WNOP 092: Własna firma – co warto wiedzieć zanim zaczniesz – moje błędy i 23 wskazówki

 

To jest podcast „Więcej niż oszczędzanie pieniędzy” – odcinek 92.

Dzisiaj opowiem o błędach, o tym, co chciałbym wiedzieć, gdy rozpoczynałem prowadzenie własnej firmy.

Witam Cię w kolejnym odcinku podcastu „Więcej niż oszczędzanie pieniędzy”. Ja nazywam się Michał Szafrański i w tej audycji przedstawiam konkretne i sprawdzone sposoby pomnażania oszczędności. Opowiadam, jak rozsądnie wydawać pieniądze i jak odważnie realizować swoje pasje i marzenia. Jeśli tylko szukasz odrobiny stabilizacji finansowej i emocjonalnej w swoim życiu, to ten podcast jest dla Ciebie.

Dzisiaj będzie solo show, kolejny odcinek z cyklu: „ach, gdybym tylko wiedział to, co wiem teraz, to pewnie inaczej bym zorganizował to i owo w przeszłości”. To, że nagrywam taką moją spowiedź dotyczącą tego, jak prowadzę firmę, mnie już nie bardzo pomoże, ale mam nadzieję, że będzie to przydatne dla tych z Was, którzy zdecydowali się założyć własną działalność gospodarczą, i tych, którzy już ją mają i próbują rozkręcić.

Będę mówił o kilku aspektach. Powiem trochę o błędach, które popełniłem, o założeniach, które przyjmowałem, czyli takich przekonaniach, które miałem, gdy rozpoczynałem własną działalność gospodarczą. I zanim do tego przejdę, to jednak chciałbym dokonać kilku zastrzeżeń, ponieważ model mojego działania jest dosyć specyficzny.

Po pierwsze musicie wziąć zdecydowanie pod uwagę, że ja prowadzę firmę usługową, zarabiam przede wszystkim na sprzedawaniu mojej wiedzy, nie prowadzę działalności handlowej, może poza sprzedażą mojej książki. Czyli nie prowadzę działalności handlowej polegającej na tym, że kupuję jakieś produkty, dorzucam własną marżę i sprzedaję. Nie mam de facto dużego magazynu, wysokich kosztów stałych.

Po drugie, oprócz tego, że moja firma jest usługowa, to dosyć specyficzna, bo oparta w całości na internecie, czyli w gruncie rzeczy jest to działalność, którą mógłbym wykonywać z dowolnego miejsca na Ziemi.

Chciałbym również zastrzec, że ja mam pewne swoje przekonania finansowe, z którymi absolutnie nie musicie się zgadzać. I to będzie słychać w tym odcinku podcastu. Będę mówił, co uważam za dobre, co za złe, ale filtrujcie to przez swoje doświadczenia i preferencje. Podkreślam: to, co usłyszycie, to są wyłącznie moje przemyślenia, w których również mogę się mylić, bo to jest tak, że w miarę upływu czasu moje doświadczenia, przekonania i wnioski ewoluują. Nie jestem stały w tym wszystkim. Cały czas się uczę. Staram się Wam dzisiaj przekazać wiedzę, którą mam po czterech latach prowadzenia własnej firmy – i to dosyć specyficznej, bo mocno opartej na internecie i na treściach, które publikuję na blogu.

Cały podcast podzieliłem na trzy części. Zacznę od błędów, które popełniłem, zanim jeszcze rozpocząłem prowadzenie firmy, i na początku jej działalności, później przejdę do wniosków i przemyśleń. Na końcu powiem o jej strategii, czyli o tym, w jaki sposób rzeczywiście prowadzę ten biznes dzisiaj, z drugiej strony bardzo dużo mogliście dowiedzieć się o tym z różnych miejsc, rozmów, wywiadów publikowanych ze mną, bo te strzępy informacji przebijały się, więc postaram się to podsumować.

Zacznę od błędów. Takim kluczowym było to, że za późno rozpocząłem własną działalność gospodarczą. Powinienem był to zrobić wcześniej. Było ku temu kilka powodów. Pierwsza rzecz jest taka, że rozliczałem się wspólnie z moją żoną Gabi, która nie pracowała zawodowo, zajmowała się opieką nad naszymi dziećmi. Mnie się wtedy wydawało, zupełnie bezpodstawnie, bo nigdzie tego nie sprawdzałem i nie analizowałem, że rozpoczęcie prowadzenia własnej firmy uniemożliwi mi wspólne rozliczanie się z Gabi. Dzięki wspólnemu rozliczeniu podatku dochodowego – który oczywiście płaciliśmy niższy, bo ona nie zarabiała, ja tak – to się gdzieś tam uśredniało.

Oczywiście to jest nieprawda, tzn. zaczynając działalność gospodarczą, jeżeli nadal zamierzamy się rozliczać wg skali podatkowej, to mamy prawo jak najbardziej rozliczać się z naszym współmałżonkiem. Więc tutaj działalność gospodarcza w żaden sposób z tym nie koliduje. Dopiero przejście na rozliczanie wg podatku liniowego powoduje, że tracimy to prawo do rozliczania się ze współmałżonkiem. I od razu dodam, że podatek liniowy opłaca się przedsiębiorcom dopiero wtedy, kiedy ich dochód, nawet jeżeli rozliczają się samodzielnie, zaczyna przekraczać 95 370 zł w roku 2017 – policzyłem to. Czyli dopiero kiedy Wasz zysk, czyli przychód minus koszty, przekracza kwotę 95 370 zł, wtedy opłaca Wam się przejście na podatek liniowy. Jeżeli takich zysków, takiego dochodu nie osiągacie, to lepiej rozliczać się wg skali podatkowej. I teraz analogicznie – jeżeli dotychczas rozliczaliście się wspólnie z żoną czy z mężem i nadal zamierzacie, to Wasz łączny dochód powinien wynosić powyżej 190 tys. zł – dokładnie 190 740 zł, żeby opłacalne było rozliczanie się podatkiem liniowym dla tej osoby, która prowadzi działalność gospodarczą. Więc te limity są dosyć wysokie. Wiem, że niewielu przedsiębiorców osiąga takie wyniki, niewielu w stosunku do tego, ile osób prowadzi własną działalność gospodarczą. Więc myślę, że dla większości z Was w zasadzie rozliczenie wg skali podatkowej powinno być nadal korzystne, zwłaszcza wtedy, kiedy rozliczacie się ze współmałżonkiem.

Kolejny aspekt był taki, że też nie wiedziałem, jaką formę prowadzenia firmy wybrać. Czy założyć działalność gospodarczą, spółkę z o.o., czy spółkę cywilną. To był taki trochę paraliż decyzyjny, który trwał latami, tzn. z mojej dzisiejszej perspektywy to była wymówka: w gruncie rzeczy nie wiem, po co zakładam firmę, nie wiem, jakie mam plany, w związku z tym też nie wiem, jaką wybrać formę, która będzie najkorzystniejsza. Ale nie siadałem do głębokiej analizy. Dzisiaj wiem, że dla 99% przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z własną firmą, najlepszą formą jest po prostu działalność gospodarcza. I tu nie ma co się zastanawiać. Jeżeli myślicie, żeby założyć firmę, to zaczynajcie od działalności gospodarczej – chyba że rzeczywiście macie jakieś dalekosiężne plany związane z tym, że tych wspólników jest więcej i jakąś inną formę prowadzenia firmy preferujecie.

Był także kolejny aspekt, który powstrzymywał mnie przed rozpoczęciem prowadzenia własnej firmy. Wydawało mi się, że własna firma to są koszty, i to wysokie. A jeśli dobrze się zastanowić, to dla osoby, która pracuje na etacie i otwiera swoją firmę, działalność gospodarczą obok pracy na etacie, czyli chciałaby dorabiać w jakiś dodatkowy sposób, np. fakturując dodatkowych kontrahentów po godzinach, to te koszty wcale nie muszą być wysokie – wręcz są niskie. Bo jeżeli pracujemy na etacie, to owszem, będziemy płacili składki na ubezpieczenia społeczne, ale w gruncie rzeczy to jest tylko ubezpieczenie zdrowotne. Czyli w 2017 r. to będzie ok. 300 zł miesięcznie – nie ma chyba jeszcze podanej stawki. Pozostałe składki w zasadzie płaci za nas nasz pracodawca. Albo inaczej: my się razem z nim zrzucamy, część idzie z naszego wynagrodzenia z etatu, a część dopłaca pracodawca. Czyli we własnej firmie otworzonej oprócz etatu mamy składkę w wysokości ok. 300 zł miesięcznie na ubezpieczenie zdrowotne. I co więcej, ta składka w pewnym sensie do nas wraca, ponieważ przy rocznym rozliczeniu ten koszt na ubezpieczenia zdrowotne my sobie w rocznym PIT-cie odliczamy.

Drugim kosztem jest koszt obsługi księgowej. Nie polecam samemu obsługiwać księgowości firmy. Można to robić, ale to jest czasochłonne, duże ryzyko błędów itd. Ja korzystam z usług internetowego biura rachunkowego ifirma.pl już od czterech lat i zdecydowanie je polecam. W zasadzie z moją księgową widziałem się tylko raz na żywo, wszelki inny kontakt mam co miesiąc drogą mailową i przez system, który ta firma udostępnia. I koszt takiej obsługi przez biuro rachunkowe to ok. 80–150 zł miesięcznie. Czyli można powiedzieć, że nie jest on szczególnie duży. W zasadzie to są jedyne twarde koszty. Innych, które w działalności gospodarczej byłyby obligatoryjne, nie ma.

Jeżeli nie posiadamy biura, możemy mieć inne koszty, związane z samym prowadzeniem firmy czy zakupem do niej sprzętu, ale dzięki temu, że mamy działalność gospodarczą, to daje nam to dodatkowe korzyści. I to jest kolejny aspekt, że własna działalność, która jest prowadzona obok etatu, to całkiem dobry sposób na optymalizację podatkową. Bo np. załóżmy, że kupujemy aparat cyfrowy. Jeżeli kupuję go jako etatowiec, pieniędzmi zarobionymi już wcześniej, opodatkowanymi wcześniej, to płacę pełną kwotę za niego. Załóżmy, że on kosztuje 4 tys. zł. Ale jeżeli kupuję go jako przedsiębiorca, biorę na niego fakturę, to po pierwsze mogę odliczyć VAT, a po drugie oczywiście płacę za niego jeszcze nieopodatkowanymi pieniędzmi, czyli podatek dochodowy dopiero zapłacę od przychodów, które uzyskam, pomniejszonych o poniesione koszty, m.in. aparatu. Czyli w gruncie rzeczy można powiedzieć, że kupujemy za 2/3 ceny te wszystkie rzeczy, które wciągamy jako koszty firmy, które służą osiąganiu przychodów przez tę firmę.

I teraz, jak się dobrze zastanawiałem już po uruchomieniu swojej własnej firmy, ile ja pieniędzy przez całe dorosłe życie wydałem na gadżety, komputery, telefony, sprzęt fotograficzny, różne akcesoria, płacąc właśnie wcześniej opodatkowanymi pieniędzmi, to myślę, że skala oszczędności spokojnie mogłaby iść w dziesiątki tysięcy złotych. Skala oszczędności, które osiągnąłbym po wrzuceniu tych wszystkich kosztów w koszty prowadzenia firmy. Oczywiście te koszty muszą służyć osiąganiu przychodów przez firmę, ale to dosyć łatwo jest wykazać, szczególnie wtedy, kiedy rzeczywiście tym sprzętem posługujecie się w tym celu. Jest oczywiście jedno ryzyko, które wiąże się z otwieraniem własnej firmy. Jeżeli planujecie wziąć kredyt hipoteczny, to lepiej, żeby Wasza firma nie miała strat, a poza tym trzeba będzie udowodnić, że firma istnieje przez okres dłuższy niż 24 miesiące. Czyli warto dobrze zastanowić się, co jest czynnikiem ewentualnie blokującym otwarcie firmy. Może nim być to, że planujecie wziąć kredyt hipoteczny, ale z drugiej strony, jeżeli równolegle pracujecie na etacie, to nie ma się czym szczególnie martwić. Oczywiście odsyłam tutaj po poradę do dobrego doradcy kredytowego.

Drugi błąd, który popełniłem, to było to, że zakładając firmę, nie uwzględniłem kosztów poniesionych przed jej założeniem. Czyli przykładowo: cały sprzęt do podcastów, którym nagrywam m.in. ten podcast, zakupiłem przed otwarciem własnej firmy. I nie wiedziałem o tym, że mogę te koszty rozliczyć już w firmie, robiąc coś typu remanent początkowy czy jakieś inne operacje – oczywiście doradzam kontakt z księgową – i wtedy mógłbym sobie te koszty uwzględnić już na starcie jako koszty firmowe. Czyli można również wciągnąć do firmy sprzęt, który kupiliśmy wcześniej, inne wydatki typu opłaty, które ponosiłem na zakup szablonu bloga, czy inne tego typu rzeczy, które będą służyły osiąganiu przychodów przez firmę, jak najbardziej także można rozliczyć. To był błąd. Ja tego nie zrobiłem. I też myślę, że jestem – lekko licząc – 2–4 tys. zł w plecy z tego tytułu. I to w zasadzie były takie dwa kluczowe błędy, które popełniłem przed rozpoczęciem działalności gospodarczej lub na jej początku.

A teraz Wam opowiem o tym, o czym się przekonałem w trakcie prowadzenia firmy. Punktów, które będę wymieniał, jest ponad 20. Kolejność ich podawania nie ma żadnego znaczenia.

1. To nieprawda, że firma MUSI generować wysokie koszty.

Bardzo grube przekonanie, które miałem i z którym się borykałem, to było to, że firma musi generować koszty. I to nieprawda. Pokutuje takie przekonanie, że firma, żeby nie płacić podatków, to powinna generować wysokie koszty – wiadomo, że wtedy osiąga korzyści podatkowe itd. Ale to prowadzi do takiego podejścia, w którym próbujemy te koszty generować trochę na siłę – przynamniej ja miałem tak u siebie na początku. Czyli być może kupujemy jakieś wyposażenie, którego tak naprawdę nie potrzebujemy. W szczególności łatwo jest mieć taką wymówkę, że np. auto kupione do firmy co prawda nie służy w 100% do tego, żeby firma osiągała przychody, ale jest z nią związane w jakiś tam sposób, choć nie jest kluczowe – i my ten samochód tak sobie usprawiedliwiamy: że przecież to jest koszt firmowy, to pomniejsza VAT, który mam do zapłacenia, czy podatek dochodowy. Powiem tak: tego typu założenie jest prawdą w przypadku tych firm, w których rzeczywiście te koszty, które są ponoszone, przyczyniają się do podwyższenia przychodów. Tylko pytanie: czy w takiej firmie usługowej jak moja rzeczywiście o to mi chodzi? Czy moim celem jest to, żeby firma miała jakiś spory majątek, czy raczej moim celem jest to, żeby zarabiała pieniądze na moje życie i na moją przyszłość? Czy bardziej dla mnie ważne jest to, żeby firma generowała zyski, czy żeby była takim wehikułem do akumulowania majątku, który jest firmowy w gruncie rzeczy? Z mojej perspektywy nie ma nic złego w tym, że firma ma duży zysk. A ostatnia rzecz, której ja potrzebuję w firmie, to są wysokie koszty. Czyli tak naprawdę nie wierzcie w to, że firma musi generować wysokie koszty – może, czasami powinna, ale też bez przesady. Moim priorytetem jest generowanie przede wszystkim zysków, wyprowadzenie tych pieniędzy poza firmę.

2. Nie oglądaj się na innych, rób swoje. Nie kopiuj bezmyślnie.

Rzeczywiście działałem w taki sposób, że patrzyłem na to, co robią inni, próbowałem nawet czasami kopiować ich i dziwiłem się, dlaczego to u mnie nie działa w tak samo skuteczny sposób. To jest tak, że wszyscy przedsiębiorcy działają w jakiś konkretny sposób – możesz się z tym zgadzać, uważać za słuszne, ale nie musisz. Ja tak naprawdę świetne efekty zacząłem osiągać dopiero wtedy, kiedy zignorowałem to, co robią inni, skupiłem się na tym, co uważałem, że rozumiem, co jest wg mnie słuszne dla mnie. Nie chodzi o to, że coś jest świetną zasadą dla wszystkich, bo dla konkretnego przedsiębiorcy będzie to coś, co u niego się sprawdza, co jest bardziej dopasowane do tego, kim on jest, jaką on ma mentalność, przekonania itd. Ważne jest to, że jeżeli my tak bezmyślnie skupiamy się na kopiowaniu działań innych, to bardzo trudno będzie nam te osoby dogonić. Ponieważ my zawsze będziemy tymi kopiującymi. Widzimy tylko efekty i próbujemy je skopiować. Więc sami niewiele kreujemy. Nie rozumiemy, dlaczego coś zostało zrobione przez tego innego przedsiębiorcę w taki, a nie inny sposób. Czyli patrzymy na efekty, ale nie rozumiemy, ile działań, przemyśleń po drodze zostało dokonanych – takich, które spowodowały, że akurat ten przedsiębiorca, nasz konkurent, działa tak, a nie inaczej. Nie wiemy też, jakie rozwiązania porzucił, choć mogłyby się sprawdzić u nas. Ja uważam, że najlepszy efekt osiąga się wtedy, kiedy rzeczywiście rozumie się, że konkurencja istnieje, obserwuje się, co robi, ale nieszczególnie się nią przejmuje. Czyli idzie się własną ścieżką, wytycza się własną drogę, popełnia się własne błędy i uczy się na nich. Oczywiście im więcej inspiracji z zewnątrz, im więcej doświadczeń oraz błędów zewnętrznych obserwujemy, dowiadując się, dlaczego przez konkurencję zostały one potraktowane jako błąd, tym lepiej.

Ostatnio ktoś mnie pytał, czy ja się przejmuję tym, że pojawiają się książki ze słowem „ninja” w tytule, bo parę takich publikacji rzeczywiście już po premierze mojej książki się pojawiło. Ktoś mówił, że są osoby, które próbują skorzystać na mojej popularności. Mnie się nie wydaje, żeby tak było. Nawet jeżeli mają przekonanie, że coś na tym ugrają, to w żaden sposób mnie to nie martwi, bo niby dlaczego? Ja robię swoją robotę i idę do przodu.

3. Ważne jest nie tylko, co robisz, ale również to, czego NIE robisz.

To, co ja dzisiaj robię, jest wynikiem bardzo świadomego porzucenia innych rzeczy, których nie uznałem za wystarczająco atrakcyjne albo uznałem, że nie warto na nie poświęcać czasu bądź muszą poczekać gdzieś na przyszłość, po to, żebym ja w międzyczasie zdobył więcej doświadczeń. Czyli są takie rzeczy, których ja nie robię, ale to nie znaczy, że nie będę ich robił w przyszłości albo że o czymś nie pomyślałem.

4. Internet i technologia definitywnie zmieniły sposób prowadzenia biznesu.

Ja dzisiaj jako przedsiębiorca nie muszę mieć krowy, żeby pić mleko. I to dotyczy absolutnie wszystkich obszarów prowadzenia jednoosobowej firmy, bo o takiej mówię – o przedsiębiorcy, który jest tzw. solopreneurem. Nie muszę mieć biura. Biuro to są koszty, w mojej działalności to wiele nowego nie wnosi. Jeżeli potrzebuję miejsca, w którym mógłbym się spotkać, to po prostu mogę wynająć je na godziny. Tym samym ustalam pewne swoje zasady, których rozwinięciem jest kolejny punkt mojej listy.

5. Masz prawo mieć własne reguły.

Czyli nie musisz tracić czasu na spotkania. Jeżeli nie chcesz, po co się spotykać? W większości przypadków ci, którzy są pracownikami korporacji, doskonale wiedzą, że spotkania to jest doskonały sposób marnowania czasu, zwłaszcza te nieprzygotowane. Co więcej, ja nie muszę odbierać telefonów, odpisywać na maile. Oczywiście ktoś może się obrazić, więc trzeba wcześniej uprzedzić kontrahentów i klientów, że działam w taki sposób, że np. sprawdzam pocztę dwa razy dziennie albo nie zaglądam do niej w weekendy, albo że telefonów z założenia nie odbieram. Wszyscy wiedzą, że ja ich nie odbieram, bo nie lubię. I powiem Wam szczerze, że mało kto do mnie dzwoni, poza przedstawicielami banków i innych instytucji finansowych, bo do nich nic nie trafia. Ale generalnie kontrahenci, klienci do mnie nie dzwonią, Wy też, bo i tak prawdopodobnie nie odbiorę; kontaktujecie się ze mną mailowo. Mam prawo jako przedsiębiorca mieć własne reguły, narzucać je innym, dyktować warunki współpracy ze mną. Oczywiście, prawdopodobnie ucina mi to część klientów, którzy zdecydowanie muszą wykonać telefon i żebym po dwóch dzwonkach go odebrał. Trudno. Ja buduję swoje: świat, firmę i realia. Mam do tego prawo, oczywiście muszę się liczyć z konsekwencjami.

6. Także w firmie także można wpaść w pułapkę konsumpcjonizmu.

To nawiązuje do tego, o czym mówiłem w punkcie pierwszym, czyli generowania kosztów. Bardzo łatwo jest niepotrzebnie przeinwestować, kupić sprzęt, którego nie potrzebujemy. Ja wyznaję taką zasadę, że wyniki mojego biznesu są dużo ważniejsze od lansu, od zewnętrznych atrybutów tego, że jestem przedsiębiorcą, któremu się powodzi. Mnie to kompletnie nie interesuje. Ale musiałem do tego dojrzeć. Jeżeli prowadzi się biznes korzystający z potencjału internetu, to jest nam dużo łatwiej, bo nie musimy mieć takiej sytuacji, w której rzeczywiście te koszty są olbrzymie. Mało kto patrzy na te zewnętrzne atrybuty. Do nas klienci nie przychodzą do biura, tylko przez internet. Owszem, powinienem mieć stronę, blog itd., ale to są nieporównywalnie mniejsze koszty niż np. czynsz wynajmu jakiegoś lokalu w centrum miasta.

7. Zbyt wczesne zatrudnianie pracowników to błąd, który się może bardzo zemścić.

Większość typowych porad biznesowych mówi: jeśli rośniesz, jesteś jednoosobowym przedsiębiorcą i Twoje dochody i przychody się zwiększają, to jak najszybciej zatrudniaj, deleguj swoje obowiązki, nie trać czasu na robienie tych zadań, które ktoś może zrobić taniej niż Ty; jak najszybciej buduj zespół, który będzie Ci pomagał. Z drugiej strony ja dzisiaj widzę, że branie sobie na głowę kosztów pracowników to jest tak naprawdę największe ryzyko, jakie mogę mieć w moim biznesie. Bo innych kosztów nie mam dużych. Ale z kolei zatrudnienie kogoś, zobowiązanie się, że będę wypłacał co miesiąc pensję, a od czasu do czasu premię, to jest jednak dosyć duże zobowiązanie. Poza tym zatrudnienie pracownika to jest, o czym przekonałem się, pracując jeszcze i jako etatowiec, i w mojej własnej firmie, duże ryzyko i duża inwestycja. Rekrutacja trwa, edukacja pracownika trwa, oczekiwanie na osiągnięcie też takich efektów, jakich byśmy chcieli od dnia zero, po prostu zabiera czas. Czyli z mojej perspektywy ja raczej dałbym taką wskazówkę, że jak jesteśmy solopreneurami, to lepiej opóźniać zatrudnianie ludzi tak długo, jak się da. Im mniej tych zobowiązań, tym lepiej.

Ja miałem i popełniałem też taki błąd w swojej karierze, nie tylko we własnej firmie, że zatrudniałem osoby i płaciłem za pracę innych osób bez takiego głębokiego zrozumienia istoty wykonywanych przez nie zadań. Czyli, krótko mówiąc, przepłacałem. Bo później się okazywało, że ta osoba nie daje z siebie maksimum. Albo ja np. za dużo płacę za jej pracę. To jest karygodny błąd. Tego nie powinno się robić. Mam taką sugestię, że najpierw dobrze poznajmy te zadania, czyli próbujmy to wszystko wykonywać, co miałby wykonywać taki nowo zatrudniony pracownik, i później delegujmy, ale konkretne zadania, w przypadku których my już doskonale rozumiemy, ile czasu zabiera ich wykonanie, czy ten pracownik pracuje wydajnie, czy może mało efektywnie i powinniśmy go zagonić do cięższej pracy. Ja miałem jeszcze jeden problem i nadal go mam. Jestem zbyt dobry dla pracowników. Jak już kogoś zatrudniam, to staram się, żeby czuł się dobrze u mnie w firmie. Z kolei tego dylematu kompletnie nie mam, jak pracuję z zewnętrznymi podwykonawcami, czyli osobami, które zatrudniam do wykonywania konkretnych zadań, ale nie zatrudniam ich bezpośrednio u mnie w firmie, tylko po prostu zlecam im zadania projektowo, rozliczamy się bądź projektowo, bądź godzinowo, w zależności od charakterystyki zadań, które dla mnie wykonują. Tam nie mam stresu, żeby wymagać, żeby ochrzanić, jeśli trzeba, a w przypadku pracownika, którego zatrudniam na etat bądź ekwiwalent, zawsze mam z tym jakiś problem, zawsze staram się go przede wszystkim dobrze wyedukować. I to, przyznaję, było wykorzystywane i nadużywane także w mojej firmie. Więc zdecydowanie nie jest to coś, co należy robić zbyt wcześnie, czyli nie należy zbyt wcześnie zatrudniać pracowników. Ten punkt jest bardzo ważny, bo to jest najprawdopodobniej największy koszt, jaki będziecie mieli w swoich firmach, i również największa przeszkoda w skalowaniu tych firm prawdopodobnie.

8. Nie ma nic złego w tym, że chcę być jednoosobową firmą.

I dojście do takiego przekonania trochę czasu mi zajęło. Bo wydawało mi się, że bycie takim solopreneurem to coś, co jest takim wybrykiem natury. Nie po to przedsiębiorstwa istnieją, żeby być jednoosobowymi firmami, żeby rosnąć, nie pozwalając zarabiać pracownikom, których zatrudniają. I to było takie przekonanie w mojej głowie, które gdzieś tam tkwiło dosyć głęboko i powodowało, że świadomie, podświadomie czułem się z tym źle. Ale już się z tym pogodziłem. Zastanawiałem się też, czy to, że chcę być jednoosobowy, w jakimś stopniu ogranicza potencjał mojej firmy. Oczywiście, że tak. Bo jeżeli nie mam takich najbliższych współpracowników, to bardzo dużo rzeczy jest na mojej głowie. Czyli nie do końca pracuję efektywnie. Ale jak wspominałem, mam już podwykonawców do takich zadań, jakie są powtarzalne, które uznaję za z jednej strony obciążające, a z drugiej za takie, których wykonywać nie powinienem. I zastanawiałem się właśnie, czy ja nie jestem przypadkiem gorszy od innych przedsiębiorców, którzy rzeczywiście skalują swój biznes przez zatrudnianie kolejnych osób. Nie czuję tak. Kiedyś tak czułem, a w tej chwili uważam, że to jest moja nietypowa droga robienia biznesu. I skoro mój biznes, moja firma jest pomocna dla innych, czyli dostarcza wartość klientom, Wam, w takim zakresie, w jakim tego oczekujecie, to dlaczego miałbym się przejmować takimi opiniami, że być może powinienem skalować się właśnie w taki sposób: zatrudnianie, zwiększanie kosztów itd. Nie przejmuję się dzisiaj tymi opiniami.

9. Nie da się zrobić wszystkiego. Automatyzuj wszystko co można zautomatyzować.

Ten punkt wiąże się z poprzednim – nie da się zrobić wszystkiego. Więc muszę automatyzować wszystko, co się da, a co do reszty, muszę decydować, czy to robię sam, czy po prostu odpuszczam. I dzisiaj stoję na takim stanowisku, że automatyzować rzeczywiście da się bardzo wiele rzeczy i automatyzacja jest zdecydowanie tańsza niż zatrudnianie pracowników, nawet jeżeli płacimy za usługi, które nam je realizują. Plus automatyzacji jest też taki, że w dużej mierze jest ona pozbawiona tego czynnika ludzkiego, że jest niezawodna, oczywiście w tych obszarach, którymi się zajmuję, poza drobnymi problemami jak awaria systemu. A co do reszty, to po prostu muszę dużo odpuszczać i rzeczywiście to robię. Wielu rzeczy, które robiłem wcześniej manualnie, już dzisiaj nie robię, jeżeli nie uda mi się ich zautomatyzować. Czyli podejmuję taką świadomą decyzję, że nie chcę mieć pracowników, automatyzuję wszystko, co się da, a to, czego się nie da, po prostu odpuszczam. Oczywiście zawsze jest taki obszar, gdzieś tam pośrodku jeszcze, kiedy nad czymś pracuję i podejmuję decyzję, uczę się procesu, po to, żeby móc go zautomatyzować. I to zabiera czas.

10. Nie ulegaj fetyszowi skalowania firmy poprzez zwiększanie kosztów, np. ładne biuro, duża liczba pracowników, spore przychody, ale za cenę dużych kosztów.

To trochę powtórzenie poprzednich, ale z innej perspektywy. Punkt, który myślę, że jest bolączką bardzo wielu przedsiębiorców, start-upów, takich firm, które zaczynają, posiłkując się pieniędzmi zewnętrznymi – im się wydaje, że do szybkiego osiągnięcia wyników muszą szybko zwiększać koszty, skalę swojego działania, co sprowadza się do zwiększania kosztów. Czasami w parze ze zwiększaniem kosztów nie idzie wzrost przychodów albo nie idzie na tyle duży wzrost przychodów, żeby firma okazywała się zyskowna. Czasami jest tak, że firmy latami inwestują i odraczają ten moment, w którym osiągną realne zyski. I teraz pytanie: czy to jest sensowny model działania? Z mojej perspektywy to jest coś takiego, co nie służy niczemu – tu się może nie zgodzić ze mną wielu przedsiębiorców, którzy uznają, że można przez długi czas działać w ten sposób. Pewnie tak, tylko pytanie: czemu miałoby to służyć, że moja firma wychodzi na zero, czyli osiąga przychody równe kosztom, per saldo w skali roku? Przepalamy czas, ale nie generujemy zysków, pieniędzy, które mogłyby być przeznaczone jako zysk dla naszych udziałowców, czyli właścicieli firmy, chyba że wyciągamy te pieniądze z firmy w jakiś inny sposób. Jednocześnie takie skalowanie to jest coś, co powoduje, że wzrasta odpowiedzialność za wiele czynników. Bo jeżeli mamy wielu pracowników na pokładzie, to jesteśmy jako przedsiębiorcy za nich odpowiedzialni. Jeżeli mamy inwestorów, którzy włożyli swój kapitał w firmę, to też jesteśmy odpowiedzialni za to, żeby gdzieś uzyskać dla nich jakiś zwrot od tej inwestycji. Pod adresem jakoszczedzacpieniadze.pl/092 zalinkuję Wam takie świetne case study firmy Twenty20, w którym jej prezes przedstawia błędy popełnione przy zatrudnianiu pracowników, przy zwiększaniu przychodów i co wynika z tego, jak zbyt późno zauważy się, że firma rzeczywiście ma problem z generowaniem nadwyżek finansowych. 

11. Im mniej zobowiązań, tym lepiej.

To uwalnia głowę, pozwala gdzieś się wyrwać z tej gonitwy. Więc jeżeli możecie, to tnijcie zobowiązania do spodu. To są zobowiązania w stosunku do wszystkich. Czyli po pierwsze nie mam pracowników, nie mam zobowiązań w stosunku do nich, po drugie – nie mam inwestorów i zobowiązań w stosunku do nich, ale też to jakby uwalnia mnie od przeżywania w jakiś intensywny sposób ewentualnych błędów czy porażek. Jestem odpowiedzialny za wszystko, co robię, jednocześnie w dowolnym momencie mogę zwinąć firmę, bo nie zrobię tym nikomu krzywdy, co jest niesamowicie uwalniające. Nie boję się ryzykować, bo wiem, że nikt ode mnie nie zależy, poza moją rodziną. Czyli mogę postawić na jakiś projekt, który przemyślałem, że powinien dać zysk, zaplanowałem go w jakiś sposób, pewności nie mam, ale stawiam tylko swoje pieniądze, to są tylko pieniądze i aż pieniądze. Staram się nie deklarować też w stosunku do partnerów, kontrahentów niczego, czego nie mogę im dostarczyć. I im dłużej funkcjonuję, im bardziej jestem niezależny od pojedynczych dużych klientów, tym łatwiej jest mi ciąć takie dosyć duże zobowiązania. Tu kieruję się też taką zasadą…

12. Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu.

I od początku firmy starałem się dbać o to, żeby mieć 100% udziałów we własnej firmie, nie rozdrabiać się, czyli wolę mieć 100% biznesu, który przy niskich kosztach operuje i być może osiąga jakiś tam dochód, niż być np. udziałowcem 10-procentowym w jakiejś olbrzymiej firmie, która co prawda ma dużo większe przychody, ale też ma rozdmuchane koszty. Cenię to, co już udało się osiągnąć. Za tym idą kolejne przekonania, które zdobyłem.

13. Nie wierz, że klient ma zawsze rację.

Bo nie ma zazwyczaj racji. Albo ci klienci, którzy najgłośniej krzyczą, wcale nie muszą mieć racji. Oczywiście trzeba słuchać tego, co mają do powiedzenia klienci, ale też nie można w to bezwzględnie wierzyć. Ja bardzo długo w to wierzyłem, że klient ma zawsze rację, i byłem też bardzo dużo w stanie poświęcić, żeby klientowi zrobić dobrze. Mówię tu głównie o takich sytuacjach z przeszłości, z pracy na etacie, ale wydaje mi się, że to prowadzi do takiej patologii, że po prostu jest wielu klientów, którzy wykorzystują swoją pozycję, uznają, że skoro to oni płacą, to im się wszystko należy. Z drugiej strony klienci często mają jakieś sugestie dotyczące tego, jak nasze produkty powinny być rozwijane.

14. Nie ma sensu dopieszczać wszystkich klientów.

Warto pozwolić tym klientom, których oczekiwania nie są w pełni zgodne z tym, co my chcemy zrealizować jako firma, odchodzić z kwitkiem. To jest tak, że nigdy nie uda się zadowolić wszystkich. I dla własnego dobra trzeba wręcz ucinać współpracę z tymi klientami, którzy powodują najwięcej problemów, nawet takimi, którzy generują dla nas najwięcej przychodów, ale jeżeli sprawiają jednocześnie najwięcej problemów, to po co nam to? Rozdrabniamy się, tracimy naszą energię życiową, jednocześnie jeszcze bardziej uzależniamy się od klientów, którzy przynoszą naszej firmie sporo pieniędzy.

Ja mam taką strategię, że dostarczam konkretne produkty i staram się, żeby tych klientów było jak najwięcej. Owszem, w przypadku takich produktów jak książka, moje kursy, występy, staram się zadowolić większość. Czyli dostarczyć dobry produkt dla przeważającej części. Teraz pewnie 10% klientów będzie chciało coś więcej, zacznie narzekać, mówić, że tutaj czegoś brakuje, tam czegoś brakuje. Jeżeli te głosy są nieliczne, to nawet jeżeli są głośne, to my sami musimy sobie odpowiedzieć, czy warto się naginać, czy to jest spójne z tym, co chcemy zrobić. Czy np. taka dobra sugestia albo czasami wręcz zapotrzebowanie z Waszej strony na to, żeby Michał Szafrański dostarczył Wam aplikację do zarządzania budżetem domowym, to jest coś, co jest zgodne z moimi planami, oczekiwaniami, wizją przyszłości mojej firmy, czy nie. Owszem, rozumiem tę potrzebę, fajnie by było to zrobić, ale jaki tak naprawdę jest koszt tego wszystkiego? Co zaryzykuję, żeby to zrobić? Nie zawsze warto słuchać klientów, zwłaszcza tych najbardziej krzyczących.

Mnie się wydaje, że po prostu jako przedsiębiorcy musimy w sobie pielęgnować pewność tego, co robimy, ale też jednocześnie wykształcać sobie pewną skromność, aby nie być kimś takim, kto się odcina od klientów – absolutnie tego nie sugeruję. Czyli z jednej strony słuchać, co mówią klienci, z drugiej – dystansować się do tego, co się słyszy. Dać sobie czas na takie przemyślenie, bo pośpiech w biznesie zdecydowanie nie jest dobrym doradcą. Pomimo że zewnętrzny świat pędzi, jeżeli my realizujemy jakąś swoją strategię, to po prostu idziemy swoją drogą, my sami dla siebie jesteśmy punktem odniesienia.

15. Mocno ograniczaj rozdawnictwo swojej energii i czasu.

I podam parę przykładów. Konferencje czy występy w mediach to jest coś, co jest superfajne, świetne, daje taki zastrzyk energii i pozytywnych emocji. Być może osoby, które to oglądają, podchodzą do tego: „super, to jest wspaniałe”. Ale to jest chwilowe. Ponieważ z drugiej strony trzeba się bardzo rzetelnie jako przedsiębiorca przyjrzeć rachunkowi zysków i strat, bo dla mnie kilkuminutowy występ w telewizji to jest najczęściej cały dzień w plecy. Załóżmy, że idę do telewizji śniadaniowej, to nerwówka zaczyna się dzień wcześniej. Jest występ, a po nim te emocje opadają do połowy dnia i w zasadzie w drugiej jego części też się trudno zabrać do jakiejś konkretnej pracy. I w efekcie kilkuminutowy występ to jest dzień w plecy. I teraz pytanie: czy ja chcę poświęcać ten czas, żeby przez kilka minut pokazać się w telewizji? Oczywiście na początku to jest fajne, ale później rzeczywiście zacząłem widzieć koszt każdego takiego występu.

Podobnie konferencje. Dobra prezentacja i wystąpienie na konferencji to jest co najmniej tydzień przygotowań, a najczęściej nawet trzy – po to, żeby fajnie przygotować prezentację, przećwiczyć ją, wyjść i się pokazać. I jeżeli takich konferencji jest kilka w roku, to ile czasu trzeba na takie rzetelne przygotowanie przeznaczyć? Może się uzbierać nawet kilka miesięcy. Czy to jest warte tego efektu, który uzyskujemy? Gdzieś te bariery i ograniczenia trzeba sobie jednak stawiać, żeby tego czasu za bardzo nie marnować.

16. Lepiej robić mniej, a lepiej.

W moim biznesie jednoosobowym ma kolosalne znaczenie, na co ja przeznaczę kolejne dwie godziny czy 10 godzin swojego czasu. Jakie są te koszty alternatywy, którą mógłbym w danej chwili wykonywać, co by było, gdybym tę energię przeznaczył na coś innego? I w zasadzie możecie to doskonale zaobserwować na przykładzie książki Finansowy ninja, bo przy takich publikacjach tradycyjne wydawnictwa idą w ilość, czyli dostarczają bardzo dużo książek, a później co się okazuje? Że one w zasadzie nie mają nawet czasu na to, żeby każdą z tych książek spokojnie promować, w długim okresie również proponować czytelnikom. Wiadomo – jak się produkuje dużo, to co chwilę przeskakuje się z jednej książki na drugą. A moim zdaniem sztuka polega na tym, żeby właśnie poza tym, że się napracujemy, to tworzyć takie produkty, które są ponadczasowe. Zamiast 10 projektów rocznie, realizować jeden, dwa, które przyniosą nam tyle samo pieniędzy. I teraz kwestia tego, żebyśmy chcieli z jednej strony zaufać sobie, a z drugiej – doprowadzić do tego, żeby wyciskać z każdego projektu, który realizujemy, jak najwięcej korzyści zarówno dla klientów, jak i dla nas.

17. Musisz mieć zapewnione finansowanie dla swojej firmy.

Z moich doświadczeń wynika, że takie finansowanie powinno być zapewnione co najmniej na rok od startu. Ja nie jestem zagorzałym przeciwnikiem kredytów inwestycyjnych, w zasadzie można powiedzieć, że moją firmę też finansowałem kredytem, bo wziąłem kredyt hipoteczny refinansujący zakup mieszkania wcześniej za gotówkę – po to, żeby mieć pieniądze na spokojne rozbujanie mojego bloga. To nie było tak, że rozpocząłem prowadzenie bloga, gdy już zarabiałem na nim pieniądze. Decyzję o odejściu z etatu podjąłem, zanim jeszcze zarabiałem pieniądze na blogu, które umożliwiłyby finansowanie naszego życia. Więc jak najbardziej można się posiłkować kredytami, ale trzeba to robić w sposób mądry. W szczególności odradzam przedsiębiorcom korzystanie nadmierne z kredytów obrotowych, bo to jest coś, co powoduje, że tracimy kontrolę nad tym, ile pieniędzy w firmie rzeczywiście mamy do dyspozycji. Kluczowe jest, żeby jak najszybciej doprowadzić do tego, że w firmie pojawia się dochód, czysty zysk, bo to jest tak naprawdę potwierdzenie tego, że prowadzenie firmy ma sens. Wracam do tego, co mówiłem wcześniej, że wychodzenie na zero w mojej opinii nie ma sensu. Firma ma zarabiać, a skoro ma zarabiać, to dlaczego miałaby się posiłkować zewnętrznymi pieniędzmi? Jeżeli na początku mamy pieniądze na finansowanie firmy, to dużo łatwiej będzie nam wytrwać w takim spokojnym prowadzeniu biznesu do czasu, kiedy te pieniądze w planowy sposób od klientów się pojawią. A później to już kwestia tylko i wyłącznie rozbujania.

18. Firma to nie wszystko.

My jako przedsiębiorcy mamy taką tendencję do tego, żeby rzeczywiście rzucać wszystko, co jest wokół, i po prostu zapracowywać się. To nie o to chodzi. Każdy z nas musi oczywiście sobie odpowiedzieć sam na to, co jest dla niego w życiu istotne, ale te inne obszary, jak rodzina, hobby, sport, odpoczynek, to, że ładujemy bateryjki, że mamy te wolne cykle, kiedy też dajemy sami sobie szansę na to, żeby pojawiły się jakieś fajne wnioski nieproszone, żeby uwolnić tę swoją kreatywność, wyjść z siebie, stanąć obok, spojrzeć na to, co robimy, to jest pioruńsko ważne. Ja się strasznie długo tego uczyłem, nadal się uczę i jest to strasznie trudne dla mnie, ale muszę sobie to gdzieś wielkimi czcionkami wypisać, żeby to rozumieć, że firma to nie wszystko. 

19. Nie brnij bez sensu. Odpuszczaj, gdy widzisz, że coś nie idzie.

To oczywiście wymaga refleksji. W moim przypadku bardzo pomaga takie cotygodniowe przejrzenie tego, co robię, czyli przegląd mojego biznesu, i dodatkowo takie spotkania całodniowe sam ze sobą raz na kwartał z pytaniem, gdzie jestem, po co robię to, co robię, jak mógłbym to robić lepiej, co mógłbym odpuścić, żeby skoncentrować się na tym, co jest naprawdę ważne. Taka refleksja jest bardzo, bardzo konieczna.

20. Ufaj intuicji, a nie podręcznikom biznesowym.

Prawda jest taka, że najlepiej wychodzą mi te rzeczy, w które sam wierzę i które są dla mnie naturalne. Jeżeli nawet ktoś mi mówi, że mógłbym działać w inny sposób, coś robić inaczej, ale ja czuję, że to do mnie nie pasuje, to nie ma sensu na siłę tego wdrażać. Podam Wam przykład: jak zwiększyć sprzedaż książki Finansowy ninja, skoro to jest dzisiaj główne źródło przychodów dla mojej firmy? Mógłbym Was spamować, trzy razy w tygodniu wysyłać maile z kolejnymi powodami, dlaczego warto tę książkę kupić. Nie robię tego, bo nie uważam, że to jest działanie, które jest OK. Uważam, że to jest narzucanie się. I z drugiej strony nie podoba mi się to. Szukam takiego optimum według mnie. Jeśli popełnię jakieś błędy, to liczę na to, że prędzej czy później się o tym od Was dowiem.

21. Nie bój się swoich klientów, ale też nie pozuj, bądź uczciwy, wdzięczny, szczery.

Prowadź taką komunikację, jaką chciałbyś, żeby prowadzono z Tobą. I to jest coś, co w mojej firmie akurat było od samego początku. Ja wiem, że najlepszy biznes robi mi się z osobami, które lubię, w związku z tym jeżeli chcę, żeby ktoś coś ode mnie kupił, to muszę dać się lubić. A żeby dać się lubić, to trzeba coś dla innych zrobić, najlepiej bezinteresownie. Ja wierzę w to, że dobro powraca, wielokrotnie o tym wspominałem, ale z drugiej strony też kluczowe jest takie dawanie z siebie najlepszego, co się ma. I trochę zaufanie. Żeby być taką osobą, która jako przedsiębiorca ufa, że to, co dostarcza, jest czymś wartościowym, że klienci nam pomogą zrobić z tego świetny produkt, nawet jeśli coś w nim nie będzie OK. Czyli dużo wysiłku po naszej stronie. I myślę, że tu bardzo pomaga też takie wyjście z siebie, stanięcie obok, popatrzenie, czy to, co się robi, ma rzeczywiście szansę służyć w jakiś sposób innym, rozwiązywać jakiś konkretny problem, być czymś, co jest obiektywnie dla jakiejś tam grupy osób przydatne, nie dla wszystkich – znowu wrócę do tego, co mówiłem o klientach – ale dla jakiejś grupy, do której my celujemy z naszymi produktami czy treściami.

22. Eksperymentuj, próbuj, doświadczaj, bo prawdziwa nauka wynika z doświadczeń.

Prawdziwa nauka nie płynie z teorii, tylko z tego, że my eksperymentujemy. Kolejne przykłady. Jak się cofniecie trzy lata na moim blogu, to zobaczycie, że ja nie miałem żadnego stałego źródła przychodów. Próbowałem współpracować z firmami i rozpoczynałem działania afiliacyjne dopiero w momencie, kiedy rzeczywiście postawiłem bardzo mocno na afiliację opartą na prostych produktach bankowych, dopiero wtedy rzeczywiście okazało się, że to był złoty strzał. To by się nie okazało, gdybym nie spróbował. Musiałem eksperymentować z różnymi sposobami zarabiania – po to, żeby się przekonać, co jest tak naprawdę tą następną kurą znoszącą złote jajka w moim przypadku. I wiedziałem, że książka też może czymś takim być, ale nie miałem takiej wiary w to, że na pewno to pójdzie aż tak dobrze.

My jako przedsiębiorcy musimy dokonywać takich eksperymentów. Musimy je wykonywać my, a nie tylko patrzeć na to, w jaki sposób eksperymentują inni, bo dzięki temu będziemy mieć własne doświadczenia. Będziemy mogli popełniać też swoje błędy, więc warto w przypadku każdego z takich eksperymentów oszacować, jakie mogą być koszty. One nie muszą być tylko finansowe, ale także wizerunkowe. Tak staram się działać. Ja te błędy również popełniam, więc to nie jest tak, że wszystko, czego się dotknę, udaje się.

23. Systematyczność i powtarzalność są duże ważniejsze od motywacji.

Ten punkt uważam za najważniejszy w prowadzeniu mojego biznesu. Potrafię się zmotywować mocno do pracy, ale dla mnie dużo ważniejsze jest to, że działam według jakiegoś schematu, że traktuję moją firmę jako zajęcie długoterminowe, które nie musi przynosić natychmiastowych korzyści. Żaden projekt, który realizuję, nie musi przynosić natychmiastowych korzyści, ponieważ stopniowo buduję z Wami jakąś relację. Ten proces trwa i muszę jako przedsiębiorca być cierpliwy. Z tego powodu bardziej od takiej chwilowej samomotywacji liczy się to, żeby po prostu systematycznie popychać sprawy do przodu każdego dnia. I to bez względu na to, czy jest dobrze, czy źle. I to właśnie wtedy, kiedy jest źle, to to popychanie spraw do przodu ma kluczowe znaczenie – pomimo przeciwności.

I wymienione przeze mnie punkty uważam za najważniejsze w przypadku takiego solopreneura jak ja. Na koniec powiem Wam jeszcze kilka takich strategicznych założeń co do tego, jak działa moja firma.

Po pierwsze – firma, którą prowadzę, jest strategicznie jednoosobowa. To sobie postanowiłem, i tak będzie. Mam podwykonawców, ale nie chcę zatrudniać pracowników na etacie. Moją strategią jest brak zobowiązań, czyli brak pracowników, niskie koszty, elastyczność decydowania o tym, kiedy pracuję, jak pracuję, czy pracuję. To, że nie mam biura, powoduje, że nie mam też konieczności dojazdów, nie marnuję na to czasu, mam większe możliwości pracy z dowolnego miejsca, nie jestem w zasadzie przywiązany w żaden sposób ani do Warszawy, ani do Polski i teoretycznie mógłbym pracować gdziekolwiek na świecie. Ale ważne jest też to, że przez to, że nie mam zobowiązań, to w dowolnym momencie mogę przestać robić to, co chcę, i świat się nie powinien zawalić – ani mój, ani Wasz tym bardziej. Sama świadomość, że nie masz zobowiązań, to jest coś, co mi bardzo służy, pomaga mi wiedzieć, że jest dobrze – bez względu na to, jak jest.

Po drugie – jeśli nie mam na coś czasu, to znaczy, że robię to nieoptymalnie. To też jest takie głębokie przekonanie, które nabyłem. Więc albo wymyślę sobie wtedy sposób na to, jak to zautomatyzować, albo po prostu w ogóle nie powinienem tego robić. I powiem Wam, że to mi pozwala bardzo szybko teraz podejmować decyzje typu: nie, nie robię tego, coś planowałem, ale nie, za dużo czasu to pochłania, to nie robię tego.

Po trzecie – moja firma jest bardzo mocno związana ze mną, z moim wizerunkiem. Czyli to rodzi pewne konsekwencje, jak się dobrze nad tym zastanowić. Moja firma nie jest takim bytem, który ma trwać pokolenia, bo trudno ją będzie komukolwiek przekazać. Nie jest też czymś, co ja mógłbym czy nawet chciałbym sprzedać – absolutnie nie. Ja nie mam strategii na to, jak wyjść z firmy. Wiele start-upów ma takie podejście: „OK, mamy jakieś tam exit strategy, że teraz zakładamy firmę, zrobimy to i to, doprowadzimy produkt, sprzedaż do takiego i takiego poziomu, pójdziemy do inwestorów i wyciągniemy bardzo dużo hajsu, będziemy leżeli na plaży czy gdzie indziej i nic nie robili”. Ja nie mam takiej strategii. Jedyną strategią wyjścia z mojej firmy jest to, że po prostu zamknę moją działalność gospodarczą. Ale to nastąpi wtedy, kiedy już nie będę chciał robić tego, co robię.

I za tym idzie ostatnia kwestia. Skoro moim celem nie jest budowanie wartości firmy jako takiej, to pytanie: jaki jest cel jej funkcjonowania? Mówiąc z finansowego punktu widzenia, to priorytetem firmy jest generowanie dla mnie zysku i wyprowadzanie go w legalny sposób poza firmę. Czyli to nie firma akumuluje kapitał, tylko jest ona dla mnie takim wehikułem, który służy do zarabiania pieniędzy, nie służy żadnym innym celom. To po co ja mam generować koszty? One powinny być minimalne, ponieważ dla mnie liczy się maksymalizacja zysku.

I tu wracamy do początku i tych założeń, które mam. Dzisiaj moją kluczową działalnością jest tworzenie treści i dzielenie się wiedzą – i to jest coś, co ja robię sam, co bardzo trudno jest mi komukolwiek oddać i kogokolwiek wykształcić, bo miałbym bardzo duże poczucie tego, że to już nie jestem ja. Oczywiście można zastanawiać się nad tym, jak ten blog rozbujać, jak spowodować, że tam będzie tych treści więcej od różnych autorów itd., ale tak jak mówię, to nie jest moja strategia. Może inni blogerzy taką mają, ale nie ja. I teraz jeżeli dobrze zastanowicie się nad tym, co jest celem, czyli jeżeli moim osobistym celem jest tworzenie treści, dzielenie się wiedzą – a celem firmy jest generowanie zysków – to w zasadzie edukować mógłbym za darmo bez firmy. I być może kiedyś taki moment nastąpi. Po co mi firma, jeżeli to, co jest główną działalnością, mogę wykonywać bez niej.

I z taką refleksją Was zostawiam. Oczywiście firma przydaje się, bo jednak jakieś koszty od czasu do czasu powstają. Nawet z działalnością blogową pojawiają się dosyć konkretne koszty. Utrzymanie systemu newsletterowego to jest kilka tysięcy dolarów rocznie, więc czemu miałbym te koszty ponosić z własnej kieszeni? I tak je ponoszę z własnej kieszeni, ale mogę dzięki firmie przynajmniej część z nich odzyskać.

To tyle w dużym uproszczeniu, mam nadzieję, że to było przydatne. Przypominam, że link do tego artykułu, o którym wspominałem, znajdziecie w notatkach do tego odcinka podcastu, pod adresem jakoszczedzacpieniadze.pl/092.

Najprawdopodobniej następny odcinek będzie o tym, jak motywuję się do pracy, bo takie pytania ostatnio pojawiały się i w mailach, i na Facebooku. Spróbuję niedługo taki odcinek nagrać.

A teraz dziękuję Ci za wspólnie spędzony czas i życzę skutecznego przenoszenia swoich celów finansowych na wyższy poziom. Trzymaj się i do usłyszenia!