Jak oszczędzać bez budżetu domowego – recepta dla leniwych na 3-cie urodziny bloga

3 lata przekonywałem Was do prowadzenia budżetu. Dzisiaj Wam mówię, że wcale nie musicie tego robić – o ile naprawdę nie chcecie.

O co chodzi w prowadzeniu domowego budżetu? Celem nadrzędnym jest takie pokierowanie naszymi pieniędzmi, aby zaspokoić wszystkie krótkoterminowe i długoterminowe potrzeby. Mozolne planowanie i spisywanie wydatków jest tylko środkiem do realizacji tego celu. Można jednak próbować “złamać” ten system.

Dzisiaj, z okazji okrągłych, trzecich urodzin mojego bloga, przedstawiam przepis dla tych, którzy budżetować nie chcą, ale jednocześnie chcieliby oszczędzać – w jak najmniej angażujący sposób. Efekty będą zbliżone – chociaż bez tak skrupulatnej kontroli nad domowymi finansami, jaką daje dobrze prowadzony budżet.

Jeśli uważacie, że budżetowanie nie jest dla Was, to w poniższym artykule znajdziecie dobrą wymówkę, by nadal unikać planowania domowego budżetu. A na koniec – mam dla Was mały urodzinowy prezent.

Zapraszam serdecznie do lektury.

Kto nie musi budżetować?

Wiecie, że jestem orędownikiem prowadzenia budżetu domowego. Od trzech lat pokazuję Wam wynikające z tego korzyści. Wiem jednak, że jestem w mniejszości. Większość osób budżetu prowadzić nie lubi. Nawet, jeśli chciałyby to robić, to traktują to raczej jako pobożne życzenie niż zadanie do realizacji.

I na nic zda się to, że na przestrzeni trzech lat publikowałem kolejne artykuły z cyklu “Zaplanuj budżet domowy”. Pomimo, że już wiecie jak budżetować, to tego nie robicie. Niektórzy zmusili się do tego inwestując w płatny kurs “Budżet domowy w tydzień” (swoją drogą skorzystało z niego już ponad 750 osób), ale wiem też dobrze, że niektórym nie pomógł nawet on.

Nie ma w tym nic dziwnego. Tak działają nasze głowy. Trudno nam się zmusić do wykonywania żmudnej, dodatkowej czynności – zwłaszcza, jeśli nie widzimy jej bezpośredniego przełożenia na nasze finanse. Efekty łatwo zauważyć jest tym osobom, które z jednej strony planują budżet, a z drugiej – regularnie spisują wydatki. Widzą przepaść i widzą czarno na białym skąd ona się bierze i w których kategoriach koszty rozjeżdżają się z planami. Wtedy łatwo zidentyfikować wycieki i działać.

Jeśli jednak wydatków nie spisujemy, to trudno także o dyscyplinę w zakresie planowania. Chęci do tworzenia budżetu znikają także wtedy, gdy zarabiamy więcej. Skoro na wszystko nas stać, to po co planować? Przecież i tak nam wystarczy na życie – bez względu na to czy wydamy na jedzenie 1000 zł czy 3000 zł, prawda?

Czy jest w tym coś złego? Nie! – o ile tylko zachowujesz elementarną kontrolę nad tym, gdzie idą Twoje pieniądze.

Pomimo, że wierzę, że prowadzenie budżetu domowego to fundament finansów osobistych, to zgadzam się jednak z twierdzeniem, że nie każdy musi to robić. Niektórzy ludzie są w świetnej sytuacji finansowej lub doskonale wiedzą na co wydają pieniądze. Oto opis sytuacji, w której według mnie budżetowanie nie jest konieczne:

• Masz duże nadwyżki finansowe – zarabiasz dużo więcej niż wydajesz i systematycznie powiększasz swoją “poduszkę finansową”.
• Systematycznie oszczędzasz i inwestujesz – masz fundusz awaryjny, masz fundusz nieplanowanych wydatków, masz poduszkę finansową pokrywającą co najmniej 6 miesięcy kosztów, a do tego oszczędzasz i inwestujesz na emeryturę.
• Nie masz długów konsumpcyjnych – wszystko finansujesz bieżącą gotówką, nie masz kredytów konsumpcyjnych, a raty ewentualnego kredytu hipotecznego spłacasz bez problemów.
• Nie martwisz się o stan swoich finansów – masz świadomość swoich finansów, ale nie są one dla Ciebie źródłem stresu, wątpliwości co do przyszłości czy powodem do zmartwień.

Jeśli więc pasujecie do powyższej definicji, to być może budżetowanie nie jest dla Was. Lepiej żebyście skupili się na zarabianiu pieniędzy i wydawaniu ich w taki sposób jak dotychczas – jednocześnie nadal pomnażając oszczędności. W Waszym przypadku to efektywniejsze niż ślęczenie nad liczbami, które samo w sobie Waszego wyniku istotnie nie poprawi.

Dla jasności: w tak komfortowej sytuacji jest według różnych badań mniejszość Polaków. Większość z nas nie ma żadnych oszczędności. Według mnie ta większość powinna prowadzić budżet domowy. No ale jeśli za tym, że “powinniśmy” nie szło dotychczas żadne działanie, to poniżej przedstawiam receptę, jak osiągać cele budżetowe bez tworzenia budżetu. Czytaj dalej…

Czytaj także: Darmowy szablon budżetu domowego – recepta na kontrolę nad swoimi finansami

Modelowa struktura budżetu domowego

Napisałem na początku, że celem budżetu jest realizacja krótko i długoterminowych celów finansowych. Jakich? Stworzenie finansowej “poduszki bezpieczeństwa”, wakacje, zakup auta, zakup mieszkania, sfinansowanie edukacji dzieci, a także oszczędzanie i inwestowanie z myślą o naszej emeryturze – to te podstawowe.

Możecie się spotkać z różnymi modelami planowania budżetu domowego, ale ja w pełni identyfikuję się z z jednym, który dawno dawno temu opracowany został przez Richarda Jenkinsa. Proponuje on następującą alokację naszych przychodów netto (czyli tego, co wpływa na nasze konta):

• 60% to nasze stałe zobowiązania, czyli zarówno te wydatki, które są niezbędne, jak i te wydatki, co do których ponoszenia się zobowiązaliśmy w stosunku do innych lub w stosunku do siebie. Mieszczą się tu zarówno wydatki na opłaty czynszowe, jedzenie, jak i telewizję kablową, Internet i karnet na basen. Tu także znajduje się rata kredytu hipotecznego, ubezpieczenia, które opłacamy, datki dobroczynne itp.
• 10% to kwota, którą przeznaczymy na inwestycje emerytalne. To takie pieniądze, których zobowiązujemy się nie wykorzystywać przed emeryturą.
• 10% to oszczędności krótkoterminowe albo inaczej wydatki nieregularne, czyli takie, które mają nam pomóc zrealizować cele w perspektywie kilku lub kilkunastu miesięcy: wakacje, remonty, zakup sprzętu RTV, telefonu itp.
• Kolejne 10% to oszczędzanie długoterminowe (i spłata długów) przeznaczone np. na budowę poduszki finansowej, zakup nowego samochodu, szybszą spłatę długów, edukację dzieci i inne cele oddalone w czasie.
• Ostatnie 10% to wydatki na nasze zachcianki. Pieniądze, które przeznaczamy na to, by cieszyć się życiem. Wyjście do kina, wyjście na miasto (w tym jedzenie na mieście), hobby itp.

W przypadku, gdy udział naszych zobowiązań wzrasta powyżej 60% naszych miesięcznych przychodów, nasza sielanka i równowaga przeradza się w stres. Nagle zaczyna brakować nam pieniędzy. Dlatego Jenkins doradza, by w takiej sytuacji ograniczyć część wydatków, np. wydawać mniej na ubrania, ograniczyć jedzenie na mieście, przeprowadzić się do tańszego mieszkania – o ile je wynajmujemy.

Zauważcie, że ten model idealnie koresponduje z założeniem, że rata naszego kredytu hipotecznego nie powinna przekraczać 30% naszych zarobków. Wynika z tego, że może ona wynosić co najwyżej połowę kwoty wszystkich naszych stałych zobowiązań. Myślę, że jest to bardzo dobre założenie.

Budżetowanie bez budżetu

Powyższy model podziału pensji pozwoli w łatwy sposób osiągnąć cele budżetowania bez prowadzenia budżetu domowego. Zasada 60% stałych zobowiązań, to dobry miernik tego, czy przypadkiem nie żyjemy ponad stan. Wiem, że osoby o niskich zarobkach mogą się obruszyć. Przypominam jednak (z uporem maniaka), że najlepszą strategią oszczędzania jest zwiększanie przychodów. Po prostu jeśli chcemy wydawać więcej, to musimy także więcej zarabiać. Każdy inny scenariusz prowadzi do problemów finansowych i spirali długów.

Zobaczmy. Załóżmy, że zarabiamy 3000 zł. Z tego wynika, że:

• 1800 zł (60%) możemy przeznaczyć na wydatki stałe.
• 300 zł (10%) powinniśmy odkładać na emeryturę, np. wpłacać na konto IKE lub inwestować w inny sposób (o tym jak to robić pisaliśmy w cyklu “Elementarz Inwestora”)
• 300 zł (10%) powinno zasilić nasz fundusz wydatków nieregularnych (pisałem o nim zarówno w artykule “Prosty budżet domowy” jak i “Poduszka finansowa, czyli co musisz zrobić, zanim zaczniesz inwestować”)
• 300 zł (10%) powinniśmy przeznaczyć na spłatę długów, budowę poduszki finansowej i oszczędzanie na większe zakupy.
• Ostatnie 300 zł (10%) możemy potraktować jako pieniądze na rozrywkę.

Genialne w swojej prostocie. Kluczowe jest jednak prawidłowe wykonanie tego planu. Podpowiedź jak to zrobić zawarłem już we wpisie “Automatyzacja finansów osobistych”. Tam pisałem o automatycznym opłacaniu rachunków, ale w taki sam sposób można (i należy) ustawić przelewy na odpowiednie konta, które służyć nam będą do realizacji wymienionych wyżej celów.

Moje zalecenie: natychmiast po otrzymaniu pensji automatycznie powinny wykonywać się przelewy na konta oszczędnościowe, a na podstawowym koncie ROR powinniśmy sobie zostawiać wyłącznie 60% pieniędzy przeznaczonych na wydatki stałe w danym miesiącu. Jeśli takie zlecenia stałe wykonywać się będą automatycznie i bez Waszej ingerencji, to skutecznie zrealizujece cele budżetowania bez konieczności skrupulatnej, bieżącej kontroli wydatków.

Mutacje modelu

Oczywiście potraktujcie to co proponuję wyżej jako model, który należy dostosowywać do własnych wymagań. Z pewnością należy go modyfikować w zależności od naszej sytuacji finansowej.

Przykładowo: jeśli tkwimy w długach konsumpcyjnych, to priorytetem powinna być jak najszybsza ich spłata. W takim przypadku w pierwszej kolejności należy maksymalnie przyciąć koszty wchodzące w skład wydatków stałych (czyli tych 60%). Równolegle maleje priorytet jakiegokolwiek długoterminowego oszczędzania – kluczowe jest pozbycie się długów. W takim przypadku to co standardowo przeznaczylibyśmy na emeryturę (10%) oraz na realizację celów długoterminowych (kolejne 10%) w całości warto przeznaczyć na nadpłatę kredytów i pożyczek. Wypowiadając wojnę długom zastanowiłbym się także nad całkowitą – przynajmniej okresową – eliminacją 10% przeznaczonych na rozrywkę i “przekierowanie” ich na front walki z długami. Więcej informacji na temat walki z długami znajdziecie w bezpłatnym kursie “Pokonaj swoje długi”.

Model na walkę z długami może więc wyglądać następująco:

• 60% = nasze stałe zobowiązania
• 30% = nadpłata długów
• 10% = krótkoterminowe oszczędności – budowa naszego funduszu awaryjnego i funduszu wydatków nieregularnych.

Z drugiej strony, jeśli zarabiamy naprawdę dużo, to nie ma co trzymać się zasady, że nasze koszty stałe mają stanowić 60% zarobków. Może się okazać, że potrafimy świetnie żyć za 30% zarobków. Ja w takim przypadku przeznaczam wszystkie dodatkowe środki na budowę oszczędności i portfela inwestycyjnego, które pozwalają mi obniżyć mój wiek emerytalny. 🙂 Ale o tym napiszę Wam w oddzielnym artykule (szczerze mówiąc to planuję cały cykl artykułów na temat różnych scenariuszy emerytalnych).

Garść statystyk dla fanów bloga

Dzisiaj, 2 lipca 2015 roku, wypadają dokładnie trzeci urodziny bloga “Jak oszczędzać pieniądze”. Pierwszy wpis ukazał się 2 lipca 2012 roku. Można byłoby powiedzieć, że niedawno temu, ale z mojej perspektywy – upłynęły wieki. Może dlatego tak czuję, że zasuwam jak mały motorek. 🙂

Bardzo, bardzo mocno dziękuję Ci, że czytasz mojego bloga. I nie jest ważne, czy czytasz to co piszę od początku czy od niedawna. Wierzę, że nawet jeśli jest to Twój pierwszy wpis, to dane nam będzie zostać ze sobą na dłużej.

Jeśli jesteś osobą, która któryś raz z kolei powraca na mojego bloga, to tym bardziej Ci dziękuję. Jesteś w mniejszości :), ale wierzę, że w tej mniejszości, która będzie cieszyć się za kilka / kilkanaście lat dostatnim i miłym życiem. A przynajmniej tego Ci z całego serca życzę.

Dlaczego piszę, że jesteś w mniejszości? Spójrz na trzyletnie statystyki. Blog odwiedziły w tym czasie ponad 3 miliony osób, a mimo to regularnie co miesiąc bywa na nim 200–250 tys. unikalnych użytkowników.

Nie chcę Was zanudzać podsumowaniami i planami. Na bieżąco widzicie co się u mnie dzieje. W tym miesiącu intensywnie pracuję nad książką. Trzymajcie proszę kciuki, by udało się dokończyć jej pisanie do końca lipca. Jeśli to nie nastąpi – to nie ukaże się w tym roku, a tego bym sobie nie życzył. 😉

Sprawdź również: Jak zaplanować budżet domowy, jeśli mam nieregularne zarobki?

Podziękowania

Ten rocznicowy wpis to jest dla mnie także okazja, by podziękować wielu osobom, które pomagają mi być lepszym człowiekiem i blogerem:

• Gabi za nieustanne tolerowanie mojego zdecydowanie za długiego przesiadywania “w pracy” i jednocześnie bycie najlepszą motywatorką na wielu frontach (nawet wtedy, gdy o tym nie wie).
• Idzie i Szymonowi za niesamowitą wyrozumiałość, dla której nie znajduję uzasadnienia, ale cieszę się, że jest.
• Marcinowi, Kasi, Arlenie, Michałowi i Krzysztofowi – moim współpracownikom, dzięki którym mogę robić więcej niż w pojedynkę.
• Zbyszkowi z App Funds, z którym możemy konie kraść.
• Chłopakom-blogerom z prawej strony bloga za nieustanną inspirację do jeszcze lepszej pracy.
• Dorocie i Agacie z Onetu za wsparcie i zaufanie.
• Ani “Bazylii” za bycie dobrym duchem.
• Ani z MasterCard za zaufanie i olbrzymią odwagę podjęcia współpracy.
• Konradowi Kruczkowskiemu za mądre rozmowy i wzór odpowiedzialności za słowo.
• Andrzejowi Tucholskiemu za chęć do słuchania i pozytywne podejście do świata.

Ze Zbyszkiem spotkaliśmy się osobiście po raz pierwszy dwa lata temu. Efektem tego był m.in. “Elementarz Inwestora”. Dzisiaj, tradycyjnie 2 lipca, widzieliśmy się po raz kolejny i znowu rozmawialiśmy o kolejnej edycji “Elementarza Inwestora”. Będzie się działo…

Urodzinowe prezenty

Na koniec mam dla Was dwa urodzinowe prezenty.

Po pierwsze: oficjalnie i z prawdziwą przyjemnością informuję Was o tym, że 24 września 2015 r. w Warszawie odbędzie się pierwsza konferencja blogerów finansowych. Formalnymi organizatorami są Marcin Iwuć z bloga Finanse bardzo osobiste, Zbyszek Papiński z bloga App Funds oraz ja. Planujemy także zaprosić kilku innych blogerów finansowych – a więc będzie to świetne miejsce, aby spotkać się z nami osobiście.

Konferencja będzie miała miejsce w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW) i będzie to wydarzenie jednodniowe. Planujemy je rozpocząć o takiej godzinie, by możliwy był swobodny dojazd tego samego dnia także z innych miast. Cała konferencja składać się będzie z kilku wystąpień blogerów oraz oczywiście przerw i czasu na swobodną rozmowę i pytania.

Już teraz możecie wstępnie zarezerwować sobie termin. Formalną rejestrację na konferencję otworzymy w sierpniu, o czym będziemy informować na wszystkich naszych blogach. 🙂

A po drugie: jako przedsmak tego co będzie się działo, mam dla Was poniżej film podsumowujący moje wystąpienie na konferencji infoShare zatytułowane “Zaufanie jako waluta przyszłości”. Za około tydzień, po ukończeniu montażu, opublikuję również na blogu zapis całego wystąpienia. To takie moje małe “dziękuję” dla Was.

 

Bardzo dobrej reszty dnia Wam życzę. A sobie – kolejnych, świetnych trzech lat i wyłącznie interesujących Was materiałów.

Dzięki, że jesteście 🙂