ludności uważam za absolutnie właściwe działanie. Jeśli uda się zachować dużą dyscyplinę, to za kilka kwartałów epidemia powinna być tylko wspomnieniem.

Mówiąc jednak o perspektywie krótkoterminowej – wszyscy odczujemy skutki ataku koronawirusa. Niektóre branże (w szczególności turystyczna, transportowa, eventowa i szeroko rozumiane usługi) będą przeżywać prawdziwie trudny dla nich okres. Niektóre firmy być może nie przetrwają. Niemniej jednak, cokolwiek by się nie działo, to obecna sytuacja kiedyś minie. A w międzyczasie po prostu się do niej przystosujemy.

Kogo dotyka epidemia koronawirusa?

W oczywisty sposób pandemia koronawirusa dotyka lub dotknie nas wszystkich i to pomimo tego, że raczej zdecydowana większość z nas nie zetknie się bezpośrednio z wirusem.

U mnie zaczęło się niewinnie – od odwołania udziału widzów w IEM Katowice – największej w Polsce imprezie e-sportowej. Musiałem wytłumaczyć dzieciom dlaczego nie pojedziemy na turniej, na który czekały już od roku, ale nic wielkiego się nie stało. Uważam, że decyzja wojewody śląskiego była jak najbardziej na miejscu. Zachował się po prostu odpowiedzialnie.

Decyzja rządu o wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego w Polce także była odpowiedzialna. Rodzi ona jednak konkretne konsekwencje finansowe dla wielu z nas:

• Okresowo większe wydatki na uzupełnienie zapasów dla tych wszystkich, którzy przygotowują się na dłuższe „odcięcie od świata”.
• Zmiana modelu pracy dla tych, którzy pracowali w biurach.
• Utrata bieżących przychodów wielu firm.
• Nadchodzące problemy dla tych wszystkich, których pracodawcy znajdą się w trudnej sytuacji finansowej z powodu przestojów – włącznie z ryzykiem przymusowych, bezpłatnych urlopów, redukcji wynagrodzenia czy nawet utraty pracy.

Właśnie po to jest poduszka finansowa!

Od początku prowadzenia tego bloga zachęcam do tworzenia poduszki finansowej, czyli oszczędności wystarczających na 3–12 miesięcy życia bez bieżących zarobków. Wiem, że wielu Czytelników już taką poduszkę posiada. To między innymi w celu przetrwania takich sytuacji ją budowaliście. Inaczej mówiąc: jeśli macie środki pokrywające koszty życia na kilka miesięcy w przód, to właśnie teraz jest ten czas, aby z nich korzystać. Oczywiście dotyczy to wyłącznie tej sytuacji, w której bieżące zarobki ulegają przejściowemu obniżeniu lub całkowicie znikają.

Czytaj także: Poduszka finansowa, czyli co musisz zrobić, zanim zaczniesz inwestować.

Na szczęście wśród zadanych mi pytań nie widziałem ani jednego typu „a co jeśli nie mam żadnych oszczędności?”. 🙂 Raczej macie problem z tym, co robić z oszczędnościami i czy jakoś reagować w kontekście koronawirusa. Zmierzmy się zatem po kolei z przeróżnymi wątpliwościami.

Czy wyciągać pieniądze z banków?

Większość pytań związanych jest z bezpieczeństwem środków przechowywanych w bankach.

Zacznijmy od początku:

• 10 czerwca 2016 r. rzeczywiście uchwalona została „Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji”, która daje możliwość zajęcia depozytów powyżej 100.000 EUR. Polska nie jest tu odosobniona, bo ta ustawa to tak naprawdę wdrożenie europejskiej dyrektywy „Bank Recovery and Resolution Directive”.
• Zajęcie środków powyżej 100.000 EUR (a więc powyżej gwarancji BFG) możliwe jest wyłącznie w sytuacji wystąpienia konieczności ratowania systemu bankowego.
• Środki do 100.000 EUR na osobę w każdym banku są objęte gwarancjami BFG.

Oczywiście nie brakuje panikarzy, którzy twierdzą, że to furtka do zabrania wszystkich oszczędności Polaków w dowolnej sytuacji. Ja póki co wkładam takie opowieści między bajki i nie wyciągam oszczędności z banków. Co nie znaczy jednak, że nie zabezpieczam się na różne scenariusze.

W jaki sposób? Stosuję dywersyfikację i zachęcam do tego każdego. Na nasz majątek składają się:

• Własne nieruchomości (zarówno te w których mieszkamy, jak i wynajmowane i osiągające bieżący przychód).
• Środki w PLN i w walutach obcych (obecnie USD, EUR, CHF) – mniej więcej pół na pół przechowywane głównie na kontach oszczędnościowych i lokatach (ale w żadnym banku nie przekraczam limitu 100.000 EUR na osobę).
• Obligacje skarbowe.
• Pożyczki udzielone na inwestycje nieruchomościowe w Polsce.
• Papiery wartościowe (akcje, ETF) w Polsce (m.in. na kontach IKE i IKZE) – w polskich biurach maklerskich.
• ETF notowane na giełdach w Londynie, Amsterdamie oraz w Niemczech – w zagranicznych biurach maklerskich.
• Papiery wartościowe (akcje, ETF) notowane w USA – w zagranicznych biurach maklerskich.

Nawet, jeśli w Polsce doświadczymy wysokiej inflacji, to moje straty z tego tytułu zostaną skompensowane umacnianiem się EUR i USD w stosunku do PLN. Nie mam kredytów, więc nieszczególnie emocjonuję się tym, czy stopy procentowe będą rosły czy spadały. Zmiana ich wysokości może co najwyżej nieznacznie zmienić sposób przechowywania części kapitału.

Czy to znaczy, że jestem przygotowany na wszelkie sytuacje? Absolutnie nie. Po prostu minimalizuję zagrożenie tym, że pojedynczy poważny incydent znacząco uszczupli moje finanse. Jak widzicie w takiej konfiguracji zabezpieczam się także częściowo przed krachem systemu bankowego w Polsce (chociaż wcale nie uważam go za jakkolwiek prawdopodobny) – po prostu część środków przechowywana jest na rachunkach w zagranicznych biurach maklerskich.

Co może spowodować problemy polskiej bankowości (tak samo jak każdej innej)? Panika i masowe wyciąganie gotówki z banków. Jeśli więc zależy Wam na bezpieczeństwie środków, to przede wszystkim nie powinniśmy ulegać panice. 🙂 Moim zdaniem nie ma najmniejszego sensu wypłacać teraz z banków więcej pieniędzy, niż realnie potrzebujecie.

Na to pytanie odpowiedziałem przekornym pytaniem „A ile potrzebujesz siedząc zamknięty w domu?”. 😉 Ja staram się mieć pod ręką kilkaset złotych a i tak bywa, że do bankomatu chodzę raz na kilka miesięcy, bo w zasadzie za wszystko płacę zbliżeniowo. Jeśli jednak ktoś ma się czuć bardziej bezpiecznie trzymając w domu większą kwotę, to niech śmiało wypłaci ją z banku. Spokojny sen i poczucie osobistego bezpieczeństwa jest bardzo ważne – nawet jeśli nie ma wiele wspólnego z rzeczywistym bezpieczeństwem środków.

Czy teraz opłaca się wymieniać złotówki na waluty?



Nie wiem, czy warto właśnie teraz wymieniać pieniądze na waluty. Nikt nie wie. Jeśli ktoś twierdzi, że wie co robić, to znaczy, że zna przyszłość. 😉 Co myślę o takich osobach? Że to albo głupcy albo oszuści. Tak po prostu. Oczywiście można robić różne zakłady co do przyszłości, ale każdy powinien robić to na własny rachunek rozumiejąc, że podejmuje konkretne ryzyko.

Na chwilę obecną nic strasznego nie wydarzyło się z kursami walut. Frank jest aktualnie nieco droższy niż miesiąc temu (o ok. 3%). USD przez chwilę było tańsze, więc ja przezornie zrealizowałem nieco zakupów za 3,80 zł, ale kupowałem również i po 3,93 zł około miesiąc temu. Działam w ten sposób, że dokupuję regularnie co jakiś czas nie próbując polować na górki i dołki. Nauczyłem się już, że nie da się ich złapać. Po prostu uśredniam cenę przez regularne zakupy.

Jeśli ktoś dzisiaj posiada tylko PLN i czuje wielką potrzebę wymieniania części oszczędności na waluty obce, to niech to po prostu zrobi, jeśli ma to poprawić jego poczucie bezpieczeństwa. Warto jednak rozumieć, że na takiej operacji można zarówno zarobić, jak i stracić.

A może wymienić złotówki na kryptowaluty?

Widziałem komentarze wskazujące na to, że dobrym sposobem na ochronę oszczędności przed koronawirusem i spadkami na giełdach, może być ich wymiana na kryptowaluty.

Rzeczywistość szybciutko zweryfikowała tę tezę. Bitcoin i inne kryptowaluty także zanurkowały w tym tygodniu o kilkadziesiąt procent. Podaję to tylko jako ciekawostkę i zaprzeczenie tezie jakoby to właśnie waluty alternatywne miały być „bezpieczną przystanią” na czas rynkowej zawieruchy. Nie uważałem tak, nie uważam i w sumie to nawet mam nadzieję, że nigdy nie będę musiał zmieniać mojej opinii na temat kryptowalut. 🙂

Uwaga na oszustów!

Okres paniki to idealny czas dla tych, którzy żerują na przesadnych reakcjach innych. Wczoraj słyszałem plotkę, że pracownicy jednej z popularnych sieci handlowych mają odgórny nakaz wykładania na półki towaru w taki sposób, aby połowa z nich była stale pusta. Nie wiem czy to prawda, ale jeśli tak, to idealnie pokazuje to, jak można wykorzystywać sytuację do podtrzymania wysokiej sprzedaży. Podochodzisz do półki, widzisz, że tylko w 1/4 wypełniona jest towarem i co zrobisz? Być może pomyślisz, że warto wziąć to co zostało na zapas nawet jeśli nie potrzebujesz w tej chwili danego produktu.

Ale są i gorsze przykłady. PKO BP ostrzega, że oszuści wysyłają SMS-y ze spreparowanymi linkami umożliwiającymi wykradanie identyfikatorów i haseł klientów bankowości elektronicznej. Bądźcie ostrożni, bo rzeczywiście można spodziewać się wysypu takich nadużyć. W przesadnej trosce o własne środki można się zapędzić w kozi róg i w panice stracić oszczędności życia. Spokój i weryfikacja informacji przede wszystkim!

Czy teraz kupować nieruchomość?

Olbrzymią umiejętnością w czasach takiego zamieszania, jest zdolność do dalszego, konsekwentnego realizowania swoich planów. Jeśli zakup nieruchomości był wcześniej zaplanowany, przemyślany i przeanalizowany pod kątem zasadności, to dlaczego miałoby do niego nie dojść? Jeśli jednak pojawiają się uzasadnione wątpliwości, np. kupujący nie ma pewności, czy nie utraci pracy, czy nie zmniejszą się jego zarobki, udźwignie to finansowo, to może właśnie taka głębsza refleksja jest potrzebna?

Powtórzę jeszcze raz: a) sytuacja jest przejściowa i b) nikt nie wie co się dalej wydarzy. Dotyczy to także rynku nieruchomości.

Z jednej strony mówi się o planowanej obniżce stóp procentowych, co ma ulżyć kredytobiorcom spłacającym zobowiązania hipoteczne i co będzie generalnie oznaczało tańsze kredyty (czynnik sprzyjający zadłużaniu się przez kolejne osoby). Z drugiej strony może się okazać, że przymusowa „narodowa kwarantanna” spowoduje poważniejsze problemy firm, przyczyni się do wzrostu bezrobocia, mniej osób będzie skłonnych do podejmowania zobowiązania kredytowego oraz wyskakiwania z oszczędności i w efekcie rynek nieruchomości potanieje? Może się także okazać, że długofalowe przestoje i utrudnienia w funkcjonowaniu firm przejdę w recesję, która wymusi zaciskanie pasa. Uwierzcie, że nie wiem jak rozwinie się sytuacja.

Jeśli miałbym spekulować, to spodziewam się, że epidemia koronawirusa spowoduje spory przestój w wynajmie krótkoterminowym. Ci, którzy kredytowali się po korek na zakup mieszkania na wynajem krótkoterminowy (np. AirBnB) albo „apartamentu w condohotelu”, mogą znaleźć się na minusie.

W każdej sytuacji warto posiadać margines bezpieczeństwa na wypadek nieprzewidzianych problemów – bez względu na to czy na świecie panuje epidemia, czy jest spokój. Przecież w okresie kilkudziesięciu lat spłacania kredytu hipotecznego może się wydarzyć wiele (włącznie z problemem ograniczenia dostępności wody pitnej i koniecznością realnej walki o nią).

Dla każdej osoby ten margines bezpieczeństwa jest inny. Każdy z nas ma inny poziom akceptowanego ryzyka, siłę psychiki i zdolności w zakresie radzenia sobie z ewentualnymi problemami. Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytanie „co robić”. Każdy musi przeanalizować sytuację samodzielnie.

Paradoksalnie wydaje mi się jednak, że epidemia nie powinna tu zasadniczo niczego zmieniać. 😉 Jeśli zmienia, to pojawia się pytanie, jakie były w ogóle podstawy do brania sobie na głowę zobowiązania na kilkadziesiąt lat? Jeśli jednak teraz pojawiają się wątpliwości, to zawsze dla spokoju warto posłuchać własnych emocji i zastanowić się, czy nasze poczucie bezpieczeństwa bardziej zależy od nich, czy od chłodnej kalkulacji. Powtórzę, że najważniejszy jest spokojny sen.

To ciekawy przypadek i konkretna korzyść finansowa bądź jej brak. Czy się spieszyć? To zależy. Gdyby to nade mną wisiała konieczność zapłaty podatku od wcześniejszej sprzedaży nieruchomości i jednocześnie dysponowałbym nadwyżkami finansowymi, po których wydaniu nadal miałbym za co żyć, to raczej kupowałbym kolejną nieruchomość. 🙂

Gdybym tak jak Mateusz miał na to czas do końca roku, to poczekałbym kilka miesięcy obserwując sytuację. Oczywiście cały czas szukałbym odpowiedniej nieruchomości żeby móc sfinalizować zakup jeszcze w tym roku.

A może teraz nadpłacić kredyt hipoteczny?

Pytanie jak najbardziej zasadne, ale jest w nim niestety wiele niewiadomych:

• Czy to kredyt w PLN czy w walucie obcej?
• Czy te posiadane oszczędności są już przechowywane w tej walucie, według której denominowany jest kredyt?
• Co to są „większe oszczędności”? A w szczególności ile ich zostałoby na życie po nadpłacie kredytu?

Co do zasady, gdybym miał kredyt walutowy (kiedyś taki miałem), to przynajmniej część oszczędności (jeśli nie większość) odkładałbym w walucie tego kredytu systematycznie dokonując jej wymiany. Zresztą pisałem o tym szczegółowo w 2015 r.:

Czytaj także: Czy i kiedy opłaca się zapłacić prowizję za wcześniejszą spłatę kredytu hipotecznego? – kalkulator dla CHF, EUR i PLN.

Warto tu zwrócić uwagę na jeszcze jeden istotny szczegół: Tomasz spodziewa się nadchodzącego kryzysu ekonomicznego. Skoro tak, to warto zauważyć, że w trakcie kryzysu stopy procentowe raczej spadają. Bank centralny chce bowiem pobudzić gospodarkę przez stymulowanie akcji kredytowej. A domyślam się, że Tomasz myśli o nadpłacie obawiając się raczej ewentualnego wzrostu stóp procentowych i wysokości płaconych odsetek od kapitału pozostającego jeszcze do spłaty.

Generalnie nie widzę w tym momencie jakiegoś istotnego powodu do przyspieszania spłaty kredytu hipotecznego w związku z epidemią koronawirusa. Wręcz przeciwnie, wydaje mi się, że kluczowe znaczenie, w kontekście ewentualnych zawirowań na rynku pracy, ma posiadanie oszczędności, które można wykorzystać jako poduszkę finansową.

Ostatni czas raczej sprzyja kredytobiorcom: rosły i nadal rosną zarobki w Polsce, nadal mamy niskie stopy procentowe, inflacja przybiera na sile = efektywnie zobowiązania kredytowe w PLN się zmniejszają (pieniądze, które pożyczyliście i które macie do oddania mają coraz mniejszą siłę nabywczą).

Dla jasności i nieco w opozycji do tego co napisałem powyżej: jestem oczywiście za tym, że warto pozbyć się wszelkich obciążeń kredytowych – w tym również kredytu hipotecznego – przy pierwszej możliwej okazji. 🙂 Ale jednocześnie w sytuacjach, takich jak obecna, kluczowe znaczenie ma solidna poduszka finansowa. Jeśli nadpłata kredytu miałaby ją poważnie uszczuplić, to lepiej tego nie robić.

Czytaj także: Po co mi coś, co może kupić każdy? – czyli o oszczędzaniu jako drodze do wolności.

Czy to dobry czas na inwestowanie?



Niektórzy w czasach dużej zmienności na rynkach myślą o inwestycjach. I słusznie, bo to dobry czas, by zadawać sobie pytania jak się zachować. Uważam jednak, że błędem jest oczekiwanie gotowych „typów inwestycyjnych” albo spekulowanie na takiej zasadzie, jak w komentarzu powyżej.

Sytuację na polskiej giełdzie dobrze podsumował Zbyszek z bloga AppFunds, więc po prostu odsyłam do Jego wpisu. Giełdy na całym świecie odzwierciedlają panikę, huśtawkę emocji i niepewność co do wpływu epidemii koronawirusa na przyszłe wyniki firm.

To prawda, że niemalże kompletnie odpuściłem sobie GPW i polskie biura maklerskie. Swoją strategię opieram na globalnych ETF-ach, jak i długoterminowych inwestycjach w akcje spółek notowanych w USA.

Ostatni tydzień to idealny test dla mojej psychiki. Od 2015 r. czekałem na przecenę akcji. W 2019 r. – tuż po załamaniu indeksów giełdowych na początku roku – rozpocząłem powrót na amerykańską giełdę. Pod koniec roku cieszyłem się z rosnących kursów cały czas stopniowo powiększając swój portfel inwestycyjny. Od lutego systematycznie obserwuję sukcesywny spadek notowań, a w tym tygodniu doświadczyłem tego, co Warren Buffett określił jako „największą panikę na giełdzie w trakcie 89 lat życia”. Dość powiedzieć, że od szczytu 19. lutego do czwartku 12. marca indeks giełdowy S&P 500 spadł aż o 26,4%.

Inwestorzy spanikowali pod wpływem dwóch wydarzeń: krachu na rynku ropy wywołanego przez konflikt Arabii Saudyjskiej i Rosji (wojna cenowa), oraz oczywiście pandemii koronawirusa i jej nieprzewidywalnych skutków dla światowej gospodarki. Na szczęście w piątek rynek odbił mocno w górę, ale rollercoaster serwowany przez rynki ma amplitudę niespotykaną od 1987 roku. Oto zmienność indeksu S&P 500 tylko w tym tygodniu:

• Poniedziałek 9 marca 2020 r = minus 7,60%.
• Wtorek 10 marca = plus 4,94%.
• Środa 11 marca = minus 4,89%.
• Czwartek 12 marca = minus 9,51%.
• Piątek 13 marca = plus 9,29%.

Z jednej strony to świetna informacja, bo nareszcie akcje wielu zbyt drogich dotychczas spółek spadły do poziomów akceptowalnych wycen.

Z drugiej strony nie wiadomo, czy to nie za wcześniej na zakupy i czy rynek nie spadnie jeszcze bardziej. Na razie przecena o ok. 20%–26% to stosunkowo niewiele biorąc pod uwagę, że właśnie zakończyliśmy 11-letnią hossę podczas której indeks poszedł w górę o ok. 400%. Porównując obecne załamanie z tym z 2007/2009 r., to indeks przebył dopiero połowę drogi w dół. Wtedy w ciągu 17 miesięcy stracił ponad 56%!

Z trzeciej strony, nawet jeśli obecnie dla niektórych świetnych spółek współczynnik cena/zysk (P/E) zaczyna wyglądać bardzo atrakcyjnie, to tak naprawdę nie wiadomo jaki wpływ będzie miała pandemia COVID–19 na przyszłe zyski firm. W 2020 r. mogą one znacząco spaść, co automatycznie powoduje, że bieżące P/E wcale nie musi być tak atrakcyjne jak się wydaje. Niektóre firmy mogą mieć poważne problemy, jeśli globalny stan kwarantanny będzie się przedłużał.

Co więc robić w tej sytuacji? Kupować czy czekać? Byłoby skrajną nieodpowiedzialnością z mojej strony, gdybym teraz dał Wam jakąkolwiek konkretną odpowiedź. Mogę co najwyżej opowiedzieć o tym, co sam robię:

• Mam spore nadwyżki gotówkowe i staram się je systematycznie powiększać.
• Czekałem na konkretną przecenę na giełdach w USA od 2015 r.
• W międzyczasie dopracowywałem założenia mojej strategii inwestycyjnej szykując się mentalnie na jej realizację nawet w nieoptymalnych warunkach (co rozpocząłem w 2019 r.).
• Teraz czuję się trochę tak, jakby w końcu wpuszczono mnie do sklepu ze świetnymi i pożądanymi od lat produktami, z których niektóre objęte są olbrzymimi przecenami (w stosunku do jakości samych produktów).
• Kupuję przede wszystkim spółki dywidendowe, które uważam za fundamentalnie dobre i jednocześnie przecenione, mając jednak świadomość, że wyceny mogą jeszcze znacząco polecieć w dół.
• Testuję moją psychikę i to na ile potrafię wytrwać w założonej strategii. Mentalnie przygotowuję się na zmniejszenie wartości moich inwestycji o kilkadziesiąt procent.
• Jednocześnie dbam o to, aby wystarczyło mi kapitału na kolejne zakupy w miarę ewentualnych dalszych spadków. Powtórzę, że tak naprawdę nikt nie wie czy to dopiero początek czy już koniec spadków, chociaż większość osób – w tym i ja – spodziewamy się, że huśtawka będzie trwała jeszcze trwała.

Więcej informacji o mojej aktualnej strategii inwestycyjnej przedstawię w oddzielnym wpisie za jakiś czas.

Wszystkim zalecam daleko idącą ostrożność. W obecnej sytuacji na rynkach bardzo trudno jest utrzymać emocje w ryzach. Indeks „strachu i chciwości” nie bez powodu pokazuje najniższe odczyty od wielu wielu lat.

Tym, których cechuje nadmierna odwaga, polecam jeszcze raz przesłuchać podcast WNOP odcinek 031 – Jak inwestować, żeby nie skończyć ze sznurem na szyi?. Warto!

Czy grozi nam wielki krach?

Jeśli pisząc „krach” masz na myśli panikę na giełdzie i obsuwę indeksu o ponad 20%, to już mieliśmy z nim do czynienia w tym tygodniu. Ile potrwa? Czy przerodzi się długotrwałą bessę? Nie wiadomo.

Jeśli jednak miałaś na myśli „wielki kryzys gospodarczy”, to tak naprawdę nie mam pojęcia, czy należy się go zaraz spodziewać. Powtórzę, że nikt nie zna przyszłości i można co do niej wyłącznie spekulować. Ja nie chcę tego robić i wymądrzać na tematy, o których nie mam tak naprawdę pojęcia.

Jeśli miałbym cokolwiek zalecać, to zachęcam do zainwestowania czasu w zdobywanie tych kompetencji, które pomagają zarabiać pieniądze. Przykładowo: obecna sytuacja doskonale pokazuje, w jak świetnej sytuacji są te osoby, które budują biznesy oparte na internecie. Cała branża szkoleń offline ma w tej chwili trudny czas i niejako przymusowy przestój. Z kolei ci, którzy sprzedają kursy online, w zasadzie nie muszą się martwić wpływem koronawirusa na ich wyniki. Sam fakt, że czytacie ten artykuł dobrze pokazuje, jak kolosalnym lewarem dla wielu osób (w tym dla mnie) jest działalność w internecie.

Spokojnie! Jeśli macie bieżące źródło przychodów i / lub poduszkę finansową, to żaden radykalizm nie jest wskazany. Po to właśnie oszczędzaliśmy w dobrych czasach, żeby było nas stać na finansowanie analogicznego stylu życia w czasie zawieruchy. Niemniej jednak, jeśli spodziewacie się utraty źródła przychodu albo macie cieniutką poduszeczkę, to zecydowanie warto zastanowić się, jak sobie poradzicie w najbliższych miesiącach.

A może jednak są plusy?

Ja widzę też pozytywy obecnej sytuacji. Wierzę, że z takiej obowiązkowej przerwy, może też wyniknąć sporo dobrego. Z tego co widzę po komentarzach w mediach społecznościowych, to niektórym już teraz zaczyna doskwierać zalecenie pozostania w domach. Kto wie? Może dzięki takiemu „aresztowi domowemu” nauczymy się bardziej szanować wolność, którą mamy na codzień? Może wiedząc, jak niewiele możemy zrobić w zderzeniu z głupim wirusem, bardziej będziemy cenić nasze zdrowie? Może obecna sytuacja będzie dla nas wskazówką, jak się zachować i jak sprawniej reagować na podobne zagrożenia w przyszłości? A może w końcu bardziej serio zajmiemy się też innymi problemami, np. walką ze smogiem, który póki co przyczynił się do śmierci znacznie większej liczby osób niż koronawirus? A może niejako z nudów, w tym przymusowym odosobnieniu, zastanowimy się, co zmienić w swoim życiu, aby tego typu wydarzenia nie wyzwalały w nas tak panicznego strachu o przyszłość, pracę i ewentualny brak środków do życia?

Paradoksalnie, obecna sytuacja może mieć także pozytywny wpływ na nasze finanse (przynajmniej krótkoterminowo). Ograniczenie konieczności jeżdżenia do pracy pozwoli zaoszczędzić na kosztach transportu. Zamknięcie w domu obniży też koszty „małych wydatków na mieście”. Te okresowo zmniejszone przychody wielu przedsiębiorstw, to tak naprawdę oszczędność, która zostanie w naszych kieszeniach. Niewykluczone, że część firm zaproponuje klientom atrakcyjne zniżki, darmową dostawę i inne udogodnienia, które będą miały szansę uratować chociaż część ich przychodów. Być może jako konsumenci możemy się spodziewać także atrakcyjnych promocji za kilka miesięcy, gdy sytuacja powróci do normalności, a firmy będą chciały dodatkowo zachęcić nas do zakupów i poprawić swoje przychody kosztem marży? Zobaczymy.

Na pewno ciekawie będzie przeanalizować swoje zestawienia wydatków za jakiś czas i porównać marzec 2020 do innych miesięcy. Już teraz zachęcam do wyciągania wniosków i czerpania nauki z tego doświadczenia.

Trzymajcie się! Życzę spokoju i działania z głową. Jeśli będziecie mieli poczuć się bezpieczniej wykonując jakieś ruchy ze swoimi pieniędzmi, to zawsze możecie je wykonać dla własnego świętego spokoju. Co nie znaczy, że to jest dobry pomysł. 😉 Mam wrażenie, że najwięcej kasy traci się zazwyczaj działając nerwowo pod wpływem masowej paniki. Nie warto jej ulegać.

Mam nadzieję, że trochę pomogłem. Zachowujcie ostrożność i bądźcie zdrowi!

UWAGA: Mam gorący apel. Jeśli uważacie ten wpis za wartościowy, to udostępnijcie go proszę dalej. W socialach albo po prostu mailem – zwłaszcza do tych osób, które najbardziej się boją albo narażone są na próby oszustwa. Z góry dziękuję!