Budżet domowy 2024 – gotowy szablon dla MS Excel, Numbers i arkusz Google Docs

Nowy szablon budżetu domowego na rok 2023 / 2024 – to mój prezent pod Wasze choinki. Jak co roku daję Wam gotowca, który pomoże śledzić domowe finanse.

Ufff… Wyrobiłem się z publikacją nowego szablonu budżetu domowego tuż przed świąteczno-noworoczną przerwą, a to jest idealny czas żeby zabrać się za planowanie domowych finansów. Zwłaszcza, jeśli ktoś planuje wdrażanie pozytywnych zmian i większą kontrolę nad budżetem od Nowego Roku.

W tym roku próbowałem zrealizować jednocześnie dwa cele:

• Zachować dotychczasowy wygląd i sposób działania szablonu budżetu – bo bardzo go sobie chwalicie. Ten cel udało mi się zrealizować w 100%. Założę się, że na pierwszy rzut oka nie dostrzeżecie żadnych różnic i dokładnie o to chodziło.
• Wprowadzić poprawki i wyeliminować wszystkie błędy, które zgłaszaliście mi na przestrzeni 2020 r. Tu w szczególności zależało mi na zapewnieniu takiej samej jakościowo pracy z arkuszem w Google Sheets i aplikacji Numbers na Macu – identycznej jak w Excelu. Na chwilę obecną uważam to zadanie za pomyślnie zrealizowane (aczkolwiek wiem, że w Waszych testach mogą ujawnić się jakieś niedoskonałości).

Trudno udoskonalać coś, co uznajecie za dobre. Jeśli dobrze korzysta się Wam z zeszłorocznego szablonu – to możecie przy nim pozostać. Nie dodałem w tym roku żadnych nowych funkcjonalności. Skupiłem się tylko na małych poprawkach.

Tradycyjnie najbogatszą funkcjonalność arkusza zapewnia wersja dla Microsoft Excel. Wersja Google Docs odwzorowuje ją niemalże w pełni. Przypominam, że można już bezpłatnie korzystać z usługi Excel Online w usłudze Microsoft OneDrive oraz aplikacji Excel na telefonach. To podpowiedź dla tych wszystkich osób, które proszą mnie o udostępnienie wersji dla Libre Office i innych aplikacji. Takowych oficjalnie nie będzie, ale śmiało podzielcie się, jeśli przeniesiecie tam mój szablon. 🙂

Zapraszam do lektury i pobrania szablonu budżetu 2024 w PLN lub w wersji dla innych walut (GBP, EUR, NOK). 🙂

Prowadzenie budżetu domowego 2024

Zanim przedstawię nowy szablon, to mam kilka ważnych uwag:

1. Nie każdy musi prowadzić budżet! Jeśli tego nie lubicie (a mało kto to lubi) i jednocześnie osiągacie swoje cele finansowe bez budżetowania, to… wcale nie musicie go prowadzić. Pisałem o tym we wpisie Jak oszczędzać bez budżetu domowego. Dla jasności: ja już od jakiegoś czasu nie planuję co miesiąc budżetu, ale nadal bardzo dokładnie spisuję i kontroluję wydatki.
2. Ale istnieje wiele powodów, dla których warto prowadzić budżet. Warto żeby robiły to głównie te osoby, które mają poczucie, że finanse wymykają się im spod kontroli. Nie wiedzą, co się u nich dzieje z pieniędzmi. Budżetowanie to świetny sposób na stopniowe odzyskania poczucia kontroli i sprawczości. Przeczytaj też: 20 historii dlaczego warto prowadzić budżet domowy.
3. Planowanie budżetu i spisywanie wydatków, to nie to samo! Niektórzy mylą te pojęcia i stosują wymiennie a to błąd. Generalnie możliwe jest planowanie budżetu bez spisywania wydatków i spisywanie wydatków bez wcześniejszego planowania budżetu, ale najlepsze efekty osiąga się dzięki połączeniu tych czynności. Najpierw tworzymy teoretyczny plan, a potem weryfikujemy czy rzeczywiście dysponujemy pieniędzmi zgodnie z tym planem (i ew. zauważamy rozbieżności).
4. Da się planować budżet nawet przy nieregularnych zarobkach. Taka nieregularność to przekleństwo właścicieli małych firm. Więcej o tym, jak sobie z tym radzić, pisałem tutaj: Budżet domowy przy nieregularnych zarobkach.
5. To normalne, że na początku budżet będzie Ci się rozjeżdżać! Właśnie po to go prowadzimy, aby nauczyć się prawidłowych oszacowań, zarządzania pieniędzmi itp. Jeśli dopiero się tego uczymy, to normalne, że nasza rzeczywistość nie będzie pokrywała się z planami. Ale trening czyni mistrza!

Budżet domowy 2024 – szczegółowa lista zmian

Dla osób korzystających z mojego szablonu budżetu na rok 2020 nie zmienia się absolutnie nic. Arkusz wyglada dokładnie tak samo.

Poprawki zaszły w jego tle. Mówiąc wprost – naprawiłem niedociągnięcia wynikające z konwersji arkusza Excel do innych narzędzi. Poprawiłem też błędy, które zgłaszaliście w komentarzach. Oto lista najważniejszych poprawek:

1) Pole G1 = Poprawka formatowania daty wyjściowej do obliczeń. Część z Was zgłaszała, że w przypadku różnych ustawień regionalnych komputera z Excelem pojawia im się błąd #ARG w tym polu i niestety niepoprawnie liczą się dni tygodnia widoczne w arkuszu. Ten błąd został już rozwiązany i tym razem wszystko powinno przeliczać się automatycznie – także w starszych wersjach Excela.

Oczywiście gdybyście mieli problem z zawartością tego pola, to najprościej rozwiązać go ręcznie wpisując do tego pola pełną datę z pierwszym dniem aktualnego miesiąca – zgodnie z formatem Waszego komputera (no ale chyba nie trzeba już tego robić).

2) Pole I56 = Podświetlanie kolumny z aktualną datą (także w GDocs). To był olbrzymi problem w zeszłorocznym arkuszu. Działało w Excelu, nie działało w Google Docs i trzeba było ręcznie modyfikować formułę, z czym nie wszyscy sobie poradzili. Teraz ten błąd już naprawiłem. Nie dość, że nowa formuła powinna działać w starszych wersjach Excela, to także została przeniesiona do GDocs. Co do Numbers = nie wiem jak zrobić podświetlanie, więc tam po prostu go nie ma. 🙂

Formuła została naprawiona tak, że obecnie tylko jeden dzień w roku jest podświetlany jako aktualny. W zeszłorocznym szablonie błędnie podświetlany był ten sam dzień w każdym miesiącu (czyli np. 16-ty świecił się zarówno w styczniu, lutym,… jak i grudniu). Naprawione.

Wiem od Was, że to automatyczne podświetlanie na żółto kolumny z bieżącym dniem miesiąca to jest mega pożądana rzecz! Dzięki temu od razu widzicie, gdzie wprowadzić wydatki z dzisiejszego dnia. Trudno przeoczyć. Zaznaczenie przesuwa się automatycznie na kolejne dni w zależności od aktualnego dnia miesiąca. To chyba najważniejsza zmiana w zeszłym roku pod względem ergonomii i jednocześnie olbrzymia zachęta do tego, by wprowadzać dane na bieżąco.

3) Pole D20 = Poprawne pokazywanie liczby dni do końca miesiąca. Oj tu się działa magia, ale już poprawiłem. Tylko na przykładowym arkuszu (zakładka: PRZYKŁAD) zostawiłem starą formułę żebyście mogli zobaczyć sposób działania arkusza.

4) Pole B29 = Poprawne pokazywanie postępu miesięcznego. Tu zaszło sporo zmian:

• Formuła bierze pod uwagę rzeczywistą długość miesiąca – także przy wyliczaniu postępu procentowego.
• Jeśli miesiąc jest zakończony (minął) – to formuła poprawnie pokazuje postęp dniowy, np. 31/31 dni oraz procentowy = 100%.

5) Wycentrowanie w pionie wszystkich pól liczbowych. To kosmetyka, ale pomaga przy zmianie wielkości czcionek i wysokości wierszy. Ma też znaczenie, jeśli ktoś konwertuje Excela do innych formatów z innymi czcionkami standardowymi.

6) Poprawienie formuł liczących koszty kategorii „Jedzenie” w arkuszu dla Numbers. Nadal nie wiem dlaczego ten arkusz się rozsypywał przy konwersji, ale w nowej wersji nie ma już tego błędu.

7) Podobnie jak ostatnio rok wystarczy zmienić już tylko w jednym miejscu – w komórce D2 arkusza „CAŁY ROK”. Automatycznie uzupełniany jest on wtedy na wszystkich innych zakładkach – także na zakładce „STAN KONT”, gdzie w opisach podany jest poprzedni rok. W efekcie tej zmiany arkusz jest już w pełni przygotowany do wykorzystywania nie tylko w 2021, ale i w kolejnych latach. Jeśli za rok nie wprowadzę kolejnych poprawek = to i tak macie gotowy szablon budżetu na kolejne lata – dosłownie jednym kliknięciem. 🙂

8) Przypominam, że na zakładce ”CAŁY ROK” automatycznie wypełniana jest liczba miesięcy, z których jest liczona średnia miesięczna. Wyliczana jest ona na podstawie aktualnej daty, ale zostawiłem zaznaczenie tego pola na żółto (komórka J44), aby można ją było skorygować, np. gdy chcecie już po rozpoczęciu kolejnego miesiąca przeprowadzić analizę średnich wydatków w poprzednich miesiącach.

Szablon budżetu 2024 – podstawowe informacje

Podobnie jak dotychczas:

• Udostępniam trzy podstawowe wersje szablonu budżetu domowego – dla aplikacji Microsoft Excel, Numbers dla Mac oraz jako arkusz Google Docs. Dołożyłem starań, by arkusz działał w sposób maksymalnie zbliżony. Nie pytajcie o inne wersje – nie będzie ich. Jeśli potrzebujecie np. wersji dla OpenOffice, to proponuję ściągnąć arkusz w formacie ODS bezpośrednio z Google Docs.
• Obecnie udostępniam arkusze dla waluty PLN, ale docelowo uzupełnię je o wersje GBP, EUR i NOK. Dla jasności: sam arkusz nie oferuje obsługi wielu walut i ich automatycznego przeliczania. Trzeba zdecydować się na walutę główną arkusza i następnie samodzielnie dokonywać przeliczeń zakupów w innych walutach.
• Poza budżetowaniem arkusza zawiera zakładkę z listą kont i stanem majątku. Arkusz nie umożliwia co prawda śledzenia przepływów pieniężnych miedzy kontami, ale od wersji 2019 trafiła do niego zakładka „STAN KONT”. Z jednej strony umożliwia ona śledzenie stanu kont, a z drugiej – daje namiastkę liczenia naszej wartości netto. Sposób jej wypełniania omówiony jest w dalszej części artykułu.

Dla jasności: ten arkusz służy do realizacji trzech podstawowych zadań:

• Budżetowania, czyli planowania z wyprzedzeniem przychodów i wydatków w taki sposób, abyście przed rozpoczęciem miesiąca wiedzieli na co przeznaczycie każdą złotówkę zarobków (odkładanie pieniędzy też warto planować).
• Spisywania wydatków, czyli bieżącej kontroli realizacji budżetu albo inaczej mówiąc weryfikowania na ile plany rozmijają się z rzeczywistością. Robi się to po to, aby móc zauważyć, że wydajemy więcej niż założyliśmy i odpowiednio zareagować i zaplanować zmiany w budżecie (np. wydanie mniej pieniędzy na relaks żeby starczyło na ważniejsze potrzeby).
• Śledzenia stanu kont i oszczędności – poprzez spisywanie ich na koniec każdego miesiąca. Metoda może i prymitywna, ale dająca obrazowy raport na temat tego, czy saldo oszczędności rośnie czy maleje.

Ten arkusz nie umożliwia jednak:

• Odnotowywania i śledzenia przepływów finansowych między kontami.
• Pracy z wieloma walutami.

Jak używać szablonu budżetu 2024 – krok po kroku

Szczegółową instrukcję używania szablonu znajdziecie w starszym wpisie “Darmowy szablon budżetu domowego – recepta na kontrolę nad swoimi finansami”. Stamtąd też pochodzi film instruktażowy (UWAGA: na wideo pokazywana jest stara wersja szablonu, ale podstawowe zasady jego obsługi się nie zmieniły).

 

Dla osób, które wolą czytać, zamieszczam instrukcję poniżej:

Krok 1: Przygotuj własną listę kategorii

Zanim rozpoczniesz budżetowanie, to dobrze jest dostosować listę kategorii przychodów i wydatków do własnych wymagań. Służy do tego zakładka “Wzorzec kategorii”. Możecie na niej modyfikować zarówno nazwy kategorii (po to by ustawić je w pasującej Wam kolejności), jak i nazwy podkategorii (zawartość żółtych pól). Wpisane tu dane automatycznie skopiują się do wszystkich arkuszy budżetowych – zarówno podsumowania rocznego, jak i zakładek poszczególnych miesięcy.

W opracowaniu listy własnych kategorii pomoże wpis “Kategoryzacja wydatków, czyli droga do budżetu domowego”. Oczywiście można również oprzeć się na moich propozycjach zawartych w arkuszu.

Jeśli okaże się, że stosujecie mniej kategorii niż przewidziano na nie pól, to po prostu możecie ukryć nieużywane wiersze arkusza na poszczególnych zakładkach miesięcznych. Zdecydowanie odradzam ich usuwania, żeby nie rozsypały się zastosowane w nich formuły.

Krok 2: Zaplanuj cały budżet przed rozpoczęciem miesiąca

Kolejny krok to planowanie przychodów i wydatków. Służą do tego żółte pola w kolumnie C każdego z arkuszy miesięcznych.

Przy każdej z podkategorii przychodów wpisz ile planujesz zarobić w dany sposób w najbliższym miesiącu, a w podkategoriach kosztowych – ile planujesz wydać.

W sekcji “Plan budżetu” u góry arkusza zobaczysz, czy tak zaplanowany budżet się spina, tzn. czy wydatki nie przekraczają kosztów. Jeśli przekraczają, to musisz swój plan odpowiednio zmodyfikować. Jeśli jednak zostaje dodatkowa kwota do rozdysponowania, to od razu zaplanuj na co ją przeznaczysz. Sugeruję od razu nadwyżki przeznaczyć na budowanie oszczędności: powiększenie jednego z funduszy oszczędnościowych lub poduszki finansowej. O tym, w jakiej kolejności oszczędzać, przeczytasz tutaj:

→ Poduszka finansowa, czyli co musisz zrobić, zanim zaczniesz inwestować

Ideą budżetu domowego jest to, aby już na etapie planowania bilansował się on do zera, czyli żeby kwota zaplanowanych przychodów równała się kwocie zaplanowanych wydatków. Takie podejście oznacza, że mamy plan na zagospodarowanie każdej złotówki. I o to dokładnie w tym chodzi.

Krok 3: Spisuj na bieżąco wydatki i śledź realizację budżetu

Kolejny etap, to weryfikacja czy założenia budżetowe nie rozmijają się z rzeczywistością. Aby to sprawdzić, wystarczy na bieżąco spisywać ponoszone wydatki. Służą do tego tabelki z prawej strony każdej z miesięcznych zakładek – w sekcji “Dane szczegółowe – dzień po dniu”.

Zawarte tam pola reprezentują kolejne dni miesiąca. Wpisuj po prostu w odpowiednim polu przychody lub wydatki w danej kategorii w danym dniu. Jeśli chcesz dodać komentarz – po prostu dodaj komentarz. 🙂 Jeśli chcesz wprowadzić więcej niż jedną transakcję w tej samej komórce, wpisz = i następnie wykonaj wpisz działanie, np. 10+5,20.

Wszystkie wpisane tam dane będą automatycznie sumowane w kolumnach “Rzeczywiste przychody” i “Rzeczywiste koszty” i automatycznie będą wpływać na podsumowanie widoczne w sekcji “Rzeczywista realizacja budżetu” u góry arkusza.

Dodatkowo na bieżąco będzie także widać, jaki % zabudżetowanej kwoty wydałeś już w każdej z kategorii.

Krok 4: Analizuj, reaguj i koryguj budżet

Analizować dane można w dowolnym momencie. Na początku warto co tydzień, np. w sobotę, siadać do analizy i zastanawiać się, w jaki sposób poprzesuwać środki między kategoriami, aby budżet się bilansował (czyli by każda złotówka znajdowała swoje „zastosowanie” i jednocześnie by nie wydawać więcej niż się ma do dyspozycji).

To normalne, że na początku szacunki będą się rozjeżdżać z rzeczywistości. Nie należy się tym stresować. Po prostu trzeba nauczyć się odpowiednio wcześnie zauważać problem po to, by znaleźć panaceum zanim stanie się on “problemem brzemiennym w skutki”.

Na koniec każdego miesiąca warto:

• Wejść na zakładkę CAŁY ROK i przeanalizować w jaki sposób wydatki w tym miesiącu mają się do tych z poprzednich miesięcy. W których kategoriach koszty wzrosły? Czy rozumiemy dlaczego? Jak to rzutuje na poziom średniomiesięcznych wydatków? Czy nam się taki poziom podoba, czy może należy wprowadzić jakieś zmiany w nawykach?
• Wejść na zakładkę STAN KONT i zaktualizować informację o stanie poszczególnych kont i oszczędności. Tu także porównanie miesiąc do miesiąca powie nam, czy ogólnie nasza sytuacja finansowa się poprawia, czy ulega pogorszeniu.

Jeszcze kilka zdań o aktualizacji nowej zakładki STAN KONT:

• Wszystkie zmiany wprowadza się tam ręcznie (nic się znikąd nie kopiuje).
• Najpierw należy utworzyć tzw. „saldo otwarcia” listy kont i zobowiązań (na koniec 2023 r.). Na początek trzeba zdecydować, czy chcemy śledzić tam wyłącznie stan kont pieniężnych (gotówka, konta bankowe, lokaty, waluta), czy również saldo inwestycji (np. konta w funduszach inwestycyjnych, konta maklerskie itp.), czy również szeroko rozumiany stan majątku (wartość nieruchomości, pojazdów itp.). To indywidualna decyzja. Można zacząć od zasobów pieniężnych i stopniowo dodawać kolejne składniki. W maksymalnym zastosowaniu zakładka ta może pokazywać naszą wartość netto – tu znajdziesz instrukcję jak przygotować takie zestawienie. Tu istotna wskazówka: jeśli chcemy oszczędzać na konkretne cele, to warto utworzyć celowe konta oszczędnościowe, np. służące do budowy poduszki finansowej, uzbierania na wakacje itp.
• Następnie co miesiąc należy aktualizować stan wszystkich kont i zobowiązań (najlepiej na koniec danego miesiąca). Służą do tego kolejne kolumny zakładki STAN KONT.
• Oszczędności – dopisujemy na konta, na które je wpłaciliśmy. Jeśli z budżetu wynika, że udało się odłożyć np. kolejne 500 zł, to należy je ręcznie dopisać do stanu tego konta, na które przelaliśmy tę kwotę.
• Jeśli musimy skorzystać z oszczędności, to „podbieramy” je z konkretnego konta i traktujemy jako „przychód” w danym miesiącu budżetowym (źródłem tego przychodu jest np. poduszka finansowa lub fundusz celowy).
• Aktualny stan posiadania widać w wierszu „Stan oszczędności po uwzględnieniu długów”.

Budżet to pierwszy krok…

Na koniec mam apel – nie ograniczajcie swoich działań w obszarze finansów do prowadzenia budżetu i stopniowego budowania oszczędności. Edukujcie się, poszerzajcie wiedzę finansową, nie bójcie się testować jej w praktyce (w maksymalnie bezpiecznych warunkach) i zdobywajcie praktyczne doświadczenia. Jeśli marzycie o świetnej sytuacji finansowej (a może i wcześniejszej emeryturze), to nie wystarczy mądrze gospodarować budżetem i oszczędzać. Przyda się także podnoszenie swoich kwalifikacji, umiejętne negocjowanie, osiąganie małych celów (nie tylko finansowych), które stają się dobrym budulcem naszej pewności siebie i poczucia sprawczości – bycia panią lub panem własnego losu.

Nawet, jeśli nie dysponujecie nadwyżkami finansowymi (a jako takie definiuję środki wykraczające ponad obszerną poduszkę finansową = w moim przypadku 2-letnią), to warto zdobywać wiedzę z obszaru inwestowania. Znam wiele osób, które skupiły się kiedyś na zarabianiu i oszczędzaniu, i dzisiaj dysponują sporymi oszczędnościami, ale… nie mają wiedzy jak je mądrze pomnażać, czy nawet tylko chronić odłożony kapitał. A to kluczowe, aby to zgromadzony kapitał mógł pracować dla nas – po to żebyśmy my nie musieli pracować zarobkowo.

O tym, jak realizować swoje cele finansowe, zawodowe i życiowe – rozmawiamy właśnie w „Klanie Finansowych Ninja”. To unikalne połączenie świetnej społeczności oraz pakietu 10 różnych usług, które dostarczam dla Klanowiczów. To przestrzeń, którą sami Klanowicze określają jako unikalne miejsce w internecie: kulturalne, pełne specjalistów w różnych obszarach, osób nastawionych na wymianę wiedzy i doświadczeń.

„Klan dla mnie to 1000-osobowy mastermind – masa wartościowych ludzi, eksperci z różnych branż, pozytywne dyskusje, zero hejtu, wylęgarnia pomysłów i ich id razu konstruktywna krytyka – to nie jest zwykłe forum dyskusyjne to największy w Polsce mastermind.

A poza tym to co daje od siebie Michał przeszło moje najśmielsze oczekiwania – live’y z ekspertami, oferty specjalne typu Finax i jego bardzo budujący udział na forum.”

Bartosz Błądek – Klanowicz

Zapisy do #KFN już się zakończyły. Kolejny nabór zorganizuję prawdopodobnie dopiero w 2024 r., ale nie obiecuję. Tak już mam, że generalnie się nie spieszę. ? Robię wszystko wolniej niż bym sobie tego życzył, ale za to bez kompromisów pod względem jakości. A ze społeczności zgromadzonej w klanie jestem naprawdę dumny – tak po prostu.

Jeśli chcecie otrzymać powiadomienie o ponownym uruchomieniu zapisów do „Klanu Finansowych Ninja”, to zapraszam na tę stronę:

ZAPISZ SIĘ NA PRZYPOMNIENIE O #KFN →

Tak czy siak – mam nadzieję, że przyda się Wam szablon budżetu domowego na 2024 rok.

Zakończę podcastowym pożegnaniem: życzę Ci skutecznego przenoszenia Twoich celów finansowych na wyższy poziom. 🙂 Do usłyszenia!